بارداری خارج از رحم به دلایل مختلفی از جمله عوامل هورمونی، نواقص مادرزادی، ناهنجاری ژنیکی و … ایجاد می‌شود. در این شرایط تخمک بارور شده خارج از رحم کاشته شده‌است. بارداری خارج رحم به وضعیتی گفته می‌شود که در آن تخمک بارور شده فرایند لانه گزینی و چسبیدن به دیواره رحم را طی نمی‌کند. و در فضایی خارج از حفره رحم به رشد خود ادامه می‌دهد. بارداری خارج‌رحم نمی‌تواند به طور طبیعی پیش برود و نیازمند تشخیص به موقع و درمان دارد. نادیده گرفتن این شرایط می‌تواند به تجربه خونریزی بسیار شدید و تهدید کننده بیانجامد. ما در ادامه این مقاله به توضیحات بیشتری در مورد علائم، علل و روش‌های پیشگیری از حاملگی خارج از رحم پرداخته‌ایم، برای پرسش درباره نشانه‌ها می‌توانید مشاوره کودک دریافت کنید.
بارداری خارج از رحم چیست؟
بارداری خارج از رحم به وضعیتی گفته می‌شود که در آن تخمک بارور شده فرایند لانه گزینی و چسبیدن به دیواره رحم را طی نمی‌کند و در فضایی خارج از حفره رحم به رشد خود ادامه می‌دهد. در بسیاری از موارد بارداری خارج رحم در لوله‌های فالوپی که مسیر انتقال تخمک از تخمدان به رحم هستند اتفاق می‌افتد. در برخی موارد دیگر ممکن است تخمک بارور شده در جایی نظیر تخمدان، دهانه رحم یا حفره شکم روند رشد خود را ادامه دهد که در همه این موارد وضعیت مادر تحت عنوان بارداری خارج‌رحم در نظر گرفته می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر جهت مشاوره بارداری کلیک کنید.
علائم و نشانه های بارداری خارج از رحم
بارداری خارج از رحم در ابتدا هیچ گونه علامتی ندارد. در واقع در روزهای ابتدایی شما همان علائم رایج بارداری را مشاهده می‌کنید. در نتیجه مواردی نظیر مثبت شدن تست بارداری، حالت تهوع و حساس شدن سینه‌ها که در بارداری نرمال اتفاق می‌افتند در بارداری خارج رحم نیز تجربه می‌شوند.
اما به مرور زمان با رشد تخمک بارور شده در مکانی غیر از حفره رحم علائم نمایان می‌شوند. از جمله اولین علائم هشداردهنده در مورد بارداری خارج از رحم می‌توان به خونریزی خفیف یا لکه بینی و احساس درد در ناحیه لگن اشاره کرد. با این حال علائم اختصاصی بارداری خارج از رحم به محل جمع شدن خون یا همان ناحیه رشد غیر معمول تخمک بستگی دارد. برای مثال زمانی که خون از لوله‌های فالوپی نشت می‌کند بانوان در کنار خونریزی احساس فشار برای اجابت مزاج را به طور مکرر تجربه می‌کنند. از علائم و نشانه های بارداری خارج از رحم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- گرفتگی عضلات شکم
- درد در یک سمت بدن
- حالت تهوع و استفراغ
- پارگی لوله فالوپ
- درد در ناحیه کتف و گردن
- لکه بینی و خونریزی واژینال
- درد در ناحیه شکم و لگن
- ناراحتی هنگام توالت رفتن
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه پارگی رحم کلیک کنید.
علائم اورژانسی بارداری خارج از رحم
اگر تخمک بارور شده به رشد خود در لوله‌های فالوپی ادامه دهد، امکان بروز شکاف و پارگی در این ناحیه وجود دارد. این مسئله می‌تواند به خونریزی شکمی بسیار شدید بیانجامد. که لازم است در این شرایط سریعا به اورژانس مراجعه نمایید. از جمله دیگر علائم اورژانسی بارداری خارج از رحم که در این شرایط تجربه می‌شوند می‌توان به احساس ضعف، سبکی سر، شوک و غش اشاره کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه رشد نکردن جنین کلیک کنید.
علل و عوامل زمینه ساز بارداری خارج رحم
شاید هرگز به علت اصلی بروز بارداری خارج از رحم پی نبرید. یک دلیل رایج می‌تواند وجود آسیب دیدگی در ناحیه فالوپی باشد چرا که در این حالت لوله‌های فالوپی نمی‌توانند به درستی تخمک را به سمت رحم هدایت کنند. از جمله دیگر عواملی که می‌توانند خطر بروز بارداری خارج رحمی را افزایش دهند باید به موارد زیر اشاره کرد.
- بارداری بالای 35 سال
- کشیدن سیگار
- دچار بودن به عفونت‌ها و بیماری‌های مقاربتی
- دچار بودن به بیماری التهاب لگن
- داشتن سابقه بارداری خارج از رحم
- استفاده از داروهای پیشگیری بارداری
- استفاده از لقاح مصنوعی برای بارداری
- بارداری در شرایطی که دستگاه IUD برای پیشگیری از حاملگی در داخل رحم وجود دارد.
- التهاب و زخم در لوله فالوپ
- عوامل هورمونی
- ناهنجاری ژنتیکی
- نواقص مادر زادی
- بیماری های تاثیر گذار بر شکل و شرایط اندام های تناسلی
- درمان های ناباروری
- مصرف داروی ناباروری
- چند شریک جنسی
- ناباروری
- عمل های زنانه
پیشگیری از بارداری خارج از رحم
برای پیشگیری از بارداری خارج از رحم یک روش قطعی وجود ندارد. اما می‌توان با انجام اقداماتی ساده احتمال بروز آن را حد زیادی پایین آورد. از جمله این اقدامات می‌توان به این 2 مورد مهم اشاره کرد.
- از رابطه جنسی محافظت نشده بپرهیزید تا احتمال بیماری‌های مقاربتی کاهش یابند.
- از کشیدن سیگار بپرهیزید و اگر در حال حاضر سیگار می‌کشید قبل از بارداری تلاش کنید آن را ترک نمایید.
روش تشخیص بارداری خارج از رحم
در صورت مشاهده هرگونه علامت از بارداری خارج از رحم لازم است که در اسرع وقت به متخصصی که تحت نظر او هستید مراجعه نمایید. اگر چه این وضعیت از طریق معاینه قابل تشخیص نیست اما پزشک ممکن است برای رد گزینه‌های دیگر ابتدا این کار را انجام دهد. در مرحله بعد سونوگرافی از طریق واژن در دستور کار قرار می‌گیرد. پزشک از این طریق از وجود کیسه بارداری در درون رحم اطمینان کسب می‌کند.
روش دیگری که از طریق آن می‌توان در مورد بارداری خارج از رحم اطلاعات کسب کرد انجام آزمایش خون برای تعیین سطح هورمون hCG و پروژسترون است. این دو هورمون در زمان بارداری به میزان قابل توجهی افزایش پیدا می‌کنند. اگر در آزمایش خون مشخص شود که سطح این هورمون‌ها پایین آمده یا ثابت مانده است و کیسه حاملگی نیز از طریق سونوگرافی شکمی مشاهده نشود تشخیص بارداری خارج رحم مطرح می‌گردد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه بارداری پوچ کلیک کنید.
زمان تشخیص بارداری خارج از رحم
زمان تشخیص بارداری خارج از رحم بسیار زود اتفاق می‌افتد. معمولا آزمایشات اولیه پزشکی در زمان حاملگی، بارداری خارج از رحم را تشخیص می‌دهد.
درمان بارداری خارج از رحم
بارداری خارج از رحم برای مادر خطرناک است. همچنین در این حالت امکان رشد جنین وجود ندارد. در نتیجه درمان باید بر خارج کردن کیسه حاملگی و حفظ سلامت مادر متمرکز باشد. از جمله روش‌هایی که در این وضعیت مورد استفاده قرار می‌گیرد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
دارو درمانی
زمانی که پزشک تشخیص دهد عوارض بارداری خارج از رحم فورا اتفاق نمی‌افتند دارو درمانی را به عنوان اولین گزینه انتخاب می‌کنند. در این شرایط اغلب داروی متروتروکسات به صورت وریدی به مادر تزریق می‌گردد و از طریق آزمایش خون اثرات آن بررسی می‌شود. این دارو در حقیقت یک داروی ضد سرطان است که از رشد و تقسیم سلول‌ها جلوگیری می‌کند. تزریق این دارو رشد تخمک بارور شده را متوقف می‌سازد. در صورت موثر واقع شدن این دارو علائمی نظیر دردهای شکمی، خونریزی و خارج شدن جفت تجربه می‌شوند. اگر این فرایند به طور کامل طی شود نیاز به جراحی وجود نخواهد داشت.
جراحی
بسیاری از پزشکان در شرایط بارداری خارج از رحم جراحی به روش لاپراتومی را در دستور کار خود قرار می‌دهند. در این جراحی پزشک رویان تشکیل شده را خارج کرده و تلاش می‌کند نواحی آسیب دیده به خصوص در ناحیه لوله‌های فالوپی را ترمیم نماید. برای آشنایی با سایر روش های سقط جنین کلیک کنید.
اقدامات خانگی
بعد از عمل جراحی لازم است دستورالعمل‌های خاصی را رعایت نمایید. هدف از انجام این دستورالعمل‌ها پیشگیری از عفونت و خشک نگه داشتن محل جراحی است. از جمله اقدامات خودمراقبتی بعد از بارداری خارج از رحم که باید در این شرایط انجام دهید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- از بلند کردن وسیله‌های سنگین بپرهیزید.
- مایعات بیشتری بنوشید تا از بروز یبوست پیشگیری شود.
- لگن شما به استراحت نیاز دارد در نتیجه از رابطه جنسی تا چند هفته بپرهیزید.
- سعی کنید در هفته‌های اول بعد از جراحی بیشتر استراحت کنید و از انجام فعالیت زیاد خودداری نمایید.
- در صورت تشدید در یا مواجه شدن با خونریزی زیاد سریعا به پزشک خود اطلاع دهید.
لاپاراتومی
یکی از روش های درمان بارداری خارج از رحم لاپاراتومی است. در این روش درمانی با برش عرضی در خط بیکینی در قسمت تحتانی درمان صورت می‌گیرد.
پرسش درباره باروری بعد از بارداری خارج از رحم
بارداری خارج از رحم و سقط جنین باعث ناراحتی والدین می شود. و خیلی علاقه دارند تا فورا فرزندی جایگزین کنند. بنابراین در جستجوی زمان دقیق اقدام به بارداری هستند. در ادامه در رابطه با این موضوع توضیح داده ایم.
احتمال بارداری موفق
شانس بارداری مجدد بعد از بارداری خارج از رحم بستگی به علت سقط جنین دارد. در صورتی که لوله‌های فالوپ سالم باشند و در اثر بارداری خارج رحم حداقل یکی از تخمدان‌ها سالم باشد، شانس بارداری طبیعی وجود دارد. در غیر این صورت باید سلامت رحم بررسی شود و اگر حتی هر دو لوله فالوپ قطع شده باشد با روش‌هایی مثل IVF می‌توان برای فرزندآوری اقدام کرد.
چه زمانی برای بارداری اقدام کنیم؟
اگر برای درمان بارداری خارج از رحم داروی متوتروکسات تزریق شده باشد، باید حداقل سه ماه برای عادی شدن هورمون های بدن‌تان صبر کنید. چرا که این دارو بر روی سوخت ساز بدن و سلول های لازم برای بارداری تاثیر منفی می‌گذارد. همچنین اگر دو بار از این دارو به شما تزریق شده باید 6 ماه باری بارداری صبوری کنید. طبق آمار تقریبا بیش از 65 درصد خانم هایی که سابقه بارداری‌خارج از رحم داشتند، توانستند بعد از 18 ماه بارداری موفق را تجربه کنند. توصیه می‌شود حداقل سه ماه قبل از اقدام به بارداری مصرف داروی فولیک اسید را شروع کنید.
اهمیت وضعیت روحی خانم و شرایط خانواده
اگر ناراحتی روحی و یا مشکلات خانوادگی وجود دارد، بهتر است قبل از اقدام برای باردای، به دنبال راهی برای رفع آن‌ها باشید. سلامت روحی مادر به طور مستقیم بر روی رشد جنین تاثیر می‌گذارد. وجود عوامل استرس‌زا و سایر تنش‌های روانی بر روی هورمون‌ها، تغذیه، سبک زنگی و… خانم تاثیر گذاشته و آرامش را از او می‌گیرد. بنابراین بعد از تجربه بارداری خارج از رحم برای ارزیابی های روانی حتما به متخصصین روانشناسی مراجعه نمایید.
زمانی که بارداری خارج از رحم درمان نشود چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
زمانی که بارداری به صورت طبیعی اتفاق می‌افتد باعث کشیدگی مناسب و سالم رحم در جهت رشد می‌شود. اما در بارداری خارج از رحم، نطفه در لوله فالوپ قرار دارد. این لوله مانند رحم توانایی کشیدگی ندارد و در نهایت با رشد تخمک می‌ترکد. در نهایت موجب ترکیدن مجاری و مرگ خواهد شد. بنابراین اگر درمان نشود خطر خونریزی فرد را به مرگ تهدید می‌کند. با پیشرفت علم این اتفاق به صورت نادر پیش می‌آید و افراد با تعداد کمتری بر اثر بارداری خارج از رحم جان خود را از دست می‌دهند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه بستن لوله رحم زنان کلیک کنید.
کلام آخر
بارداری خارج از رحم نوعی بارداری نادر است که تعداد کمی از خانم ها را به خود درگیر می‌کند. این بارداری در نهایت با سقط روبرو خواهد شد. سقط جنین یک درد بزرگی است که احساسات و عواطف خانواده را تحت تاثیر قرار می‌دهد. زمانی که خانواده با شرایط سخت این چنینی روبرو می‌شوند، به فکر فرزند آوری دوباره می‌افتند. در این شرایط حتما نیاز به روانشناس و گرم شدن کانون خانواده است. مرکز مشاوره نی نی مایند به صورت تلفنی و حضوری به شما عزیزان خدمات ارائه می‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر روی لینک زیر کلیک کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه بارداری خارج از رحم می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.