هر شرکتی که تشکیل می شود بالذات در قالب یک توافق میان افراد است. تصمیمات اتخاذ شده در شرکت نیز باید با توافق شرکا یا اکثریت آرا باشد . یکی از تصمیمات که در این مطلب به آن پرداخته می شود موضوع خروج یکی از شرکا از شرکت است.
دادخواست الزام به خروج از شرکت در صورتی که شخصی از شرکا بخواهد سهم خود را از شرکت خارج کند . یا برای خروج نیاز به اجازه و توافق سایر شرکا دارد یا شخص میتواند بدون توافق سایرین سهم خود را خارج کند.
در حالت اول شریک باید دادخواستی را مبنی بر تقاضای خروج سهمش از شرکت به سایر شرکا تسلیم نماید. در گام نخست باید نوع شرکت مشخص گردد تا فرد بداند آیا نیازی به تنظیم دادخواست است یا خیر.
انواع شرکت
شرکت دارای دو نوع است یک شرکت مدنی دو شرکت تجاری
شرکت مدنی شرکتی است که از در آمیختن حقوق مالکین متعدد تشکیل می‌شود به طور مثال شخصی فوت می‌کند و وارثان او در اموال به جا مانده با هم شریک محسوب می‌شوند.
نوع دیگری از شرکت ، شرکت تجاری است . منظور شرکتی است که خود دارای شخصیت حقوقی مستقل از موسسین و شرکا دارد. موضوع این شرکت انجام دادن هر گونه فعالیت تجاری است که در قلمرو قانون تجارت بلامانع می باشد .شرکت تجاری براساس ماده ی ۲۰ قانون تجارت به هفت نوع تقسیم می شود :
1) شرکت سهامی
2) شرکت با مسئولیت محدود
3) شرکت تضامنی
4) شرکت مختلط غیر سهامی
5) شرکت مختلط سهامی
6) شرکت نسبی
7) شرکت تعاونی تولید و مصرف
شرکت‌هایی که برای خروج دادخواست نیاز ندارند
در شرکت های سهامی ، شخص میتواند بدون کسب موافقت سایرین سهام خود را خارج کند یا به دیگری منتقل نماید. براساس ماده ی ۲۱ قانون تجارت شرکتی که برای امور تجاری تشکیل و سرمایه ی آن به سهام تقسیم می‌شود شرکت سهامی نامیده می‌شود. در شرکت سهامی مسئولین صاحبان سهام فقط محدود به سهام آنها می‌شود از همین رو اگر بخواهد سهام خود را به دیگری منتقل کند یا از شرکت خارج کند نیازی به تنظیم اظهارنامه و کسب موافقت سایر شرکا ندارد .
شرکت هایی که برای خروج دادخواست نیاز دارند
دسته دیگری از شرکت ها هستند که شریک هرگاه بخواهد نمی‌تواند سهام خود را خارج کند و باید موافقت سایر شرکا را کسب نماید .
۱/ شرکت با مسئولیت محدود
براساس ماده ی ۹۴ قانون تجارت شرکت با مسئولیت محدود شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امورتجارتی تشکیل شده .هر یک از شرکا فقط تا مقدار سرمایه ای که در شرکت قرار داده اند مسئول تعهدات و دیون شرکت هستند بدون اینکه سرمایه ی آنها به سهام یا قطعات سهام تقسیم شود.
این شرکت فقط زمانی تشکیل می‌شود که تمام سرمایه نقدی تأدیه وسهم‌الشرکه غیر نقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد.
به نظر می‌رسد به جهت همین تجمیع و اختلاط سرمایه ها است که هر شریکی که بخواهد از شرکت جدا شود باید موافقت سایر شرکا را کسب نماید.هیچ کس نمی تواند به یکباره خارج شود زیرا هر شریک سهمی جدا از دیگری ندارد. در نتیجه براساس ماده ی ۱۰۲ قانون تجارت باید شخص متقاضی دادخواست خود را تنظیم نماید و رضایت تعدادی از شرکاء که لااقل سه چهارم سرمایه متعلق به آنها بوده و اکثریت عددی نیزداشته اند را کسب نماید. انتقال سهم الشرایط از طریق سند رسمی باید صورت بگیرد.
2/شرکت تضامنی
با توجه به ماده ی ۱۱۶ قانون تجارت شرکتی است که دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی در تحت اسم خاصی امور تجاری را انجام می‌دهند.مسئولیت شرکا در برابر دیون تضامنی است یعنی اگر دارایی شرکت برای پرداخت قروض کافی نباشد تک تک شرکا مسئول پرداخت تمام بدهی هستند.در این نوع از شرکت نیز براساس ماده ی ۱۲۳ قانون تجارت هیچ یک از شرکا نمی‌توانند بدون رضایت دیگری سهم خود را به دیگری منتقل کنند . هر شریکی که قصد خروج را دارد باید دادخواست خود را مکتوب مطرح کرده و رضایت تمام شرکا را کسب نماید.
3/شرکت مختلط غیر سهامی
همانطور که از نام آن مشخص است از ادغام دو نوع تضامنی و مسئولیت محدود باهم تشکیل می شود. براساس ماده ی ۱۴۱ قانون تجارت این نوع از شرکت تحت عنوان مخصوصی بین یک یا چند نفر که برخی از آنها شریک ضامن و برخی دیگر با مسئولین محدود بدون انتشار سهام برای انجام امور تجاری تشکیل می شود . در نتیجه چون بخشی از سهام به صورت تضامنی است براساس ماده ی هیچ یک از شرکا بدون رضایت سایر شرکا شخص ثالثی را با انتقال سهام خود وارد شرکت کند .باید دادخواست خروج از شرکت را ارائه دهد و رضایت همه را جلب نماید .
4/ شرکت نسبی
براساس ماده ی ۱۸۳ قانون تجارت شرکت نسبی ، شرکتی است که چند نفر تحت عنوان خاصی آن را تشکیل می‌دهند و هر شریکی به نسبت مبلغی که در شرکت سرمایه گذاری کرده مسئول است.با توجه با ماده ی ۱۸۵ قانون تجارت همان قاعده ای که برای شرکت های تضامنی اجرا می‌گردد در شرکت های سهامی نیز قابل اجرا است. هر شریکی که بخواهد از شرکت خارج شود باید در ابتدای امر در ضمن اظهارنامه ای رضایت سایر شرکا را کسب کند.
نحوه ی تنظیم دادخواست خروج از شرکت
در صورتی که شخص ، شریک شرکتی باشد که برای خروج از شرکت نیاز به اجازه سایر شرکا دارد باید در ابتدای امر دادخواست خروج از شرکت را تنظیم نماید.این دادخواست باید در سربرگ شخص حقوقی تنظیم گردد . در طی جلسه ای با حضور کلیه ی اشخاص ذی صلاح مطرح گردد . سپس دادخواست به تصویب اکثریت، در صورت لزوم کلیه ی شرکا برسد و توسط آنان امضا شود و مهر شرکت بر روی آن بخورد.
اگر امکان حضور در جلسه و امضا دادخواست وجود نداشته باشد مسئولین می‌توانند در طی نامه ای موافقت خود را ابراز کنند و سپس نامه پیوست دادخواست قرار گیرد.
نمونه اظهار نامه خروج از شرکت
با سلام
اعضا محترم شرکت الف اینجانب………….. فرزند …………… به شماره ملی ………………….. و شماره شناسنامه ………………… قصد دارم تا سهم الشرکه خود به ارزش…………….. ریال را به آقا/خانم ……………. انتقال دهم؛ لذا با ارسال این اظهارنامه ضمن اعلام قصد خود برای انتقال سهم الشراکه ، از شما درخواست دارم تا با خروج اینجانب از شرکت الف موافقت نمایید.
سوالات متداول
چگونه می‌توان سهام خود را از شرکت خارج کرد؟
هر شخصی که جز سهام داران و شرکا شرکت است برای خروج از شرکت دادخواستی را تنظیم کند و موافقت سایر شرکا را کسب نماید.
که در مطلب به تفصیل توضیح داده شده است .
خروج از چه شرکت هایی نیاز به تنظیم دادخواست نیست؟در شرکت های با مسئولیت محدود برای خروج نیاز به موافقت سایر شرکا نیست. که در مطلب به تفصیل توضیح داده شده است .
چگونه دادخواست خروج از شرکت را باید تنظیم کرد؟
این دادخواست باید در داخل سربرگ رسمی شرکت تنظیم گردد و به امضا شرکا و مهر شرکت برسد.
که در مطلب به تفصیل توضیح داده شده است .