آیا با پاسپورت خانواری آشنایی دارید؟ اگر شما قصد مسافرت یا مهاجرت به یک کشور خارجی را دارید. یا به هر نحوی قصد اقامت کوتاه یا بلندمدت را هر کشوری دارید. از اولین اقدامات لازم برای ورود قانونی به یک کشور خارجی انجام مراحل و اقدامات لازم برای دریافت گذرنامه یا همان پاسپورت است. در کشور ما ایران نیز اتباع خارجی به‌خصوص اتباع افغانستانی زندگی می‌کنند. که لازمه اقامت قانونی این اتباع دریافت پاسپورت است. نحوه دریافت پاسپورت برای اتباع خارجی در ایران بر اساس قانون ایران انجام می‌گیرد. یکی از موارد پیش‌بینی‌شده در قانون ایران برای صدور پاسپورت، گذرنامه یا پاسپورت خانواری است. در ادامه این مطلب به معرفی پاسپورت خانواری می‌پردازیم.
پاسپورت خانواری چیست ؟
در کشور همسایه ما افغانستان در طی مهر و موم‌های اخیر جنگ‌های فراوانی صورت گرفت. بسیاری از مردم افغانستان به علت این جنگ‌ها مجبور به ترک خانه و کشور خود شدند. و برخی از آن‌ها نیز به کشور ایران مهاجرت نمودند و در ایران تشکیل خانواده دادند. اتباع افغانستانی مهاجر برای زندگی قانونی و استفاده از خدمات روزمره در کشور ایران مانند خدمات آموزشی و بهداشتی نیازمند طی مراحل قانونی و دریافت گذرنامه یا پاسپورت هستند.
در راستای صدور گذرنامه‌های قانونی برای مهاجرین به ایران میان دو کشور همسایه ایران و افغانستان مذاکراتی صورت پذیرفت. و در این مذاکرات پیشنهاد‌های مختلفی مطرح شد که یکی از مهم‌ترین پیشنهاد‌ها طرح پاسپورت خانوار بود. بر اساس این طرح مهاجرین به ایران یا اتباع افغانستانی می‌توانند با انجام تشریفات قانونی جهت دریافت گذرنامه به اصطلاح پاسپورت خانواری دریافت کنند. که به این ترتیب اتباع افغانستانی و اعضای خانواده آن‌ها می‌‌توانستند از خدمات آموزشی، بهداشتی و حقوقی در ایران بهره ببرند.
در سال‌های گذشته برای اقامت اتباع افغانستان در ایران طرح‌های مختلفی اجرا شد. از جمله کارت‌های به عنوان آوارگان افغانستان و بعد کارت آمایش که به مهاجران افغانستان ارائه شد. و درنهایت امروزه به اتباع افغانستان پاسپورت خانواری تعلق می‌گیرد. شرایط و نحوه دریافت این پاسپورت‌های خانواری را در ادامه شرح می‌دهیم.
شرایط و نحوه صدور پاسپورت خانواری
در مطلب قبلی اشاره کردیم که پاسپورت خانواری یکی از طرح‌هایی است که میان دو کشور افغانستان و ایران برای ارائه اقامت قانونی به مهاجرین افغانستانی پیش‌بینی شد. اما پرسش این است که نحوه صدور این پاسپورت‌های خانواری برای اتباع افغانستانی در ایران چیست؟
صدور پاسپورت‌های خانواری برای اتباع خارجی در ایران توسط دفاتر کفالت یا همان دفاتر خدمات اقامت و اشتغال اتباع خارجی که در شهرهای مختلف ایران وجود دارد انجام می‌شود. این دفاتر هم صدور و هم تمدید پاسپورت‌های خانواری را بر عهده دارند. بنابراین اتباع خارجی مقیم ایران که مشمول طرح پاسپورت خانواری هستند. برای دریافت یا تمدید پاسپورت خانواری به این دفاتر مراجعه نمایند و مدارک لازم را ارائه نمایند. تا مراحل صدور یا تمدید پاسپورت‌های خانواری انجام گیرد. پیش از این برای صدور تمدید پاسپورت خانواری نیاز بود که مبالغی نیز توسط متقاضی پرداخت شود. توجه داشته باشید که مدت اعتبار پاسپورت خانواری متفاوت است. یعنی بازه‌های زمانی متفاوتی در این پاسپورت‌ها درج می‌شود.
شرایط و نحوه تمدید پاسپورت خانواری
گفتیم که صدور پاسپورت خانواری توسط دفاتر کفالت در ایران برای اتباع افغانستانی مقیم ایران انجام می‌شود. اما در سال‌های اخیر برای صدور و تمدید این پاسپورت‌ها مشکلاتی ایجاد شد. مهم‌ترین مشکل برای صدور پاسپورت‌های خانواری اعلام سفارت افغانستان بود. در خصوص اینکه زین پس تنها در صورت الکترونیک بودن پاسپورت‌ها همکاری خواهد. این در صورتی که بود که پیش از این پاسپورت‌ها معمولاً به صورت دستی بود و تبدیل همه آن‌ها به پاسپورت الکترونیک شامل هزینه‌های گزافی می‌شد.
به هر صورت بر اساس طرح تمدید روادید و گذرنامه‌های خانواری که توسط وزیر کشور مورد موافقت قرار گرفت. تمامی اتباع که پاسپورت خانواری داشتند. می‌بایست در سال 1400 و در موعد مقرر با مراجعه به دفاتر خدمات اقامت و اشتغال اتباع خارجی یا همان دفاتر کفالت. و پرداخت هزینه لازم اقدام به تمدید پاسپورت خود می‌نمودند.
نکته قابل‌توجه برای تمدید پاسپورت خانواری این است که شرایط بسیاری از اتباع در زمان تمدید پاسپورت با زمان صدور اولیه پاسپورت متفاوت است. مثلاً ممکن است سرپرست خانواده در زمان تمدید فوت یا مفقودشده باشد. یا حتی از کشور خارج‌شده باشد. بدین ترتیب سرپرست جدید باید برای دریافت پاسپورت خانواری اقدام نماید.
اتباعی که تاریخ صدور روادید ایشان حداقل 31 شهریور 97 است و یا تاریخ صدور پاسپورتشان حداقل 31 خرداد 1401 است. قادر هستند برای تمدید پاسپورت خانواری خود اقدام نمایند. مدت تمدید اعتبار برای پاسپورت خانواری از آخرین تاریخ اعتبار پاسپورت محاسبه می‌شود. تمدید پاسپورت خانواری نیازمند پرداخت هزینه آن می‌باشد. برای تمدید هر جلد پاسپورت به مدت یک سال 21 دلار، دو سال 41 دلار و سه سال 61 دلار باید پرداخت شود.
مدارک لازم جهت صدور و تمدید پاسپورت خانواری
اتباعی که قصد تمدید پاسپورت خانواری خود را دارند باید مدارکی را مهیا نمایند. این مدارک شامل اصل گذرنامه خانواری و کارت‌بانکی جهت پرداخت هزینه‌های تمدید، می‌شود. در مطلب بالا اشاره کردیم که هزینه تمدید یک‌ساله هر جلد پاسپورت 21 دلار، تمدید دوساله 41 دلار و تمدید سه‌ساله 61 دلار است. البته این هزینه در دفاتر کفالت به صورت ریالی و بر اساس نرخ روز دلار دریافت می‌گردد. همچنین هزینه خدمات نیز برای هر جلد پاسپورت حدود 35 هزار تومان می‌باشد.
سؤالات متداول
پاسپورت خانواری چیست ؟
مهاجرین به ایران یا اتباع افغانستانی می‌توانند با انجام تشریفات قانونی جهت دریافت گذرنامه به اصطلاح پاسپورت خانواری دریافت کنند. که به این ترتیب اتباع افغانستانی و اعضای خانواده آن‌ها می‌‌توانستند از خدمات آموزشی، بهداشتی و حقوقی در ایران بهره ببرند.
مدارک لازم جهت تمدید پاسپورت خانواری چیست ؟
این مدارک شامل اصل گذرنامه خانواری و کارت‌بانکی جهت پرداخت هزینه‌های تمدید، می‌شود.