اختلال وسواس تقارن که به آن وسواس قرینگی هم گویند، یکی از انواع وسواس در برخی افراد است که ظاهرا به زندگی نظم می‌دهد. ولی در واقع صدمات جسمی، روحی و پیامدهای زیادی در زندگی شخصی آن فرد ایجاد می‌کند. وسواس تقارن معمولاً در سنین پایین ایجاد می‌شود و جالب اینکه از سوی دیگران هم مثبت تلقی می‌گردد، زیرا آن کودک یا نوجوان را برخلاف دیگر همسالانش، فردی بسیار منظم و مرتب نشان می‌دهد. ولی با گذشت زمان، این وسواس روز به روز شدیدتر می‌شود و همه جنبه‌های زندگی فرد را تحت تاثیر قرار داده، اثرات مخرب عمیقی بر شخص می‌گذارد. به همین دلیل برای دریافت مشاوره وسواس کلیک کنید.
وسواس تقارن چیست
وسواس تقارن یا Symmetry OCD ، یک نوع اختلال روانیست که در آن فرد تمرکز بیمارگونه‌ای بر روی چینش اشیاء خاصی دارد. طوری که اگر با موقعیتی مواجه شوند که در آن اشیاء، مرتب و درست چیده نشده و تراز نباشند، یا به نوعی ناکامل به چشم بیایند، پریشان و ناراحت می‌شوند. همچنین می‌توان گفت که وسواس تقارن همراه با چرخه‌ای دائمی از اختلالات وسواسی، اضطراب و اجبار است. افرادی مبتلا به اختلال وسواس تقارن، شدیدا میل به مرتب نمودن دوباره و چندبارۀ اشیاء دارند و حتی گاهی زمان بسیار زیادی صرف می‌کنند تا اشیا و وسایل را به شکل قابل قبول خود و منظم در کنار هم قرار دهند. در مورد متون و نوشته‌ها نیز آنها ممکن است چندین و چند بار نوشته‌ای را بنویسند و پاک‌نویس کنند تا بسیار مرتب شود. چنین رفتارهای ناشی از وسواس تقارن، غالبا برای اطرافیان این افراد، بسیار خسته‌کننده و آزاردهنده خواهد بود.
علت وسواس تقارن
مانند سایر انواع اختلال وسواسی- اجباری، برای ابتلا به وسواس قرینگی نیز هنوز علل دقیقی موجود نیست. ولی نظریه‌های گوناگونی در مورد این وسواس وجود دارند که چند علت را در ابتلا به این اختلال دخیل می‌دانند. جنسیت، ژنتیک و محیط که به توضیح آنها می‌پردازیم.
جنسیت
تحقیقات زیادی نقش جنسیت را در وسواس تقارن ثابت کرده‌اند. طبق نتایج آنها، به نظر می‌رسد که وسواس شستشو در بین زنان بیشتر است، در حالی که اختلال وسواس تقارن بیشتر در میان مردان شیوع دارد. همچنین، مردان نسبت به زنان در سنین پایین‌تری شروع به وسواس تقارن می‌کنند؛ که معمولاً اولین نشانه‌های آن از سنین کودکی و نوجوانی آغاز می‌گردد. ولی در زنان نشانه‌های وسواس، غالبا بعد از بلوغ، زایمان و مراحل بحرانی زندگی شروع می‌شود.
ژنتیک
عامل دیگری که تحقیقات آن را در ابتلا به وسواس قرینگی یا تقارن دخیل می‌دانند، ژنتیک است. به این ترتیب که کودکان بسیاری از ویژگی‌های خود را از طریق DNA از والدین خود به ارث می‌برند. طبق تحقیقات، وسواس هم می‌تواند از طریق ژنتیکی و از والدین به فرزندان انتقال یابد. اگر والدین یا یکی از بستگان نزدیک خانواده دچار وسواس تقارن باشند، احتمال ابتلا به آن در کودک بالاتر می‌رود.
محیط
علت موثر دیگر در ابتلا به وسواس تقارن محیط زندگی است. کودکان بسیاری از رفتارهای خود را با مشاهده رفتارهای والدین یاد می‌گیرند و خود به خود طرز تفکر و رفتار والدین خود را تقلید می‌نمایند. همچنین، زندگی پرتلاطم، حوادث ناگوار زندگی، بروز تروما برای کودک، اختلافات خانوادگی شدید یا مرگ یکی از عزیزان، نیز می‌توانند از علل ابتلا به این وسواس باشند. گذشته از این موارد، مشکلات عصبی و کارکرد مغزی هم در این دسته از اختلالات نقش دارند. چنانچه فرد سابقه برخی بیماری‌های روانی را هم داشته باشد، بیشتر مستعد ابتلا به اختلال وسواس قرینگی خواهد بود.
علائم وسواس تقارن
ذهنیت افراد مبتلا به وسواس تقارن، بسیار مشغول قرینه بودن اشیاء است. آنها ممکن است با دیدن هر نوع بی‌نظمی در محیط اطرافشان آشفته شوند و دوست دارند همه چیز به طور قرینه در کنار هم قرار گیرد. البته در اکثر ما تا حدودی تمایل به قرینگی وجود دارد که چیز طبیعی است. ولی ما این موضوع را زمانی به عنوان یک اختلال می‌شناسیم که به افت عملکرد در جنبه‌های مختلف زندگی‌تان منجر شود. طوری که زمان زیادی را برای ایجاد تقارن در محیط صرف می‌کنید یا با نبود قرینگی، بسیار پریشان می‌شوید.
وسواس تقارن با علائم اختصاصی دیگری نیز همراه است. مثلا می‌ترسید اشیا نامتقارن باعث اتفاق ناگوار برای خود و عزیزانتان گردد. یا به تعادل راه رفتن علاقه‌مندید و در مواجهه با اشیاء نامتقارن استرس می‌گیرید. کلا در هر شرایطی دغدغه نامتقارن بودن اشیاء را دارید و از این وسواس فکری عملا رنج می‌برید. حساسیت زیادی در چیدمان لباس، کمد و وسایل شخصی نشان می‌دهید. تا حد ممکن در مکان‌ها و فضاهای با اشکال هندسی حاضر نمی‌شوید. برای برداشتن وسایل دقت دارید که از هر دو دست استفاده نمایید. در انجام کارها بسیار شک و تردید دارید و به حافظه خود اعتماد ندارید. کارها را بارها تکرار می‌کنید و حتی میل به خودکشی دارید.
برای آشنایی با سایر علائم وسواس فکری کلیک کنید
در صورت مشاهده علائم وسواس تقارن چه کنیم
اگر شما هم علائم وسواس تقارن را در خود مشاهده نمودید، بهتر است چند نکته زیر را به خاطر بسپارید و انجام دهید.
علائم خود را دنبال کنید
نخستین گام، دنبال کردن علائم در خود است. هر نشانه‌ای یادداشت و آنها در بین رفتارهای روزانه خود ردیابی کنید و سعی کنید بفهمید که آنها چگونه در شما اثرگذارند یا نظم وقوعشان چگونه است. این اقدام هم به خودتان و هم به پزشک معالجتان بسیار کمک خواهد کرد.
مشورت کنید
بهتراست درباره علائمی که شک دارید در شما وجود دارند با شخص مورد اعتماد صحبت کنید. نگذارید این علائم شما را منزوی کند. گفتگو و مشورت با کسی که معتمد شماست، چه یک دوست باشد یا یکی از اعضای خانواده، به شما کمک خواهد کرد که کمتر احساس تنهایی کنید.
در رابطه با وسواس تقارن مطالعه کنید
بعد از اینکه علائم را در خود تشخیص دادید بهتراست بیشتر راجب آن تحقیق کنید. تحقیقات به شما کمک می‌کند تا شرایط خود را بهتر درک کنید. همچنین دلایل تجربه این علائم را در خود بهتر خواهید شناخت. هر چقدر اطلاعات شما در مورد این اختلال بیشتر باشد، راحت‌تر و بیشتر برای مقابله با آن اقدام خواهید کرد.
از روانشناس کمک بگیرید
اقدامات بالا به هیچ وجه کافی نیست و شما باید حتما به دنبال درمان آن باشید. ممکن است احساس خوبی برای درمان نشان ندهید و آن را ترسناک بدانید، ولی باید انجام دهید. به خاطر بسپارید که در نهایت پیگیری و درمان تنها راهی است که کمک می‌کند به زندگی طبیعی برگردید و به این بیماری خود پیروز شوید. اگر تحت مراقبت متخصص بهداشت روان باشید، می‌توانید موضوع را با او مطرح کنید و از او کمک بخواهید تا راه‌های درمان را به شما نشان دهد. همچنین می‌توانید به دفاتر خصوصی روان‌درمانی مراجعه کنید یا از شبکه‌های مشاوره آنلاین استفاده کنید.
مدیریت وسواس تقارن
اینکه بتوانید علائم خود را مدیریت کنید بسیار مهم است. برای این منظور، بعد از شروع درمان باید فعال باشید زیرا درمان وسواس تقارن به تلاش و فعالیت بسیاری نیاز دارد. در جلسات درمانی خود فعالانه شرکت کنید و تکالیفی که سفارش می‌شود را به خوبی انجام دهید. بعد از پایان جلسات نیز خودتان تمرینات را ادامه دهید. به این ترتیب کم‌کم از علائم خود بیشتر آگاه می‌شوید و افکار خود را بهتر شناسایی خواهید کرد. سپس به مقابله با این افکار وسواسی بپردازید و احساساتتان را قبل از این که بحرانی شوند، کنترل کنید. در طول درمان با خودتان مهربان باشید؛ بدانید که این درمان یک نوع یادگیری است و گاهی امکان اشتباه و شکست وجود دارد. ولی این شکست‌ها هم بخشی از این یادگیری می‌باشند. مهم این است که بعد از یک شکست، دوباره شروع کنید و به درمان ادامه دهید.
اگر در حین درمان یک حامی و پشتیبان داشته باشید، مسیر درمان بسیار آسان‌تر می‌شود و هر قدر بیشتر حمایت بشوید، زودتر به نتیجه می‌رسید. از دوستانتان کمک بگیرید و شرایط خود را برای آنها توضیح دهید. بگذارید آنها در مسیر درمان حامی و همراه شما باشند. شاید آنها فقط کمک‌های عملی مانند رساندن شما به محل درمان را انجام دهند؛ یا فقط به حرف‌هایتان گوش دهند. در هر صورت حضور آنها در کنارتان بسیار اثرگذار است. همچنین گفتگو با کسانی که مانند شما درگیر این اختلال هستند و در حال حاضر روند درمان را طی می‌کنند، بسیار مثبت خواهد بود. در کنار هم بمانید و حتی می‌توانید دوستی مداومی شکل دهید.
درمان وسواس تقارن
اختلال وسواس تقارن مشکلی نیست که نتوان آن را درمان کرد. اگر شما از قرینه نبودن اشیا رنج می‌برید و ذهنتان بیش از حد درگیر این مسئله است، فقط کافیست به یک روانشناس مراجعه کنید. او با یک مصاحبه بالینی و انجام برخی تست‌ها، به تشخیص نوع و شدت وسواس در شما می‌پردازد. سپس از طریق روش‌های مختلفی چون تکنیک‌های شناختی رفتاری، کمک می‌کند تا ریشه وسواس‌های خود را پیدا و کم‌کم بر موضوعات آزاردهنده غلبه کنید.
ولی اگر شدت وسواس در شما بسیار زیاد باشد و روان‌درمانی تاثیر کافی در بهبودی‌تان نداشت، لازم است از درمان‌های دارویی استفاده کنید. داروهایی چون انواع قرص‌های ضداضطرابی و ضدافسردگی در این ارتباط تجویز می‌شوند. البته این داروها را حتما باید تحت نظر متخصص مصرف کنید و از هرگونه اقدام سرخود خودداری کنید.
سخن پایانی
در این مقاله با علائم، علل و درمان وسواس تقارن آشنا شدید. می‌دانید که این اختلال قابل درمان است و لازم است شما در زمان مناسب به تشخیص علائم و شروع درمان اقدام کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید. جهت شروع درمان حتما از روان‌درمانگر کمک بخواهید در صورت لزوم از دارودرمانی استفاده کنید. در بیشتر موارد متخصصان روانشناسی قادرند با بررسی ریشه‌های این وسواس در شما، بطور کامل این مساله را کنند.
برای دریافت مشاوره در زمینه وسواس تقارن می‌توانید در ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی آواژه تماس حاصل نمایید.