قانون تجارت ایران انواع شرکت‌های تجاری را در مواد خود پیش‌بینی و تعریف نموده است. همچنین احکام خاص مربوط به تمامی این شرکت‌ها را نیز بیان نمود. یکی از مهم‌ترین احکام مربوط به شرکت‌های تجاری تشکیل مجمع عمومی شرکت است. وظایف، حدنصاب و نحوه تصمیم‌گیری در هر یک از انواع مجامع عمومی مربوط به شرکت‌های تجاری مختلف با یکدیگر متفاوت است. که از قضا تمامی این موارد در قانون بیان‌شده است. اما در یک بیان کلی می‌توانیم بگوییم مجامع عمومی شرکت‌ها برای تصمیم‌گیری در خصوص امور مهم و عمده در شرکت‌ها تجاری ایجاد می‌شوند. در ادامه این مطلب به معرفی مجمع عمومی شرکت خواهیم پرداخت.
مجمع عمومی شرکت چیست ؟
قانون تجارت انواع شرکت‌های تجاری را معرفی می‌کند. ازجمله مشهورترین این شرکت‌هایی تجاری معرفی‌شده در ماده 20 قانون تجارت می‌توانیم به شرکت‌های سهامی عام و سهامی خاص اشاره کنیم. در شرکت‌های سهامی سرمایه شرکت به سهام‌های مساوی تقسیم می‌شود. و در نوع شرکت سهامی عام، سرمایه از طریق فروش سهام به مردم تأمین می‌گردد. اما در نوع شرکت سهامی خاص تمام سهام به مؤسسان شرکت تعلق دارد و سرمایه توسط ایشان تأمین می‌شود.
به هر ترتیب در این شرکت‌های سهامی جهت تصمیم‌گیری در خصوص امور مهم و عمده شرکت باید توسط صاحبان سهام انجام شود. بنابراین قانون تجارت برای انجام این تصمیم‌گیری‌ها، مجمع عمومی را ایجاد نمود. همچنین قانون انواع این مجامع عمومی و وظایف آن را نیز شرح می‌دهد.
تعریف مجمع عمومی شرکت در قانون تجارت
قانون تجارت در ماده 72 خود مجمع عمومی شرکت‌های سهامی را تعریف می‌کند. بر اساس این ماده مجامع عمومی در واقع متشکل از تمامی صاحبان سهام یک شرکت سهامی هستند. این مجمع جهت تصمیم‌گیری در خصوص مسائل مهم شرکت و ارائه گزارش‌های لازم به صاحبان سهام تشکیل می‌شود.
مطابق قانون تجارت اگر مؤسسان مقررات و قواعدی برای تشکیل این مجمع در نظر دارند باید در اساسنامه شرکت ذکر نمایند. مگر در مواردی که قانون تجارت خود برای مجمع عمومی احکام خاصی را پیش‌بینی کرده باشد. که بر اساس قانون، مجامع عمومی توسط هیئت‌رئیسه اداره می‌گردد. و هیئت‌رئیسه متشکل از یک رئیس، یک منشی و دو ناظر می‌باشد. غالباً ریاست این مجامع عمومی بر عهده هیئت‌مدیره است. به جز در مواردی که دستور جلسه مجمع عمومی عزل یا انتخاب هیئت‌مدیره باشد. اعضای مجمع عمومی شرکت‌های سهامی یا خود سهامدار است یا وکیل و قائم‌مقام قانونی سهامدار می‌باشد. که بر اساس آگهی منتشرشده در زمان و مکان تشکیل جلسه حاضر شوند.
انواع مجمع عمومی شرکت‌های سهامی
در مطالب بالا اشاره کردیم که مجمع عمومی شرکت‌های سهامی مطابق قانون تجارت مجمعی متشکل از سهامداران جهت انجام وظایف تعین شده در قانون تجارت می‌باشد. اما مجمع عمومی شرکت‌های سهامی در قانون تجارت به چند نوع تقسیم می‌شوند. ماده 73 این قانون مجمع عمومی شرکت را به سه نوع دسته‌بندی می‌کند. این سه دسته شامل مجمع عمومی مؤسس، مجمع عمومی عادی و مجمع عمومی فوق‌العاده می‌شود که هر یک از این سه دسته وظایف مخصوص به خود را عهده‌دار هستند. در ادامه هر یک از این مجامع و وظایف آن‌ها را شرح می‌دهیم.
مجمع عمومی مؤسس
مقصود از مجمع عمومی مؤسس اولین مجمعی است که توسط مؤسسان و سهامداران اولیه شرکت‌های سهامی اعم از خاص یا عام تشکیل می‌گردد. در واقع این مجمع توسط افرادی که در جریان تأسیس شرکت حضور داشتند برقرار می‌شود. این مجمع دارای وظایف و صلاحیت‌های مخصوص به خود می‌باشد که این وظایف عبارت‌اند از:
اول؛ اساسنامه شرکت تصویب و اصلاح آن را بر عهده دارند.
دوم؛ اولین مدیران و بازرسان شرکت سهامی تازه تأسیس را انتخاب می‌نمایند.
سوم؛ روزنامه کثیرالانتشار رسمی مربوط به شرکت را انتخاب می‌کنند.
چهارم؛ گزارش مؤسسان شرکت را رسیدگی و تصویب می‌نمایند و احراز پذیره‌نویسی کلیه سهام شرکت را بر عهده دارند.
مجمع عمومی عادی
نوع دوم از مجامع عمومی، مجمع عمومی عادی است. این مجمع به صورت سالیانه و برای رسیدگی به حساب‌های مالی شرکت و صورت‌ها، تقسیم سود و زیان شرکت میان سهامداران، رسیدگی به گزارش‌های بازرسان و مدیران شرکت و … تشکیل می‌شود. مجمع عمومی عادی هرساله در تاریخ تعیین‌شده در اساسنامه تشکیل می‌شود. بر اساس قانون بازرسان یا هیئت‌مدیره شرکت می‌توانند در صورت نیاز مجمع عمومی عادی را به صورت مجمع عمومی فوق‌العاده برگزار نمایند.
و اما وظایف مجمع عمومی عادی شرکت‌های سهامی به شرح زیر است:
اول؛ به جز اولین انتخاب، سایر مدیران و بازرسان شرکت توسط این مجمع انتخاب می‌شوند.
دوم؛ ترازنامه شرکت و همچنین تقسیم سود و زیان میان سهامداران از وظایف مجمع عمومی عادی است.
سوم؛ مجمع عادی روزنامه کثیرالانتشار شرکت را برای انتشار آگهی‌ها و اطلاعیه‌های صادره از شرکت انتخاب می‌نماید.
چهارم؛ درنهایت امور جاری شرکت به جز امورحیطه مجمع مؤسس و مجمع فوق‌العاده توسط مجمع عمومی عادی رسیدگی می‌شود.
مجمع عمومی فوق‌العاده
آخرین نوع از مجامع عمومی شرکت‌های سهامی مجمع عمومی فوق‌العاده می‌باشد. این مجمع زمانی تشکیل می‌شود که مورد جلسه خارج از صلاحیت مجمع عمومی عادی و یا مجمع مؤسس باشد. همان‌طور که از اسم این مجمع پیداست، در موارد فوق‌العاده و برای تصمیم‌گیری‌های خاص برگزار می‌شود. از جمله این امور می‌توانیم به موضوع انحلال شرکت یا تغییر اساسنامه اشاره کنیم. بنابراین وظایف مجمع عمومی فوق‌العاده را این‌گونه شرح می‌دهیم:
اول؛ تصمیم‌گیری جهت ایجاد تغییرات در اساسنامه شرکت سهامی عام یا خاص بر عهده این مجمع است.
دوم؛ تغییر در میزان سرمایه شرکت سهامی توسط مجمع عمومی فوق‌العاده انجام می‌شود.
سوم؛ تصمیم‌گیری برای انحلال شرکت پیش از موعد مقرر نیز در دستور کار مجمع عمومی فوق‌العاده قرار می‌گیرد.
سؤالات متداول
مجمع عمومی شرکت‌های سهامی چیست ؟
مجمع عمومی شرکت‌های سهامی مطابق قانون تجارت مجمعی متشکل از سهامداران جهت انجام وظایف تعین شده در قانون تجارت می‌باشد.
انواع مجمع عمومی شرکت‌های سهامی چیست ؟
مجمع عمومی شرکت بر اساس قانون تجارت به سه دسته شامل مجمع عمومی مؤسس، مجمع عمومی عادی و مجمع عمومی فوق‌العاده می‌شود.