مسئولیت شرکا و سهامداران چه محدوده‌ای دارد؟ طبیعتاً شرکت‌های تجاری در معاملات خود به افرادی بدهکار می‌شوند. این بدهی‌ها در واقع تعهدات مالی شرکت نسبت به طلبکارانش است. بنابراین انجام این تعهد مالی و پرداخت طلب طلبکاران بر عهده خود شرکت است. البته در مواردی مطابق قانون یا بر اساس قرارداد میان طرفین استثنائا افراد دیگری نیز علاوه بر خود شرکت مدیون در نظر گرفته می‌شوند. اما باید دید مسئولیت سهامداران یا شرکای یک شرکت در بازپرداخت بدهی و انجام تعهدات مالی شرکت به چه صورت است؟ مسئولیت شرکا یا سهامداران شرکت با توجه به نوع شرکت تجاری که در آن فعالیت می‌کنند متفاوت می‌باشد.
سهامدار ، شرکا و مسئولیت آن‌ها در قبال بدهی شرکت
سرمایه برخی شرکت‌های تجاری به سهام تقسیم می‌شود و به افرادی که دارای سهام هستند سهامدار می‌گویند. مانند شرکت سهامی عام، سهامی خاص و…
باید توجه نمود که سهامدار با شریک متفاوت است. شریک به اعضای شرکتی گفته می‌شود که سرمایه آن شرکت به سهام تقسیم نمی‌شود و سرمایه شریک را سهم الشرکه می‌نامند. مانند شرکت‌های تضامنی یا مسئولیت محدود یا شرکت نسبی که اعضای آن را شریک می‌نامند.
مسئولیت سهامداران با مسئولیت شرکا در قبال بدهی شرکت متفاوت است. البته با توجه به اینکه شرکت‌های غیر سهامی و شرکت‌های سهامی خود به دسته‌های دیگری تقسیم می‌شوند طبیعتاً مسئولیت سهامداران و شرکا در قبال بدهی شرکت در هر یک از این دسته‌ها نیز متفاوت خواهد بود.
مسئولیت سهامدار در قبال بدهی شرکت
همان‌طور که بیان شد اعضای شرکت‌های سهامی عام و خاص و شرکت‌های تعاونی را سهامدار می‌نامیم. محدوده‌ای خاص برای مسئولیت سهامداران در قبال بدهی شرکت وجود دارد. سهم‌ها در شرکت‌های سهامی یک مبلغ اسمی دارند که میزان آن در اساسنامه شرکت مشخص می‌گردد. یک سهامدار شرکت سهامی تنها باید با توجه به مبلغی که در اساسنامه مشخص شده دیون را پرداخت کند. با این کار سهامدار هیچ تعهد دیگری به طلبکار شرکت نخواهد داشت. طلبکاران نیز تا همین میزان تعیین شده امکان رجوع به هر یک از سهامداران را دارند. مسئولیت سهامداران در شرکت‌های تعاونی نیز دقیقاً مثل شرکت سهامی است.
مسئولیت شرکا در قبال بدهی شرکت
شرکت‌های با مسئولیت محدود، شرکت‌های تضامنی و شرکت‌های نسبی قوانین متفاوتی در خصوص مسئولیت شرکا دارند. در ادامه به توضیح تفاوت مسئولیت شرکا در این شرکت‌ها می‌پردازیم.
مسئولیت شرکا در شرکت مسئولیت محدود
مسئولیت در شرکت با مسئولیت محدود تا حدودی مشابه مسئولیت سهامداران است. یعنی میزان مسئولیت شرکا در قبال بدهی طلبکاران در شرکت با مسئولیت محدود به مقدار مبلغ آورده یا همان سرمایه‌ای است به شرکت آورده‌اند.
مسئولیت شریک در شرکت تضامنی
در شرکت‌های تضامنی مسئولیت نامحدود است. یعنی هر شریک به‌اندازه تمام بدهی‌های شرکت مسئولیت دارد. در اصطلاح می‌گوییم که هر یک از شرکا مسئولیت تضامنی دارند. تصور کنید شما به عنوان شریک در یک شرکت تضامنی تنها یک میلیون آورده داشته‌اید. اما شرکت بدهی 100 میلیونی دارد. حال طلبکار با توجه به مسئولیت تضامنی شرکا می‌تواند برای دریافت تمام 100 میلیون به شما مراجعه کند. در موارد بسیاری پیش آمده است که شرکای یک شرکت تضامنی فراری شوند و پرداخت تمام بدهی‌ها برعهده یک نفر باقی می‌ماند. که به دلیل تضامنی بودن شرکت و مسئولیت شرکا، طلبکاران می‌تواند از همان یک نفر تمام بدهی شرکت را مطالبه نمایند.
البته در صورتی که یک شریک در شرکت تضامنی تمامی بدهی‌های شرکت را پرداخت کند می‌تواند با توجه میزان آورده خود و سایر شرکا بابت دریافت بقیه بدهی به شریکان خود مراجعه کند. به عبارتی مسئولیت تضامنی شرکا تنها در قبال طلبکاران است. و شرکا در میان خود می‌توانند به یکدیگر مراجعه کنند و با توجه به آورده‌شان پرداخت مبلغ بدهی را تقسیم نمایند.
تبدیل مسئولیت شرکا در شرکت مسئولیت محدود به مسئولیت تضامنی
اگر برخی از مقررات قانونی در شرکت‌های با مسئولیت محدود رعایت نگردد از نظر قانون این شرکت‌ها به شرکت تضامنی تبدیل می‌شوند. طبیعتاً با این تبدیل مسئولیت شرکا نیز در قبال بدهی شرکت تغییر می‌کند و مسئولیت شرکا تضامنی می‌شود. این مقررات شامل موارد زیر است:
- در نام شرکت حتماً باید کلمه با مسئولیت محدود قید شود. در غیر این صورت شرکت تضامنی در نظر گرفته می‌شود.
- هرگاه نام یکی از شرکای شرکت به عنوان ضامن در نام شرکت نوشته شود. در این صورت این شخص مسئولیت تضامنی دارد.
- در صورتی که تشکیل آن شرکت با مسئولیت محدود به طور کلی باطل باشد.
- هنگامی که شرکا برای آورده‌های غیر نقدی شرکت مبلغ غیرواقعی و دروغین بنویسند.
مسئولیت شریک در شرکت نسبی
حدود مسئولیت شرکا در شرکت نسبی در قبال بدهی شرکت، به نسبت آورده از کل سرمایه شرکت می‌باشد. تصور کنید یک شریک 2 میلیون تومان آورده دارد و کل سرمایه شرکت 100 میلیون تومان است. حال اگر شرکت بدهی به بار آورد شریک مذکور مسئولیت پرداخت تنها دو درصد از بدهی را دارد. یعنی اگر بدهی شرکت 10 میلیون تومان باشد این شریک موظف است تنها 200 هزار تومان از آن بدهی را پرداخت نماید.
سؤالات متداول
تفاوت شریک و سهامدار چیست ؟
سرمایه برخی شرکت‌های تجاری به سهام تقسیم می‌شود و به افرادی که دارای سهام هستند سهامدار می‌گویند. شریک نیز به اعضای شرکتی گفته می‌شود که سرمایه آن شرکت به سهام تقسیم نمی‌شود و سرمایه شریک را سهم الشرکه می‌نامند.
مسئولیت سهامدار در شرکت‌های سهامی و تعاونی در قبال بدهی شرکت چیست ؟
سهم‌ها در شرکت‌های سهامی و تعاونی یک مبلغ اسمی دارند که میزان آن در اساسنامه شرکت مشخص می‌گردد. سهامدار یک شرکت سهامی تنها باید با توجه به مبلغی که در اساسنامه مشخص شده سهم خود را پرداخت می‌کند.
مسئولیت شریک در شرکت‌های غیر سهامی در قبال بدهی شرکت چیست ؟
مسئولیت شریک در شرکت مسئولیت محدود تا سقف آورده خودش است. در شرکت تضامنی هر شریک مسئولیت کل بدهی شرکت را دارد. و در شرکت نسبی با توجه به نسبت آورده شریک به کل دارایی شرکت، مسئولیت دارد.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مسئولیت شرکا و سهامداران، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون مسئولیت شرکا و سهامداران پاسخ دهند.