اختلاف در میان اعضای خانواده امری غیرعادی نیست. معمولاً میان فرزندان و والدین به دلایلی نظیر تفاوت نسل اختلافات فکری زیادی وجود دارد. اما گاهی ممکن است در بعضی از خانواده‌ها اختلافات بسیار بالا بگیرد. حتی گاهی اختلافات در خانواده ممکن است موجب زدوخورد و یا قتل شود. معمولاً توصیه می‌شود اختلافات خانوادگی را از راهی غیر از روش قضایی حل کنید. اما در شرایط خاص که اختلافات شدید است راهی جز مراجعه به روش‌های قانونی و قضایی وجود ندارد. در ادامه این مطلب به موضوع شکایت از خانواده می‌پردازیم.
شکایت از خانواده چگونه انجام می‌شود ؟
بروز و وجود اختلافات خانوادگی امری طبیعی است. اما گاهی اختلافات خانوادگی آن‌قدر زیاد می‌شود که ممکن است به درگیری و بروز یک جرم مثل ضرب‌وجرح یا قتل رخ دهد. گاهی نیز اعضای خانواده با یکدیگر درگیری‌های در حوزه مالی مثل نفقه پیدا می‌کنند. در شرایط معمولی، طبیعی است که اختلافات میان خانواده و با بحث و گفتگو حل شود. اما سؤال این است در شرایطی که اختلافات شدید بود چه باید کرد؟
هرگاه شخصی مرتکب یک جرم شود از نظر قانونی باید مجازات گردد. بنابراین تفاوتی ندارد که شاکی و متهم از اعضای یک خانواده باشند یا خیر. همانند افراد یک جامعه که امکان پیگیری قضایی در خصوص حق‌وحقوق خود را دارند. اعضای یک خانواده نیز می‌توانند با مراجعه به مراجع قضایی حقوق قانونی خود را از دیگر عضو خانواده خود درخواست نمایند. گاهی ممکن است والدین نسبت به فرزند خود شکایت داشته باشند و گاهی ممکن است فرزندان نسبت به والدین خود شکایت داشته باشند.
شکایت والدین از فرزند
گفتیم که در صورت ارتکاب به جرم تفاوتی نمی‌کند که مجرم از اعضای خانواده شما مثلاً فرزندتان باشد. شما می‌توانید از فرزند خود نیز به علت انجام یک عمل مجرمانه علیه شما شکایت کنید. از جمله اعمال و رفتارهای مجرمانه فرزندان نسبت به والدین خود با توجه به تعدد آن می‌توانیم به جرائم فحاشی، ضرب‌وجرح، تهمت و تهدید، سرقت از والدین، گرفتن نوشته و امضا اجباری از والدین اشاره کرد. البته سایر جرائمی که در مقابل اشخاص دیگر انجام می‌گیرد در برابر والدین نیز قابل ارتکاب است.
بنابراین پدر و مادر می‌توانند در صورتی که فرزندشان مرتکب عمل مجرمانه‌ای علیه آن‌ها شد. از فرزند خود در مراجع قضایی شکایت کنند. در ادامه برخی از آن‌ها را معرفی می‌کنیم.
ضرب‌وجرح والدین توسط فرزند
اگر فرزندی مرتکب ضرب‌وجرح والدین خود شود. پدر و مادر می‌توانند از فرزند خود شکایت نمایند. در صورتی که ضرب‌وجرح عمدی باشد فرزند محکوم به قصاص عضو می‌شود. و در صورتی که عمدی نباشد یا امکان انجام قصاص وجود نداشته باشد، محکوم به پرداخت دیه خواهد شد. بر اساس ماده 614 قانون مجازات اسلامی مرتکب ضرب‌وجرح در شرایطی ممکن است به دو تا پنج سال حبس نیز محکوم شود. و در صورت درخواست پدر یا مادر آسیب‌دیده باید دیه را نیز پرداخت نماید.
توهین و فحاشی به والدین توسط فرزند
فحاشی و توهین نیز یکی دیگر از جرائم تعریف‌شده در قانون مجازات اسلامی است. و اگر فرزند به پدر یا مادر خود توهین و فحاشی نماید. بر اساس ماده 608 قانون مجازات اگر توهین مصداق قذف یعنی تهمت به لواط یا زنا نباشد. فرزند به مجازات شلاق تا 74 ضربه و همچنین جریمه نقدی 50هزار تا 1 میلیون ریال محکوم می‌گردد. و اگر توهین و فحاشی شامل قذف هم شود. آنگاه مرتکب به 80 ضربه شلاق محکوم می‌شود.
دریافت اجباری نوشته یا امضا از والدین
گاهی فرزند با اهداف مختلف مثلاً اهداف مالی ممکن است پدر یا مادر خود را مجبور به امضای سند یا نوشته‌ای نمایند. در این موارد قانون مجازات در ماده 668 بیان می‌دارد اگر فرزند، والدینش را یا هر شخصی، دیگران را با زور و اکراه، مجبور به تنظیم نوشته یا سند و امضای آن نمایند. آنگاه فرد مرتکب به 3 ماه تا 2 سال حبس و تا 74 ضربه شلاق محکوم می‌گردد.
تهدید پدر و مادر توسط فرزند
دیگر عمل مجرمانه تهدید است که فرزند ممکن است نسب به والدین خود مرتکب شود. مثلاً ممکن است فرزند والدین خود را تهدید کند تا به او پول یا مال دهند. در غیر این صورت به آن‌ها آسیب وارد می‌نماید. بر اساس قانون مجازات جرم تهدید حبس از 2 ماه تا 2 سال یا تا 74 ضربه شلاق است.
شکایت فرزندان از والدین
گاهی نیز ممکن است والدین برخلاف معمول در انجام وظایف خود کوتاهی کنند و نسبت به فرزندان خود ظلم کنند. همان‌طور که گفتیم از نظر قانونی اعضای خانواده نیز همانند افراد جامعه حق شکایت و پیگیری حق ازدست‌رفته خود توسط عضو دیگری از خانواده را دارند. پس فرزندان نیز این حق را دارند که از پدر یا مادر خود در صورت ارتکاب جرم شکایت نمایند.
غالب شکایات فرزندان علیه والدین علیه پدر انجام می‌گیرد. شاید به علت مسئولیت‌های مادی و قانونی است که پدران نسبت به فرزندان خود بعد از تولد فرزند دارند. مثل پرداخت نفقه که از وظایف پدر است. اگر فرزندی بخواهد علیه والدین خود برای نفقه شکایت کند باید به دادگاه خانواده مراجع نماید. و اگر فرزند بخواهد به علت ضرب‌وجرح یا جرم دیگری علیه والدین خود شکایت نماید باید به دادسراها مراجعه نماید.
عدم پرداخت نفقه توسط والدین به فرزند
یکی از وظایف پدر و در صورت نبود پدر، وظیفه مادر، پرداخت نفقه و تأمین زندگی فرزندان تا سن 18 سالگی و بعد آن تا زمانی که به استقلال مالی برسند؛ است. البته پرداخت نفقه فرزندان دختر تا زمانی که ازدواج نمایند بر عهده پدر است. در صورتی که والدین از تأمین زندگی فرزندشان امتناع ورزند و نفقه او را نپردازند. فرزند می‌تواند علیه والدین خود در دادگاه خانواده تنظیم شکایت نماید. دادگاه نیز با بررسی میزان نفقه را تعیین و والدین را مکلف می‌کند از این پس نفقه را بپردازند.
ضرب‌وجرح فرزند توسط والدین
در ایران و بر اساس نظام حقوقی ایران پدر و مادر تا حدی حق تنبیه بدنی فرزند را دارند. بر اساس بند ت ماده 158 قانون مجازات تنبه بدنی فرزند برای تربیت او از سوی والدین البته در حد متعارف جرم به حساب نمی‌آید. اما اگر تنبیه بدنی از میزان متعارف آن خارج گردد و موجب ورود صدمات زیاد به فرزند گردد. و آثار صدمات به فرزند بر روی بدن او نمایان شود. آنگاه فرزند می‌تواند از والدین خود شکایت کند.
در یک قاعده کلی اگر والدین فرزندان خود را بزنند یا به آن‌ها فحاشی کنند. چون این اعمال به طور ذاتی جرم محسوب می‌شود فرزند می‌تواند از والدین خود در مراجع قضای شکایت کند. با این اوصاف هر عملی که ذاتاً جرم است و والدین نسب به فرزند خود مرتکب شوند. فرزند می‌تواند از آن‌ها شکایت نماید. به عبارتی تفاوتی ندارد که غریبه علیه شما مرتکب جرم شود یا پدر و مادر نسبت به شما جرمی انجام دهند. در هر صورت شما امکان پیگیری قضایی دارید.
سؤالات متداول
شکایت از خانواده چگونه انجام می‌شود ؟
هرگاه شخصی مرتکب یک جرم شود از نظر قانونی باید مجازات گردد. بنابراین تفاوتی ندارد که شاکی و متهم از اعضای یک خانواده باشند یا خیر. اعضای خانواده نیز همانند افراد جامعه حق پیگیری نسبت به حقوق ازدست‌رفته خود را دارند.
آیا والدین از فرزند و فرزند علیه والدین امکان شکایت دارند ؟
بله، تفاوتی ندارد که غریبه علیه شما مرتکب جرم شود یا پدر و مادر نسبت به شما جرمی انجام دهند و یا فرزندتان علیه شما مرتکب جرم شود. در هر صورت شما امکان پیگیری قضایی دارید.