شکایت از وکیل چه مراتبی دارد؟ عقل حکم می‌کند که برای انجام هر امری به اهل فن و متخصص همان رشته رجوع کنیم. به‌خصوص در امور حقوقی بسیار توصیه می‌شود که حتماً به یک متخصص و وکیل خوب مراجعه کنید. البته مراجعه به وکیل و حضور او در پرونده به معنی برد در آن پرونده نمی‌باشد و امکان باخت در آن پرونده وجود دارد. گاهی نیز ممکن است از جانب یک وکیل تخلفی صورت پذیرد. یا وکیل کم‌کاری کند و باعث ورود ضرر به موکل گردد. هنگام وقوع چنین مواردی موکل چه اقدامی می‌تواند انجام دهد؟ در این زمان‌ها موکل می‌تواند مطابق قانون از وکیل خود شکایت نماید.
چگونه از وکیل شکایت کنیم ؟
شکایت از وکیل دو جنبه دارد. اول آنکه موکل خود از وکیلش به علت اهمال‌کاری یا تخلفات دیگر از وی شکایت داشته باشد. دوم آنکه افراد دیگری که در پرونده حقوقی در جریان حضور دارند. از وکیل طرف مقابل خود شکایت داشته باشند. البته ما در این بحث به شکایت موکل از وکیل خود می‌پردازیم.
پیش از طرح شکایت از وکیل در دادسرا ابتدا موضوع دعوا، روند رسیدگی و رأی صادره را با یک حقوقدان دیگر درمیان بگذارید. و از وی در خصوص رفتار و عملکرد وکیل خود نظرخواهی کنید. چراکه روند رسیدگی در دادسرا و دادگاه‌ها طولانی است. بنابراین لازم است پیش از شروع شکایت مدارک مستند و دلایل موجه داشته باشید. همچنین گاهی ممکن است موکل صرفاً از روی خشم یا اندوه به علت رأی صادره تصور کند وکیل اهمال‌کاری کرده است. با این تفاسیر مشورت با یک حقوقدان برای تشخیص صحت عملکرد وکیل یا اهمال‌کاری وی پیش از طرح شکایت لازم است.
درنهایت زمانی که عملکرد وکیل را اهمال‌کارانه تشخیص دادید. و با توجه به دلایل و مستندات عملکرد وی را موجب ضرر به خود دریافتید. می‌توانید با مراجعه به کانون وکلایی که وکیل مذکور در آن عضویت دارد به صورت کتبی یا شفاهی شکایت خود را ثبت نمایید. این شکایت را به امضای شما می‌رسانند و سپس آن را به دادسرای انتظامی وکلا ارسال می‌کنند.
مرجع رسمی شکایت
همان‌طور که در مطالب بالا گفتیم اگر یک وکیل دچار تخلف در کارش شود این حق برای موکل وجود دارد تا از وکیل شکایت کند. اما هر نوع شکایتی باید در مرجع ذی‌صلاح خود مطرح شود تا تعقیب و مجازات متخلف در آن پیگیری گردد. شکایت از وکیل نیز باید در مرجع رسمی مربوط به آن مطرح گردد.
مرجع رسمی شکایت از وکیل، کانون وکلایی است که پروانه وکالت وکیل از آن کانون صادر شد. بنابراین تنها محل رسمی برای ثبت شکایت از وکیل کانون وکلا است. پس از ثبت شکایت است که کانون شکایت مطروحه را به دادسرای انتظامی ارسال می‌کند. بنابراین دادسرای انتظامی یا دادگاه انتظامی و .. مرجع شکایت از وکیل نمی‌باشد. بلکه پرونده شکایت از جانب کانون به این مراجع ارسال می‌گردد تا به آن رسیدگی شود. دادسرا و دادگاه انتظامی وکلا در مرکز هر استان و غالباً در کانون وکلای دادگستری قرار دارد.البته رسیدگی به شکایات علیه وکلای مرکز امور مشاورین و کارشناسان قوه قضاییه. در دادسرا و دادگاه انتظامی مخصوص به خودشآن‌که در مرکز امور مشاوران قرار دارد انجام می‌شود.
مراحل شکایت از وکیل متخلف
اگر قصد دارید از وکیل خود شکایت کنید در گام اول باید شکایت خود را به صورت کتبی یا شفاهی. به کانون وکلایی که پروانه وکیل موردنظرتان از آن صادر شد، ارائه نمایید. شکایت اگر کتبی باشد در دفتر کانون ثبت می‌گردد. و اگر به صورت شفاهی شکایت نمایید در صورت مجلس نگاشته و به امضای شما به عنوان شاکی می‌رسد.
در مرحله بعدی شکایت شما به دادسرای انتظامی وکلا و برای دادستان انتظامی کانون وکلا ارسال خواهد شد. و بدین ترتیب رسیدگی به تخلفات وکیل در دادسرای انتظامی وکلا آغاز می‌شود. خوب است بدانید به غیر از شاکی، افراد دیگری نیز می‌توانند تخلفات وکیل را به دادسرای انتظامی وکلا اطلاع دهند. این افراد شامل رئیس کانون وکلا، رئیس شعبه اول دادگاه عمومی شهرستان،رئیس شعبه اول دادگاه تجدیدنظر و درنهایت دادستان می‌شود.
دادسرای انتظامی با بررسی دلایل ارائه‌شده در صورتی که اتهام را وارد ندانست قرار منع تعقیب صادر می‌نماید و بی‌گناهی وکیل را اعلام می‌کند. این قرار منع تعقیب قابل اعتراض است و تا ده روز مهلت اعتراض وجود دارد. اگر دادسرا اتهام به وکیل را وارد دانست آنگاه کیفرخواست صادر می‌نماید. و پرونده وکیل متخلف را جهت رسیدگی کامل به دادگاه انتظامی ارسال می‌نماید.
به هر طریقی امکان دارد دادگاه انتظامی اقدام به بررسی و رسیدگی تخلفات وکیل نماید. سپس رونوشتی از ادعانامه یا تقاضا را برای وکیل مورد نظر ابلاغ می‌نماید. در مواردی توضیح وکیل لازم نیست پس دادگاه حکم خود را صادر می‌نماید. اما در موارد لزوم وکیل می‌تواند توضیحات خود را ارائه نماید. و دادگاه پس از دریافت توضیحات رأی صادر می‌نماید. در صورت اعتراض به رأی دادگاه انتظامی وکلا می‌توانید به مرجع تجدیدنظر آن یعنی دادگاه عالی انتظامی اعتراض نمایید.
نحوه رسیدگی به شکایت از وکیل
هنگامی که شما شکایت خود را ثبت نمودید و این شکایت به دادسرای انتظامی وکلا و نزد دادستان انتظامی ارسال شد. رسیدگی به این پرونده آغاز می‌شود. در ابتدا بررسی می‌شود که دلایل ارائه‌شده توسط شما موجه است یا بلا وجه است. در صورتی که دادسرا با بررسی دلایل ارائه‌شده نتیجه بگیرد که این دلایل موجه نیست و یا کافی نمی‌باشد. آنگاه وکیل را بی‌گناه اعلام می‌نماید. سپس قرار منع تعقیب صادر می‌کند. به عبارت دیگر شکایت شاکی را مبنی بر اهمال‌کاری یا کم‌کاری وکیل رد می‌کند. و این یعنی عملکرد وکیل اشتباه نبود.
حال اگر دادسرا اتهام ادعایی شاکی نسبت به وکیل را وارد بداند. آنگاه کیفرخواست صادر می‌نماید. و پس‌ازآن پرونده جهت رسیدگی و تعیین تکلیف وکیل به دادگاه انتظامی وکلا ارسال می‌گردد. اما توجه داشته باشید که صدور کیفرخواست به معنی قطعیت تخلف وکیل نمی‌باشد. بلکه صرفاً امکان صحت اتهام تخلف وارده به وکیل را قابل بررسی و رسیدگی می‌داند.
پس‌ازآنکه پرونده به دادگاه انتظامی وکلا برسد. دادگاه یک رونوشت از ادعانامه را برای وکیلی که مورد اتهام قرار دارد ابلاغ می‌نماید. در این مرحله دو حالت وجود دارد. حالت اول آنکه بررسی پرونده نیاز به حضور و توضیح وکیل دارد. در آن صورت دادگاه جلسه رسیدگی تشکیل می‌دهد و وکیل را احضار می‌کند. تا بعد از دریافت توضیحات لازم از جانب وکیل و دفاع وی از خود اقدام به صدور رأی نماید. اما در حالت دوم دادگاه در برخی موارد لزومی به حضور و توضیح وکیل نمی‌بیند. بنابراین بدون تشکیل جلسه رسیدگی به پرونده را انجام و رأی خود را صادر می‌کند. البته امکان اعتراض به قرار و آرا صادره از جانب دادسرا یا دادگاه انتظامی وجود دارد.
اعتراض به دادسرا و دادگاه انتظامی
گاهی ممکن است با صدور قرار منع تعقیب توسط دادسرا یا صدور رأی برائت وکیل توسط دادگاه انتظامی شاکی همچنان معتقد بر تخلف وکیل باشد و یا برعکس. به همین دلیل این امکان وجود دارد که نسبت به این آرا اعتراض انجام شود. شاکی و همچنین رئیس کانون وکلا می‌توانند طی ده روز از زمان ابلاغ قرار منع تعقیب توسط دادسرای انتظامی اعتراض نمایند. برای ثبت اعتراض به دادسرای انتظامی باید به دادگاه انتظامی مراجعه نمایند.
در اینجا اگر دادگاه قرار منع تعقیب را غلط تشخیص دهد. آنگاه خود وارد مرحله رسیدگی می‌شود و رأی صادر می‌نماید. حال اگر طرفین نسبت به رأی صادره از دادگاه انتظامی وکلا اعتراضی دارند. می‌توانند طی مدت ده روز از زمان ابلاغ رأی به دادگاه عالی انتظامی مراجعه نمایند و تقاضای تجدیدنظر کنند. لازم به ذکر است مسئله اعتراض برای شاکی به رسمیت شناخته می‌شود. و رئیس کانون یا وکیل در موارد محدودی امکان اعتراض و تقاضای تجدیدنظر دارند.
تخلفات وکیل
پیش‌تر اشاره کردیم که شکایت از وکیل دارای دو وجه است یکی آنکه طرف مقابل دعوا یا سایر افراد درگیر در یک پرونده حقوقی از وکیل شکایت داشته باشند. و دیگری آنکه موکل خود از وکیلش به علت اهمال‌کاری و ورود ضرر به خود شکایت کند. اما تخلفاتی که ممکن است از یک وکیل سر بزند. و موکل می‌تواند بابت انجام این تخلفات توسط وکیلش از او شکایت کند در این متن 8 دسته از تخلفات وکلا را شرح می‌دهیم. هرچند این موارد احصایی نمی‌باشند و تخلفات وکیل می‌تواند شامل موارد دیگری نیز شود. این چند دسته به عنوان تخلفات کلی و مشهور وکلا به شرح زیر است.
افشای اسرار موکل در غیر موارد قانونی
یکی از تخلفات وکلا عدم حفظ اسرار یا همان افشاری رازهای موکل یا پرونده است. وقتی فردی به جهت جرمی که به او وارد گشت. وکیلی استخدام نماید تا از حق و حقوق خود دفاع کند. از وکیل این انتظار را دارد که اسرار او و پرونده را جز در موارد قانونی حفظ نماید و فاش نکند. بنابراین زمانی که یک وکیل اسرار موکل خود را در مواردی که قانونی محسوب نمی‌شود فاش کند و به نحوی موجب شود آبروی فرد از بین برود تخلف کرده است.
عدم پایبندی به قسم‌نامه
از دومین تخلفات وکلا می‌توانیم به عدم پابندی ایشان به قسم‌نامه اشاره کنیم. وکلا نیز مانند پزشکان در ابتدای کار خود قسم یاد می‌کنند. که بر اساس آن تعهد می‌نمایند در مسیر وکالت تمام تلاش و صداقت خود را به کار برند. بنابراین اگر وکیلی خلاف مفاد قسم‌نامه عمل نماید موکل حق شکایت از وی را دارد.
عدم ارائه نسخه وکالت‌نامه
وکیل موظف است پس از ایجاد عقد وکالت به حقوق اولیه موکل خود را بر اساس قانون و مفاد وکالت‌نامه پایبند باشد. مثلاً از حقوق اولیه موکل بعد از امضای وکالت‌نامه می‌توانیم به ارائه یک نسخه وکالت‌نامه به موکل اشاره کنیم. که وکیل موظف است یک نسخه از وکالت‌نامه منعقد‌شده بین خود و موکل را به او تحویل دهد. در غیر این صورت مرتکب تخلف می‌شود.
عدم شرکت در جلسات دادگاه و عدم ارسال لایحه دفاعیه
دیگر تخلف یک وکیل می‌توانیم به عدم حضور به موقع وکیل و یا خودداری به شرکت در جلسه رسمی دادگاه، که وکالت در آن پرونده را بر عهده دارد. و یک پله بالاتر از آن عدم ارسال لایحه دفاعیه و عدم دفاع از موکل خود در دادگاه اشاره نماییم. زمانی که وکیل، وکالت در پرونده‌ای را می‌پذیرد.
ممکن است برای آن پرونده چندین بار در دادگاه جلسه تشکیل شود. و هر بار دادگاه از وکیل بخواهد که در جلسه شرکت داشته باشد. و وکیل موظف است لایحه دفاعیه خود را برای موکلش ارسال و در این جلسات شرکت و از موکل خود دفاع نماید. بنابراین اگر وکیل در این جلسات رسمی حضور نیابد مرتکب تخلف می‌شود.
سازش یا تبانی با طرف مقابل دعوا
گاهی ممکن است یک وکیل بدون اطلاع موکل خود با طرف دعوا سازش نماید. و یا با طرف دعوا تبانی کند و به موکل خود خیانت نماید. زمانی که یک وکیل احکام و دستورات ابلاغی را به موکل خود اطلاع ندهد یا بدون اطلاع سازش یا تبانی نماید مرتکب خیانت نسب به موکل خود و تخلف در کارش می‌شود.
دریافت حق‌الوکاله مازاد بر تعرفه
تعرفه حق‌الوکاله هرساله تعیین می‌گردد. بنابراین در حالت عادی وکیل تنها می‌تواند همان حق‌الوکاله مرسوم را دریافت نماید. البته این امکان وجود دارد که با توافق موکل حق‌الوکاله بیشتری با توجه به فعالیت‌هایش دریافت نماید. اما دریافت مازاد بر حق‌الوکاله مشخص‌شده بدون اینکه با موکل توافق نماید تخلف است. گاهی نیز ممکن است وکیل با بهانه‌های واهی مثل نفوذ در مقامات قضایی و وجود روابط او با مقامات دادگاه مورد نظر موکل اقدام به دریافت مبلغ اضافی از موکل نماید. در این موارد هم وکیل دچار تخلف در وکالت می‌شود.
اخذ وکالت با حیله و تقلب
دیگر تخلف مورد اشاره در خصوص وکلا استفاده از حیله و تقلب برای اخذ وکالت است. وکلایی که با وعده‌های پوچ یا بدون تخصص اقدام فریب موکل می‌نمایند تا وکالت او را دریافت نمایند. مرتکب تخلف می‌شوند. پیش‌تر اشاره کردیم که مطابق قسم‌نامه وکالت همه وکلا خود را موظف به صداقت در کار نمودند. لذا در صورت حیله و فریب موکل توسط وکیل جهت اخذ وکالت مرتکب تخلف می‌شوند.
استعفا بدون اطلاع
آخرین تخلف مورد اشاره در این متن استعفای وکیل از پرونده در زمانی است که موکل مهلت کافی برای جایگزینی ندارد. استعفای وکیل پس از قبول یک پرونده اتفاق عجیب و غیرقانونی نیست. و وکیل قادر است به هر دلیلی اقدام به استعفا از پرونده موکل خود نماید. اما باید توجه داشت که استعفای وکیل بدون اطلاع و در زمان نامناسب اتفاق نیافتد. وکیل موظف است در اسرع وقت تصمیم به استعفای خود را به گوش موکل برساند. تا موکل فرصت کافی برای جایگزینی داشته باشد. در صورت عدم اطلاع رسانی و استعفا در زمان نامناسب دچار تخلف در کار می‌شود.
مجازات‌های وکیل متخلف چیست ؟
در صورتی که دادگاه وکیل را بی‌گناه تشخیص دهد حکم برائت برای او صادر می‌نماید. اما اگر تخلفات وکیل برای دادگاه محرز گردد. برای وکیل مجازات در نظر می‌گیرد. مجازات‌هایی که برای وکلا در نظر می‌گیرند عبارت‌اند از؛ اول، اخطار کتبی. دوم، توبیخ وکیل همراه با درج در پرونده، سوم، توبیخ به‌علاوه درج در مجله و روزنامه کانون. چهارم، تنزل درجه وکیل، پنجم، ممنوعیت وکالت وکیل برای 3ماه تا 3 سال و ششم محرومیت دائم وکیل از وکالت.
سؤالات متداول
شکایت از وکیل چگونه است ؟
زمانی که عملکرد وکیل را اهمال‌کارانه تشخیص دادید. و با توجه به دلایل و مستندات عملکرد وی را موجب ضرر به خود دریافتید. می‌توانید با مراجعه به مرجع ذی‌صلاح به صورت کتبی یا شفاهی شکایت خود را ثبت نمایید.
مرجع رسمی شکایت از وکیل کجاست ؟
مرجع رسمی شکایت از وکیل، کانون وکلایی است که پروانه وکالت وکیل از آن کانون صادر شد.
تخلفات و مجازات وکیل چیست ؟
از تخلفات وکیل می‌توانیم به افشای اسرار موکل، عدم ارائه نسخه وکالت‌نامه، عدم شرکت در جلسات دادگاه، سازش یا تبانی با طرف مقابل دعوا، استعفا بدون اطلاع و … اشاره کنیم.
و مجازات‌های وکلا به ترتیب شامل اخطار کتبی، توبیخ وکیل همراه با درج در پرونده، توبیخ به‌علاوه درج در مجله و روزنامه کانون. تنزل درجه وکیل، ممنوعیت وکالت وکیل برای 3ماه تا 3 سال و محرومیت دائم وکیل از وکالت می‌شود.