خود بیمار انگاری از جمله اختلالات روانی نیازمند درمان است. این اختلال فرد را آشفته و سردرگم می‌کند. مراجعه به روانشناس برای درمان این اختلالات لازم و ضروری است. این اختلال با نام‌های هیپوکندریا یا اضطراب‌بیماری نیز شناخته می‌شود. شخص مبتلا همواره اضطراب داشته و خیال می‌کند به بیماری خطرناکی مبتلا شده یا قرار است در آینده مبتلا گردد. او به نتایج و آزمایشات پزشکی مبنی بر نبود بیماری‌ها را باور نمی‌کند. و همواره به دنبال کشف بیماری‌ها و مشکلات سلامتی در خود است. برای دریافت خدمات مشاوره استرس کلیک کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه افسردگی ناشی از بیکاری می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
اختلال خود بیمار انگاری
اختلال خود بیمار انگاری یا هیپوکندریا (Hypochondriasis) یک اختلال روانی بلند مدت است. در خلال این اختلال، فرد مدام فکر می‌کند به بیماری مبتلا شده یا قرار است در آینده اتفاق خطرناکی برای سلامتی او بیافتد. این افراد در واقع ترسی دائمی نسبت به بیماربودن یا بیمارشدن در آینده دارند.
شدت این اختلال در هر فرد متفاوت بوده و در طول مدت تغییر می‌کند. همچنین شدت خود بیمار انگاری با افزایش سن و بالا رفتن استرس‌ها و فشارهای زندگی بیشتر می‌شود.
اکثر افراد مبتلا به این اختلال با مشاهده کوچک‌ترین نشانه، بیماری خطرناکی را به خود نسبت می‌دهند. مثلا یک سردرد ساده را که در زندگی روزمره آنها خللی وارد نمی‌کند، به تومور مغزی تعبیر می‌کنند. گاهی حتی بدون هیچ علامتی تصور می‌کنند به بیماری مبتلا شده‌اند.
معمولا علائم جسمانی آنقدر جزئی است که هیچگونه خللی به زندگی او وارد نمی‌کند. ولی استرس و اضطراب ناشی از این علائم به قدری در فرد بالا است که آرامش روانی او را به هم می‌ریزد.
برای آشنایی با سایر انواع اختلالات اضطرابی کلیک کنید.
انواع خود بیمار انگاری
خودبیمار انگارها معمولا علائم یکسانی را تجربه می‌کنند. اما برخورد آنها در برابر این بیماری متفاوت است. در ادامه دو نوع خودبیمار اگار را توصیف کرده‌ایم.
💠تیمار جو
شخص هزینه زیادی برای خدمات درمانی، آزمایشگاهی و تشخیصی می‌پردازد و به طور افراطی از خدمات درمانی و داروها استفاده می‌کنند. هیچ‌گاه به پزشکان و نتایج آزمایشات اعتماد نمی‌کنند. و مطمئنند که به بیماری خطرناکی مبتلا هستند که پزشکان قادر به تشخیص آن نیستند. این دسته از بیماران مبتلا به خود بیمار انگاری همواره به دنبال افرادی هستند که از آنها مراقبت کنند با به آنها توجه کنند.
💠تیمار گریز
برخلاف گروه قبل از انواع خود بیمار انگاری، افراد تیمار گریز به ندرت به پزشک مراجعه می‌کنند. این افراد با حضور در مراکز درمانی، صحبت با پزشک، انجام آزمایشات، سونوگرافی، رادیوگرافی، MRI، CT scan و سایر روش‌های تشخیصی دچار اضطراب غیر قابل تحملی می‌شوند. در نتیجه از مراجعه خودداری می‌نمایند.
علل ابتلا به خود بیمارانگاری
علت دقیق ابتلا به این اختلال، تاکنون شناخته نشده است. برخی از مهم‌ترین علل ابتلا به خود بیمار انگاری به شرح زیر است.
📌والدین محافظه کار
خانواده در تشکیل تفکرات و شخصیت فرد نقش مهمی ایفا می‌کند. والدینی که مدام نگران سلامتی کودک خود بوده و او را برای مشاهده علائم بیماری بررسی می‌کنند؛ شاید این حساسیت و محافظه کار بودن خود را به کودک منتقل کنند.
📌تجارب ناخوشایند گذشته
احتمالا درگذشته بیماری یا اتفاق ناخوشایندی در زمینه سلامتی برای فرد یا یکی از اعضای خانواده‌اش افتاده است. بنابراین فرد با گذشت سال‌ها از آن بیماری، نگران وضعیت سلامت خود بوده و از ابتلا به بیماری می‌ترسد. در نتیجه به خود بیمار انگاری مبتلا می‌شود.
📌از بیماری منافعی دارد
گاه فرد برای جلب دلسوزی، همدلی و مراقبت اطرافیان خود به ایفای نقش بیمار بپردازد. همچنین شخص با داشتن نقش بیمار، از انجام مسئولیت‌ها و وظایف روزانه خود شانه خالی می‌کند. این مسئله به تقویت خود بیمار انگاری کمک می‌کند.
علائم و نشانه های خود بیمار انگاری
1_ اشتغال ذهن فرد در رابطه با ابتلا به بیماری یا مبتلاشدن در آینده
2_ اختلال در فعالیت‌های روزانه
3_ مشکلات شغلی
4_ نگرانی شدید حتی با مشاهده عملکرد طبیعی بدن
5_ مراجعه بیش از حد به پزشک (نوع تیمار جو)
6_ عدم مراجعه به پزشک به دلیل ترس از تشخیص احتمالی بیماری (نوع تیمار گریز)
7_ اجتناب از حضور در جمع و مکان‌های مختلف به دلیل ترس از بیماری
8_ بیش از حد راجع‌به وضعیت سلامت خود صحبت می‌کنند.
9_ نشانه‌های جسمانی بیماری وجود ندارد یا نشانه‌های خفیف و ناچیزی وجود دارد.
10_ تایید سلامتی توسط پزشک را نمی‌پذیرند.
گاه علائم این اختلال با بیماری وسواس اشتباه گرفته می‌شوند.
پیامدهای اختلال خود بیمار انگاری
از آنجایی که فرد از فکر کردن مداوم به انواع بیماری ها و همچنین جستجوی نشانه های آنها اضطراب زیادی را تحمل می‌کند؛ به همین دلیل در معرض ابتلا به بیماری های مختلفی قرار دارد. همچنین احتمالا مشکلات زیادی را در زندگی شخصی و کاری تجربه می‌کند. برخی از این مشکلات شامل موارد زیر می‌شوند.
بروز مشکلات مالی به دلیل غیبت مداوم از محل کار و اخراج شدن. همچنین فرد احتمالا برای خدمات درمانی نیز هزینه های زیادی را متحمل می‌شود.
اختلال در روابط اجتماعی و خانوادگی مانند انزوا و گوشه گیری و عدم حضور در جمع
ابتلا به دیگر اختلالات روان مانند اضطراب فراگیر، افسردگی یا اختلالات شخصیت. برای آشنایی با نشانه های اختلالات جسمانی سازی کلیک کنید.
تشخیص خود بیمار انگاری
بیماران مبتلا به خود بیمار انگاری معمولا به روانشناس یا متخصصین سلامت روان مراجعه نمی‌کنند. به همین دلیل تشخیص زودهنگام و شروع فرایند درمان، در مورد آنان کمی دشوار است. اما به طور کلی برحسب نشانه هایی که گفته شد؛ احتمالا در ابتدا روانشناس نیز از وضعیت جسمانی فرد اطمینان پیدا کرده و در قدم بعدی به سراغ تاریخچه پزشکی و خانوادگی او می‌رود. اگر علائم به مدت حداقل شش ماه بدون وقفه ادامه داشته باشند؛ تشخیص خود بیمار انگاری داده می‌شود. برای تشخیص اختلال علائم جسمانی کلیک کنید.
پیشگیری از خود بیمار انگاری
هیچ راهکار قطعی برای پیشگیری از اختلال خود بیمار انگاری وجود ندارد. اما به طور کلی با وجود برخی از عوامل می‌توان بروز آن را پیش بینی کرد. به همین دلیل بهتر است افراد با اطلاع از این عوامل در صورت مشاهده، در جهت رفع آنها اقدام کنند.
برای مثال اگر افراد زیاد دچار اضطراب می‌شوند باید دلایل آن را شناسایی کرده و یا در صورت ابتلا به اختلال وسواس فکری عملی آن را درمان کنند. راه های کاهش استرس را آموخته و در صورت بروز نشانه های این اختلال در خود، سریعا به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنند. با این روش ها می‌توان تا حدی از بروز یا پیشروی این اختلال، جلوگیری کرد.
درمان اختلال خود بیمار انگاری
خود بیمار انگاری مشکلی روانی به شمار می‌رود. تشخیص این اختلال به عهده روانشناس بوده و درمان آن نیز توسط روانشناس انجام می‌شود. استرس و اضطراب را می‌توان منشا اصلی اختلال خود بیمار انگاری دانست و درمان‌گر در جهت کاهش اضطراب فرد تلاش می‌کند. برای آشنایی با جدیدترین روش های درمان اضطراب کلیک کنید.
◀روان درمانی
جلسات روان درمانی با حضور روانشناس و بیمار آغاز می‌گردد. طی این جلسات به فرد چگونگی غلبه بر استرس و کاهش اضطراب بدون مصرف دارو آموزش داده می‌شود. همچنین روانشناس در جهت تغییر دیدگاه بیمار نسبت به بیماری تلاش می‌کند. و از این طریق به بهبود کیفیت زندگی او کمک می‌کند. یکی از روش هایی که برای درمان خود بیمار انگاری، استفاده می‌شود؛ روش رفتاری شناختی بوده که در آن تفکرات فرد را در مورد موضوع نظر تغییر می‌دهند. در نتیجه رفتارهای او نیز تحت تاثیر قرار گرفته و از مراجعه مکرر به پزشک پرهیز می‌کند.
◀دارو درمانی
نوع شدید اختلال خودبیمارانگاری ابتدا به کمک داروها درمان می‌شود. داروهای ضداضطراب یا ضدافسردگی رایج‌ترین داروها برای درمان دارویی اختلال خود بیمار انگاری است. کمک گرفتن از داروها به کاهش علائم کمک می‌کند. پس از کاهش علائم، می‌توان جلسات روان درمانی را آغاز نمود تا فرد به نتایج بهتری در درمان خود بیمار انگاری دست یابد.
◀درمان خانگی خود بیمار انگاری
بسیاری برای درمان یا کنترل نشانه های خود بیمار انگاری به دنبال روش های سریع و آسان هستند. فراموش نکنید که برای درمان این بیماری باید از یک متخصص کمک بگیرید و نمی‌توان به صورت خودسرانه در این زمینه عمل کرد. برخی از محققین پرهیز از مصرف الکل، سیگار و نوشیدنی های محرک مثل قهوه را توصیه کرده و افراد را برای مراقبه تشویق می‌کنند. این روش ها در کنار روش های درمانی موثر هستند و به تنهایی منجر به بهبودی نمی‌شوند.
سخن پایانی
خود بیمار انگاری یکی از بیماری های روان است که تا حد زیادی از اضطراب نشات می‌گیرد. استرس ریشه بسیاری از اختلالات است. به همین دلیل در ابتدا افراد باید علت اضطراب خود را پیدا کرده و سپس متناسب با آن برای درمان اقدام کنند. البته عوامل دیگری نیز در این زمینه موثر هستند. با اینکه این اختلال تاثیرات زیادی بر زندگی افراد در ابعاد مختلف دارد؛ اما قابل کنترل بوده و جای نگرانی ندارد. حمایت اطرافیان از فرد بسیار مهم است. اما باید حتما از یک متخصص کمک بگیرد.
برای دریافت مشاوره در زمینه خود بیمار انگاری می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.