باربیتورات ها در دسته داروهای آرامبخش، خواب‌آور، ضدتشنج و ضداضطراب هستند. عملکرد این داروها به گونه‌ای است که بر روی سیستم عصبی مرکزی مغز تاثیر می‌گذارند و باعث بهبود وضعیت خواب بیمار شده و خاصیت آرامبخشی دارند. باربیتورات‌ها توسط پزشکان برای درمان بی خوابی، درمان عصبانیت، بی قراری، بیهوشی و … تجویز می‌شود. مصرف بیش از اندازه باربیتورات‌ها باعث ایجاد وابستگی می‌گردد و ممکن است موجب بروز عوارض جانبی دارو برای بیمار نیز شود. در ادامه اطلاعات کاملی از نحوه مصرف، تداخلات دارویی، موارد منع مصرف و … این دست داروها را ارائه کرده‌ایم.
فهرست مطالب
باربیتورات ها
باربیتورات‌ها از دسته داروهای آرامبخش و ضدافسردگی و اضطراب هستند. تاثیر این داروها متناسب با عملکردی است که بر روی سیستم عصبی مرکزی مغز می‌گذارند. برای آشنایی با سایر قرص آرامبخش کلیک کنید.
عملکرد باربیتورات ها رابطه مستقیمی با میزان مصرف آن دارد. به نوعی که دوز پایین آن باعث ایجاد حالت آرامبخش و دوز استاندارد و بالای آن باعث بیهوشی می‌شود.
از معایب باربیتورات‌ها هم این موضوع است که دوز استاندارد آن با دوز کشنده‌اش فاصله بسیار کمی دارد، به همین دلیل مصرف خودسرانه آن‌ها می‌تواند صدمات جبران ناپذیری را برای فرد ایجاد کند.
لازم به ذکر است که مصرف طولانی مدت باربیتورات‌ها باعث ایجاد وابستگی جسمی و روانی می‌شود. اگر باربیتورات‌ها در دوز استاندارد مصرف شود، اثری مشابه اثر موقت الکل دارد و احساس آرامش و سرخوشی، خواب آلودگی، گیجی، لکنت زبان، عدم هماهنگی و … را ایجاد می‌کند.
موارد مصرف باربیتورات‌ها
باربیتورات‌ها توسط پزشک برای از بین بردن اضطراب قبل از جراحی استفاده می‌شود. همچنین به عنوان داروی ضد تشنج و ضد صرع، درمان بی خوابی، درمان عصبانیت و بی قراری، زردی بالا، میگرن، داروی بیهوشی نیز استفاده می‌شود. گفتنی است که باربیتورات‌ها انواع مختلفی دارند که پرشک معالج متناسب با نیاز و شرایط بیمار یکی از آن‌ها را تجویز می‌کند. برای آشنایی با بهترین روش‌های درمان اضطراب و افسردگی کلیک کنید.
انواع باربیتورات ها
همانطور که اشاره کردیم باربیتورات‌ها دارای انواع مختلفی هستند. انواع مختلف باربیتورات‌ها به شرح زیر است:
- آموباربیتال
- آپروباربیتال
- بوتاباربیتال
- بوتالبیتال
- هگزوباربیتال
- متیل فنوباربیتال
- پنتوباربیتال
- سکوباربیتال
- سدیم تیوپنتال
- تالبوتال
- تیوباربیتال
- فنوباربیتال
عوارض جانبی باربیتورات ها
تمامی داروها در کنار خواص درمانی که دارند، دارای عوارض جانبی نیز هستند. از شایع‌ترین عوارض جانبی باربیتورات‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم تعادل و هماهنگی
- گیجی، سرگیجه و سردرد
- خواب آلودگی، خماری و احساس بیماری
- اضطراب، عصبانیت و کج خلقی
- احساس ضعف
- تهوع
- استفراغ
- یبوست
- اختلال در خواب
لازم است در صورتی که هر کدام از عوارض جانبی گفته شده را مشاهده کردید، به پزشک خود اطلاع دهید. باربیتورات‌ها دارای عوارض نادری نیز هستند که احتمال بروز آن‌ها کم است. این عوارض جانبی نادر به شرح زیر است:
- افسردگی
- هیجانهای غیرمعمول
- خونریزی لب‌‌ها
- درد قفسه سینه
- تب و لرز
- درد مفاصل و عضلات
- مشکلات پوستی
- زخم یا لکه در دهان
- تورم صورت
- گلودرد
- تنگی نفس
- توهم
تداخلات دارویی باربیتورات ها
تداخلات دارویی باربیتورات‌ها باعث کاهش میزان اثربخشی آن‌ها می‌شود. بهتر است برای دریافت کامل اثر دارو، اگر دارویی مصرف می‌کنید و یا مبتلا به بیماری خاصی هستید، به پزشک خود اطلاع دهید. مهم‌ترین داروهایی که مصرف آن‌ها با باربیتورات‌ها در تداخل است، به شرح زیر می‌باشد :
- الکل
- مواد مخدر
- داروهای مخدر
- بنزودیازپین‌ها
- داروهای ضدافسردگی
- داروهای بدون نسخه (OTC)
- آنتی هیستامین‌ها
- داروهای سرماخوردگی و آلرژی
- داروهای خواب آور
- داروهای آرام بخش
- داروی تشنج
- داروهای شل کننده عضلات
مصرف بیش از حد باربیتورات‌ها
اشاره کوتاهی کردیم که فاصله کمی میان دوز مصرفی استاندارد و دوز مصرفی بیش از حد آن وجود دارد. در صورتی که فرد دچار مسمومیت با دوز بالای باربیتورات‌ها شده باشد، عوارض جانبی زیر بروز خواهد داد :
- عدم تعادل و هماهنگی
- سرگیجه
- لکنت زبان و زبان پریشی
- خواب آلودگی
- تنفس کم عمق
- نارسایی کلیه
- مشکل در فکر کردن
- از دست دادن هوشیاری
- کما
- مرگ
استفاده طولانی مدت از باربیتورات ها
اگر باربیتورات‌ها به طور مداوم مصرف گردد، در نهایت در مدت دو هفته اثر بخشی خود را در بدن شخص از دست می‌دهد. از طرفی باربیتورات‌ها دارای تاثیرات آرامبخشی هستند که استفاده طولانی مدت از آن باعث بروز مشکلات تنفسی و ذات الریه می‌گردد. از دیگر معایب استفاده طولانی مدت از باربیتورات‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
- اختلال عملکرد جنسی
- تأخیر در رفلکس‌ها
- کاهش توجه
- از دست دادن حافظه
- حالت گیجی و مستی
- و …
استفاده بیش از اندازه از باربیتورات‌ها باعث می‌شود که به مرور مرز میان دوز مصرفی و دوز بیش از حد نزدیک‌تر شده و تبدیل به یک داروی کشنده شود.
موارد منع مصرف باربیتورات ها
مصرف باربیتورات‌ها برای برخی از افراد با شرایط ویژه و بیماری خاص توصیه نمی‌شود. به طور کلی داروی باربیتورات‌ها با توجه به در نظرگرفتن تمامی جنبه‌های شرایط بیمار از سوی پزشک معالج تجویز می‌گردد. از مهم‌ترین زمینه‌های منع مصرف باربیتورات‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
- در صورتی که به باربیتورات‌ها حساسیت دارید به پزشک خود اطلاع دهید.
- مصرف باربیتورات‌ها در کودکان به دلیل ایجاد حساسیت بیشتر و هیجانهای غیرمعمول توصیه نمی‌شود.
- مصرف باربیتورات‌ها در سالمندان دارای حساسیت و عوارض جانبی بیشتری شامل سردرگمی، هیجانهای غیرمعمول، افسردگی و … است. به همین دلیل مصرف باربیتورات‌ها در سالمندان توصیه نمی‌شود.
- مصرف باربیتورات‌ها در دوران بارداری برای جنین خطرناک است، به طوری که با افزایش نقص‌‌های هنگام تولد و تومور مغزی در نوزاد همراه است.
- بهتر است زنان شیرده از مصرف باربیتورات ها خودداری کنند، چراکه وجود باربیتورات‌ها در شیر مادر باعث وابستگی نوزاد به این دارو، خواب آلودگی، کاهش ضربان قلب و نفس تنگی در نوزاد می‌گردد.
- از دیگر موارد منع مصرف باربیتورات‌ها می‌توان به کم خونی شدید، بیماری‌های مزمن ریوی مانند آسم و آمفیزم، دیابت نوع دو، پورفیری، بیماری‌های کلیوی و کبدی، تیروئید پرکار و غده آدرنال غیر فعال اشاره کرد.
نکات پایانی
- استفاده طولانی مدت از باربیتورات‌ها باعث وابستگی روانی و فیزیکی می‌شود.
- قطع ناگهانی مصرف باربیتورات‌ها باعث بروز عوارض جانبی آن شده و به عبارتی بیمار با علائم ترک مواجه می‌شود. علائم ترک باربیتورات‌ها شامل توهم، بیخوابی، استفراغ، بی‌قراری، اضطراب، حالت تهوع، گرفتگی معده و افکار خودکشی است.
- ترک و قطع ناگهانی دارو پس از وابستگی جسمی و روانی ممکن است موجب مرگ بیمار شود. قطع مصرف باربیتورات ها باید زیر نظر پزشک انجام شود.
- مصرف باربیتورات‌ها فقط باید با تجویز پزشک انجام شود و مصرف خودسرانه آن توصیه نمی‌گردد. اگر به پزشک خود دسترسی ندارید، می‌توانید از مشاوره تلفنی دارویی مرکز ذهن نو استفاده کنید.