لوب های مغزی تقسیم بندی است که برای قسمت های مختلف قشر مخ در نظر می‌گیرند. سیستم عصبی در انسان به دو قسمت مرکزی و محیطی تقسیم‌بندی شده است. مغز و نخاع در قسمت سیستم عصبی مرکزی و رشته‌ها عصبی و اعصاب در سیستم عصبی محیطی قرار می‌گیرند.
مغز انسان از بخش‌ها مختلفی تشکیل شده است. بزرگترین قسمت مغز را مخ می‌نامند. همچنین مغز به دو نیمکره راست و چپ تقسیم می‌شود.
بخشی از یک عضو که با چشم غیر مسلح و بدون میکروسکوپ قابل مشاهده است را لوب می‌نامند.
هر نیمکره مغزی از چهار لوب تشکیل شده است. لوب‌ها مغز شامل لوب پیشانی (فرونتال)، آهیانه (پریتال)، پس‌سری (اکسی‌پیتال) و گیجگاهی (تمپورال) است.
لوب‌ها مغزی کارکرد و نقش اختصاصی خود را در بدن دارند. این نقش‌ها در تفکر، رفتار، ادراک و واکنش فرد به محیط مشهود است.
آسیب به هر لوب منجر به بروز اختلال عصبی و اشکال در عملکرد آنها می‌شود.
باید اشاره کنیم آسیب‌ها وارد شده به لوب‌ها مغزی می‌تواند ناشی از صدمات فیزیکی، بیماری‌ها و اثرات جانبی برخی داروها باشد.
برای دریافت مشاوره در زمینه لوب های مغزی می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
بخش های مختلف مغز
مغز انسان به عنوان مهم ترین عضو انسان دارای بخش های مختلفی است که هریک وظایف مشخصی دارند. این بخش ها از پیچیده ترین فعالیت های شناختی تا حتی وظایف ساده را نیز در بر می‌گیرند. برخی از بخش ها شامل موارد زیر می‌شوند.
💠مخ
بزرگترین بخش مغز، مخ است که به دو بخش تقسیم شده و دارای چهار لوب است. قشر مخ آخرین لایه مغز بوده که وظیفه جمع آوری و همچنین سازماندهی دستورات را دارد. هرچه از مخ به سمت داخل حرکت می‌کنیم بخش شاهد بخش های بیشتری خواهیم بود. برای آشنایی بیشتر با نیمکره های مغز کلیک کنید.
💠مخچه
مخچه در بخش عقبی و زیر مخ قرار دارد. این ناحیه دارای نیمی از سلول های عصبی مغز است و بیشتر در وظایف مربوط به فعالیت های حرکتی، نقش دارد. این قسمت بر اساس سیگنال های گوش داخلی و همچنین ماهیچه ها به حفظ تعادل و همچنین وضعیت بدنی کمک می‌کند.
💠ساقه مغز
ساقه مغز، پایین ترین ناحیه مغز است که از سه بخش اصلی مغزمیانی، پونز و بصل النخاع تشکیل شده است. این عضو وظیفه رسیدگی به عملکردهای اساسی و غیرارادی مانند تنفس، هضم غذا، واکنش های غیرارادی و… را دارد. همچنین به وسیله ارتباط با لوب های مغزی به سایر بخش های مغز نیز کمک می‌کند.
💠نیمکره های مغزی
مغر انسان به طور کلی به دو بخش تقسیم شده که هریک وظیفه انجام وظایف بخش مخالف را دارند. نیمکره چپ برای توانایی صحبت کردن و درک زبان بوده و و نیکره راست نیز به پردازش فضایی اختصاص یافته است. این دو بخش به وسیله جسم پینه ای به یکدیگر متصل می‌شوند. لوب های مغزی در هر دو نیمکره وجود داشته و وظایف مربوطه را انجام می‌دهند.
انواع لوب‌ها مغزی
همان‌طور که اشاره شد؛ لوب های مغزی، از چهار لوب به نام‌ها پیشانی، آهیانه‌ای، گیجگاهی و پس‌سری تشکیل شده است. در ادامه این مطلب به عملکرد و نقش هر یک از لوب‌ها اشاره می‌کنیم.
📌لوب پس‌سری
لوب پس سری که ازلوب های مغزی است؛ عقب‌ترین بخش جمجمه را به خود اختصاص می‌دهد. کوچک‌ترین اندازه را در میان لوب‌ها دارد. وظیفه اصلی آن مربوط به بینایی و ادارک دیداری است.
سایر وظایفی که لوب پس‌سری در آنها نقش دارد عبارتند از:
تشخیص رنگ‌ها
ادراک دیداری
درک حرکات و صحنه‌ها
بررسی‌ها دیداری_فضایی
توهم دیداری ممکن است ناشی از آسیب به لوب پس‌سری باشد.
📌لوب آهیانه
لوب آهیانه نیز بین لوب پیشانی و پس‌سری قرار گرفته است. محل عبور اعصاب بینایی است که به لوب پس‌سری می‌روند.
اطلاعات حسی از بخش‌ها مختلف بدن برای پردازش و یکپارچه سازی به لوب آهیانه‌ای می‌روند.
عملکردها دیگر لوب آهیانه‌ای که از لوب های مغزی است؛ شامل موارد زیر می‌شود:
حرکت، گفتار، تشخیص و درک محرک‌ها
احساس درد
شناخت
جهت‌گیری فضایی
موثر در لمس
📌لوب پیشانی
یکی دیگر از لوب های مغزی، لوب پیشانی بوده که ساختار کلی شخصیت فرد و مرکز تفکر وی در لوب پیشانی است. این لوب از دو قسمت قدامی و خلفی تشکیل شده که هر کدام وظیفه خود را دارد.
تفکر و عملکرد شناختی در قسمت قدامی لوب پیشانی و کنترل حرکات ارادی شخص در بخش خلفی لوب پیشانی دیده می‌شود.
قدرت استدلال و قضاوت، توانایی حل مسئله، میل جنسی، توانایی حرکتی، برنامه‌ریزی، سامان دادن به افکار و قدرت تکلم از دیگر عملکردها لوب پیشانی است.
📌لوب گیجگاهی
عمده فعالیت‌ها شنوایی و پردازش اطلاعات صوتی در این قسمت انجام می‌شود. محل قرارگیری لوب گیجگاهی تقریبا در سطح گوش‌هاست.
همچنین هیپوکامپ که وظیفه ذخیره اطلاعات جدید و تشکیل حافظه بلندمدت را به عهده دارد، در لوب گیجگاهی قرار گرفته‌اند.
لوب گیجگاهی سمت راست وظیفه سازماندهی حافظه تصویری و مسئولیت سمت چپ، مدیریت حافظه کلامی است. برای آشنایی با کارکردهای حافظه کوتاه مدت کلیک کنید.
شنوایی
لوب گیجگاهی دارای قشر شنوایی اولیه بوده که بین لوب های مغزی برای این فعالیت اختصاص یافته است. این لوب اطلاعات را از گوش و همچنین نواحی ثانویه دریافت کرده و به پردازش اطلاعات می‌پردازد.
بینایی
برخی از نواحی لوب گیجگاهی، اطلاعات بینایی را تفسیر کرده و منجر به درک دریافت های بصری می‌شوند. برای مثال درک چهره های مختلف، یکی از وظایف این ناحیه است.
حافظه
یکی از نواحی بسیار مهم لوب گیجگاهی، هیپوکامپ است که در حافظه و یادگیری نقش بسیار مهمی دارد. همچنین هیپوکامپ در شکل گیری احساسات نیز موثر است.
آسیب‌ها وارد شده به لوب‌ها منجر به چه حوادثی می‌شوند؟
پیش‌تر اشاره کردیم آسیب‌ها وارد شده به لوب‌های مغزی ممکن است به دنبال صدمه فیزیکی، مصرف برخی داروها، ابتلا به بیماری‌هایی مانند بیماری‌ها روانی، اختلال در ترشح هورمون‌ها و ناهنجاری‌ها مربوط به فعالیت انتقال‌دهنده‌ها عصبی باشد.
🔸آسیب به لوب پس‌سری
مشکلات مربوط به بینایی، از دست دادن کامل قدرت بینایی، اختلال در ادراکات مربوط به بینایی در نتیجه آسیب به لوب پس‌سری ایجاد می‌شود.
احتمال آسیب به این لوب به لحاظ محل قرارگیری کمتر از سایر لوب‌های مغزی است.
🔸آسیب لوب آهیانه
پریشانی در ادراک، سندروم گرستمن عوارض ناشی از آسیب به سمت چپ لوب آهیانه هستند.
در صورت آسیب دیدن سمت راست، توانایی فرد در ساختن و خلاقیت وی مختل می‌گردد.
سندروم بالینت در اثر آسیب دو طرفه لوب آهیانه رخ می‌دهد. علائم این سندروم شامل مشکلات دیداری و ناهنجاری‌ها حرکتی است.
🔸آسیب لوب پیشانی
لوب پیشانی در معرض خطر بیشتری برای آسیب دیدن است.
تغییر میل جنسی و پیدایش عادات خاص جنسی
حواس‌پرتی
اشکال در حس چشایی و بویایی
تغییرات آشکار در گفتار فرد
کاهش ریسک‌پذیری افراد
مختل شدن توانایی حل مشکلات
خلاقیت افراد ممکن است افزایش یا کاهش یابد
ایراد در انگیزه درونی و برانگیخته شدن
حساسیت بیش از اندازه
پایین آمدن قدرت انعطاف‌پذیری فکری و ذهنی
🔸آسیب به لوب گیجگاهی
به یاد آوردن تصاویر، به کار بردن کلمات و توانایی کلامی به دلیل آسیب سمت چپ لوب گیجگاهی ایجاد می‌گردند.
شناسایی تصاویر نیز در اثر آسیب به سمت راست دچار مشکل می‌شود.
سخن پایانی
به طور کلی لوب های مغزی در فرایند تفکر و حتی رفتارهای ما بسیار نقش دارند. این تقسیم بندی ها باعث می‌شوند تا فعالیت های مغز سازمان یافته تر و همچنین دقیق تر مورد بررسی قرار گیرند. آسیب به هر یک از این نواحی باعث بروز مشکلات زیادی برای افراد می‌شود. بهتر است در مورد این مشکلات و همچنین علائم آنها حساس بوده و از یک متخصص کمک بگیرید. برخی از آسیب های مغزی جبران ناپذیر بوده و پیامدهای زیادی دارند.
برای دریافت مشاوره در زمینه لوب های مغزی می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.