ترامادول، دارویی آرام‌بخش و قوی است که می‌تواند به‌راحتی باعث اعتیاد و وابستگی مصرف‌کنندگان خود گردد. عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدت این دارو بسیار متنوع است. لذا باید در با آشنایی با این علائم، مصرف این دارو را قبل از بروز اعتیاد به آن قطع کرد. ازاین‌رو، آگاهی از روش‌های ترک مصرف ترامادول در این راه بسیار ضرورت خواهد داشت.
عوارض اعتیاد به ترامادول
ترامادول مسکنی قوی محسوب می‌شود که با مهار سیستم پیام‌رسانی درد به مغز باعث سرکوب احساس درد می‌گردد. فرد در این حالت نمی‌تواند دردی را حتی در زمان جراحت و آسیب‌دیدگی‌های وخیم احساس کند.
ازآنجاکه احساس درد به انسان کمک می‌کند از خطرات جان سالم به دربرد، اعتیاد به ترامادول سبب می‌شود انسان نتواند از خودش دفاع کند.
عوارض اعتیاد کوتاه‌مدت ترامادول
اثرات آرام‌بخشی که ترامادول به‌عنوان دارو دارد، گاهی باعث می‌شود بیماران به‌مرور مصرف آن را خودسرانه افزایش می‌دهند، با این هدف که به آرامش بیشتری برسند؛ اما نکته اینجاست که مصرف آن به مدت طولانی‌تر از دوره درمانی عوارض شدید زیادی بر بدن به‌جا می‌گذارد.
ترامادول تأثیری مشابه داروهای ضدافسردگی در فرد دارد. این ماده با افزایش سطح سرتونین در مغز، باعث می‌شود شخص احساس شادی و انرژی بیشتری داشته باشد، از میزان استرس و اضطرابش کاسته شده و دردی حس نکند.
در کوتاه‌مدت، درصورتی‌که فرد با مشکلاتی همچون احساس درد در عضلات و مفاصل، لرزش بدن و دیگر دردهای جسمانی روبرو می‌شود. ازجمله عوارض دیگر این ماده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تعریق
- اسهال
- سرگیجه
- عصبانیت
- سرخ شدن و خماری چشم‌ها
- از بین رفتن حافظه کوتاه‌مدت
- اختلال خواب و بی‌خوابی و خارش
- نگاه‌های بی‌دلیل به یک نقطه به مدت طولانی
عوارض اعتیاد بلندمدت ترامادول
اثرات ناشی از سوءمصرف ترامادول بسیار متنوع است و باعث تحمل و عادت کردن بدن به این دارو می‌گردد. در این حالت، ترامادول جایگزین برخی از مواد ضروری موردنیاز می‌گردد و مقدار آن‌ها را در بدن کاهش می‌دهد. این موضوع سبب اختلال در بسیاری از عملکردهای عادی دستگاه‌های جسمی شخص می‌شود.
وقتی‌که فرد با دارو ازنظر جسمی وابستگی پیدا می‌کند، مجبور می‌شود مقدار مصرف خود را بالا و بالاتر ببرد. بااین‌حال ازآنجاکه این وابستگی با افزایش تحمل دوز ترامادول همراه است، از تأثیرات مطلوبی که فرد انتظار دارد، خبری نخواهد بود.
از مشکلاتی که در درازمدت گریبان گیر فرد معتاد به ترامادول می‌شود عبارت‌اند از:
- تهوع و استفراغ
- از دست دادن اشتها
- گشادشدن مردمک چشم
- مشکل در تمرکز یا تفکر
- شدیدتر شدن تحریک‌پذیری
- هوس مصرف هر چه بیشتر مواد مخدر
- افسردگی
- بی‌ثباتی شخصیتی
عوارض ناشی از ترک اعتیاد به ترامادول
احتمال وابستگی دارویی ترامادول و بروز علائم ترک این ماده، مشابه دیگر ترکیبات شبه تریاک است. علائم ترک ترامادول می‌تواند ازنظر زمان و شدت متغیر باشد. این علائم به طول مدت و دوز مصرف، استفاده از مواد دیگر، مشکلات پزشکی، روحی و شرایط خاص هر فرد بستگی دارد.
علائم ترک اعتیاد ترامادول می‌تواند شامل این موارد باشد:
- آبریزش بینی، عطسه و سرفه
- اضطراب و بی‌قراری
- سریع شدن ریتم تنفس
- علائم روان‌پریشی
- ابتلا به سندروم پاهای بی‌قرار
- افزایش فشارخون
- حساسیت بیش‌ازحد نسبت به محیط پیرامون و گوش‌به‌زنگی
علاوه بر این، مصرف همزمان برخی داروهای دیگر در طول درمان اعتیاد به ترامادول ممکن است باعث بروز مشکلات تنفسی یا مشکلات جدی شود. حتی در موارد شدید، می‌تواند باعث بی‌هوشی و به کما رفتن فرد گردد.
نکاتی در مورد عوارض ترامادول
- به تداخل‌های دارویی ترامادول توجه کنید و برای کاهش عوارض ترامادول تجویز سرخود نکنید.
- خودسرانه و ناگهانی تصمیم به ترک مصرف ترامادول نگیرید.
- برای ترک اعتیاد این ماده، حتماً از راهنمایی‌های تخصصی مشاوران و روانشناسان حوزه ترک اعتیاد کمک بگیرید.
بهترین روش ترک اعتیاد به ترامادول
روش‌های گوناگونی برای ترک اعتیاد به ترامادول وجود دارد. این روش‌ها با تجویز متخصصین و برحسب نیاز هر فرد پیشنهاد می‌شود؛ بنابراین استفاده از خدمات مشاوره‌ای مراکز ترک اعتیاد بسیار ضروری است. ازجمله راه‌های ترک ترامادول می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
سم‌زدایی به کمک متادون تراپی
متادون نوعی داروی شبه افیونی است و اثراتی مشابه با ترامادول در مغز ایجاد می‌کند. این دارو با اثرگذاری بر گیرنده‌های اپیوئیدی می‌تواند علائم ناخوشایند ناشی از ترک را کاهش دهد و هموار کننده مسیر ترک اعتیاد گردد.
البته لازم به ذکر است که توجه متادون باید فقط با دستور پزشک مصرف گردد.
سم‌زدایی به کمک بوپرونورفین
بوپرنورفین داروی دیگری است که همانند متادون می‌تواند علائم ترک ترامادول را کاهش داده و باعث شود افراد با رنج کمتری اقدام به ترک اعتیاد خود کنند.
این دارو نیز هرگز نباید خودسرانه استفاده شود؛ زیرا قابلیت اعتیادآوری دارد و باید تحت نظارت پزشک مورد مصرف قرار گیرد.
روان‌درمانی فردی
بسیاری از افرادی که به سوءمصرف ترامادول می‌پردازند، از افسردگی رنج می‌برند. این افراد به دلیل ناتوانی در تجربه هیجانات مثبت به شادمانی کاذب ناشی از مواد پناه برده‌اند.
روانشناسان در جلسات روان‌درمانی فردی ریشه‌ها و دلایل اصلی روی آوردن شخص به اعتیاد را موردبررسی قرار داده و تلاش می‌کند با روش‌های علمی به فرد در جهت تلاش برای ترک اعتیاد خود گام بردارد.
خانواده‌درمانی
خانواده ازجمله عوامل زمینه‌ساز روی آوردن فرد به اعتیاد است. از سوی دیگر نباید تأثیر حمایت خانوادگی را در کمک به ترک اعتیاد او فراموش کرد.
بنابراین این لازم است کل خانواده را در فرایند ترک اعتیاد یک عضو درگیر کرد و آموزش‌های لازم را به تمام آن‌ها ارائه کرد.