دیه به مالی می‌گویند که به علت جنایت رخ‌داده و ورود آسیب به جان یا عضو بدن یک شخص. به شخصی که جنایت علیه او انجام‌شده و یا اولیا دم وی پرداخت می‌شود. این مال توسط مجرم یا جانی باید پرداخت گردد. به عنوان مثال در قتل‌های که به موجب خطا رخ می‌دهند قتل‌های شبه عمد و .. حکم پرداخت دیه صادر می‌شود. در مواردی که امکان تعقیب متهم به صورت کیفری وجود ندارد می‌توانیم ارائه دادخواست به مراجع حقوقی، دیه را مطالبه نماییم. در ادامه این مطلب به معرفی و نحوه نگارش دادخواست مطالبه دیه خواهیم پرداخت.
دادخواست مطالبه دیه چیست ؟
هنگامی که به جسم و جان یک فرد ضرر وارد شود و جنایتی علیه وی مانند قتل یا جرح شبه عمد انجام شود. بر اساس قانون به آن فرد دیه تعلق می‌گیرد. دیه مالی است که به جهت این جنایات واردشده باید توسط فرد ضارب یا جانی به مجنی علیه یا اولیا دم مجنی علیه، پرداخت شود.
اگر شاکی قصد مجازات جزایی متهم و درخواست دیه دارد. ابتدا باید برای ثبت شکایت خود به دادسرا مراجعه و دعوای جزایی طرح کند. و یا به مرجع انتظامی مراجعه نموده و رسیدگی به پرونده را درخواست کند. در فرض مراجعه به دادسرا، این مرجع ممکن است برای تحقیقات لازم از نیروی انتظامی درخواست نماید. به هر صورت شروع فرایند دادرسی کیفری برای دادخواست مطالبه دیه با شکایت شاکی انجام می‌گیرد.
گاهی ممکن است تعقیب کیفری متهم به دلایلی غیرممکن شود. مثلاً فوت متهم در مجازات‌های شخصی و یا بخشش از طرف مدعی خصوصی در جرائم قابل گذشت. یا مواردی مثل عفو، مرور زمان در مجازات‌های بازدارنده، نسخ مجازات قانونی، یا اعتبار امر مختومه و … که دیگر تعقیب کیفری امکان‌پذیر نیست. در این شرایط که تعقیب کیفری متهم ممکن نیست افراد می‌توانند با ارائه یک دادخواست به دادگاه حقوقی دیه خود را مطالبه نمایند. درنهایت شما برای مطالبه دیه به سبب ورود ضرر جسمی و جانی به خودتان یا کسی که ولی دم او هستید باید دادخواست مطالبه دیه تنظیم و به دادگاه تسلیم نمایید.
متن دادخواست مطالبه دیه
قبل‌تر گفتیم که برای مطالبه دیه به سبب ورود ضرر جسمی و جانی باید ابتدا دادخواست مطالبه دیه را تنظیم نمایید و به مراجع قانونی صالح ارائه کنید. اما تنظیم این دادخواست و نگارش آن به چه صورت است؟
در تنظیم دادخواست دیه همانند سایر دادخواست‌ها ابتدا باید خواهان، خوانده و خواسته مشخص شوند. مقصود از خواهان، شخصی است که شکایت دارد و این دادخواست را تنظیم می‌کند. بنابراین مقصود از خوانده، شخصی است که خواهان علیه وی شکایت به عمل می‌آورد. و در بحث ما مقصود از خواسته، همان مطالبه دیه است.
بعد از نگارش نام خواهان، خوانده و خواسته مورد نظر باید دلایل و ضمایم را در برگه دادخواست ذکر کنیم مثل شهادت شهود، گزارش پزشکی قانونی در خصوص ضرر جسمی واردشده جهت مطالبه دیه و همچنین گزارش پلیس نیروی انتظامی یا در موارد تصادفات رانندگی گزارش پلیس راهنمایی و رانندگی. و پس از تکمیل این بخش، باید شرح خواسته خود را در برگه دادخواست مطالبه دیه نگارش نمایید.
مثال از نمونه متن
توجه داشته باشید که متن پیش رو تنها یک نمونه و مثال برای آشنایی بیشتر با نحوه نگارش دادخواست مطالبه دیه است. بنابراین به‌ویژه در بخش شرح خواسته مثال زده‌شده در زیر، نمی‌توانیم. این نمونه متن را برای همه انواع مطالبات دیه تعمیم دهیم. در ادامه نمونه متن دادخواست مطالبه دیه را مشاهده فرمایید.
خواهان: آقا/ خانم ….
خوانده: آقا/خانم ….. یا شرکت بیمه …..
خواسته: مطالبه دیه
دلایل و منضمات: 1.شهادت شهود – 2. گزارش پزشک یا پزشکی قانونی – 3. گزارش نیروی انتظامی یا پلیس راهنمایی رانندگی
شرح خواسته:
ریاست محترم دادگاه عمومی …..
با سلام احتراماً به استحضار می‌رسانم؛ به سبب حادثه‌ای که خوانده مسئول ایجاد آن بود. بنده از ناحیه …. مصدوم شدم. نظر به اینکه با وجود مراجعه مکرر برای دریافت وجه دیه، هنوز موفق به دریافت آن نشدم. از دادگاه محترم تقاضا دارم با توجه به ادله استناد شده به محکومیت خوانده جهت پرداخت دیه مقررشده توسط قانون حکم فرمایند.
مدارک لازم جهت طرح شکایت مطالبه دیه
شما برای طرح دعوای مطالبه دیه می‌توانید یک تصویر از دادنامه، تصویر گزارش نیروی انتظامی و تصویر گزارش پزشکی قانونی را ارائه نمایید. البته این موارد در ابتدای امر برای ثبت و طرح شکایت اختیاری است. اما مهم‌تر از آن برای ثبت شکایت لازم است حتماً کارت ملی خود را برای احراز هویت به همراه داشته باشید. و همچنین لازم است هزینه‌های مورد نیاز دادرسی را پرداخت نمایید.
سؤالات متداول
دادخواست مطالبه دیه چیست ؟
در شرایطی که تعقیب کیفری متهم جهت ورود ضرر جانی و جسمی به افراد ممکن نیست. می‌شود با ارائه یک دادخواست به دادگاه حقوقی دیه خود را مطالبه نمایند. که به آن دادخواست مطالبه دیه می‌گویند.
مدارک لازم برای طرح دعوای مطالبه دیه چیست ؟
تصویر از دادنامه، تصویر گزارش نیروی انتظامی و تصویر گزارش پزشکی قانونی. به همراه داشتن کارت ملی و پرداخت هزینه‌های لازم برای دادرسی.