یکی از مهم‌ترین عقدهای قانونی و حقوقی و پرکاربردترین آن‌ها عقد ازدواج است. که آیین مخصوص به آن بر اساس شرع در قانون ایران پیش‌بینی‌شده است. اما گاهی ممکن از زن و مرد با طلاق به این رابطه و عقد ازدواج پایان دهند. یکی از مسائل مهم بعد از طلاق مسئله ازدواج مجدد است. شرایط ازدواج مجدد مخصوصاً برای خانم‌ها چیست؟ در صورت وجود فرزند چطور؟ همچنین بازگشت مجدد زوجین به هم چگونه خواهد بود؟ در ادامه این مطلب به ازدواج مجدد بعد از طلاق می‌پردازیم.
ازدواج مجدد بعد از طلاق چگونه خواهد بود ؟
از مهم‌ترین دغدغه‌های به خصوص بانوان پس از طلاق مسئله ازدواج مجدد آن‌ها است. به جز مسئله عده طلاق برای بانوان باقی موانع قانونی ازدواج مجدد زن و مرد همان موانع قانونی در ازدواج اول است. شرایط ازدواج مجدد مانند ازدواج اول شامل اهلیت طرفین، یعنی زن و مرد عاقل و بالغ و رشید باشند. عدم اکراه وجود رضایت زن و مرد در ازدواج مجدد خودشان می‌شود.
دو طرف ازدواج باید از موانع نکاح خالی باشند. یکی از مهم‌ترین موانع نکاح بانوان در ازدواج مجدد عده طلاق است. یعنی زن پس از اجرای صیغه طلاق نمی‌تواند تا سه طهر یا سه ماه ازدواج نماید. باقی موانع نکاح نیز برای زن و مرد مشترک است. زن و مرد نباید در حالت احرام باشند. زوج جدید با یکدیگر قرابت نداشته باشند یعنی در خط عمودی خویشاوندی و محرمیت یکدیگر قرار نگیرند. زن شوهر نداشته باشد و زن و مرد کافر نباشند. به این ترتیب این موارد شرایط ازدواج مجدد بعد از طلاق را شامل می‌شود.
یک نکته مهم دیگر در خصوص ازدواج مجدد زن پس از طلاق این است. که معمولاً در اولین ازدواج دختر باکره اجازه پدر یا جد پدری لازم است. مگر در مواردی که پدر یا جد پدری بدون عذر موجه جلوی ازدواج دختر را بگیرند که با اجازه دادگاه عقد انجام می‌شود. اما در ازدواج مجدد پس از طلاق نیاز به اذن پدر نیست. مگر در صورتی که دختر همچنان باکره باشد که اذن پدر جهت ازدواج مجدد لازم است.
ازدواج مجدد بعد از طلاق با همسر سابق
در بخش قبل گفتیم که شرایط ازدواج مجدد با فرد جدید چندان با شرایط ازدواج اول متفاوت نیست. تنها تفاوت این است که زن باید پیش از ازدواج مجدد با فرد جدید عده طلاق نگه دارد. در مواردی که زن بعد از طلاق نیز باکره است باید اذن پدر را نیز دریافت کند. با رعایت این شرایط ازدواج مجدد با فرد جدید برای زن و مرد به راحتی امکان‌پذیر است. طرفین با مدارک شناسایی و مراجعه به دفترخانه ثبت ازدواج و اجرای صیغه عقد تعیین مهریه می‌توانند مجدداً ازدواج کنند.
اما گاهی ممکن است زن و مرد بعد از طلاق پشیمان شوند و قصد بازگشت به ازدواج سابق خود را داشته باشند. در این صورت دو امکان به وجود می‌آید. اولین مورد ازدواج مجدد در زمان عده طلاق در صورتی که طلاق رجعی باشد. و دومین مورد ازدواج مجدد بعد از پایان مدت عده طلاق زن است.
ازدواج مجدد با همسر سابق در مدت عده
در طلاق‌های رجعی یا طلاق‌هایی که بر اساس قانون وجود شرایطی امکان رجوع وجود داشته باشد. هنگامی که زن و مرد پیش از پایان مدت عده یعنی در همان عده سه‌ماهه بعد از اجرای صیغه طلاق به یکدیگر بازگردند. و به عبارتی رجوع نمایند. دیگر نیاز به مراجعه به دفترخانه و صیغه ازدواج و تعیین مهریه نیست. و بر اساس قانون و شرع زن و مرد مجدد به یکدیگر محرم می‌شوند. در این صورت وظیفه قانونی زوج این است که رجوع خود را تا حداکثر یک ماه بعد از تاریخ رجوع به دفترخانه اعلام نمایند. تا به صورت قانونی ازدواج مجدد آن‌ها پس از طلاق ثبت شود.
ازدواج مجدد با همسر سابق بعد از مدت عده
گفتیم که زن بعد از اجرای صیغه طلاق باید به مدت سه ماه عده نگه دارد. در صورتی که طلاق رجعی بود همسر سابق می‌تواند در مدت عده رجوع نماید و ازدواج را بدون اجرای مجدد تشریفات از سر بگیرند. اما هنگامی که این مدت عده به پایان برسد. امکان رجوع قانونی و شرعی وجود ندارد. بنابراین برای ازدواج مجدد با همسر سابق پس از پایان مدت عده باید تشریفات قانونی مجدداً انجام گیرد. یعنی باید به دفترخانه مراجعه و با تعیین مهریه جدید در حضور شاهدان قانونی، صیغه عقد جاری گردد. تا بدین ترتیب ازدواج مجدد با همسر سابق صورت پذیرد.
مدت عده طلاق چه قدر است ؟
در مطالب بالا اشاره کردیم که بر اساس قانون زنان بعد از طلاق موظف هستند که بعد از اجرای صیغه طلاق تا سه طهر یا سه ماه عده نگهدارند. و ازدواج مجدد زن در مدت عده ممنوع است. اما آیا این مدت عده برای همه زنان یکسان است؟
بر اساس قانون مدنی در ماده 1155، نگهداشت عده برای برخی از زنان الزامی نیست. زنانی که باکره باشند یا عبارتی در زمان ازدواج با همسر خود نزدیکی نکرده باشند. همچنین زنانی که یائسه باشند. این افراد الزام به رعایت عده طلاق نیستند. بنابراین زنان باکره و یائسه بدون نگهداشت عده طلاق می‌توانند بلافاصله مجدداً ازدواج نمایند. اما باقی زنان غیر باکره و غیر یائسه باید بعد از طلاق حداقل سه ماه یا همان سه طهر صبر نمایند و بعدازآن ازدواج داشته باشند.
ازدواج مجدد زن و حضانت فرزند
بسیاری از زنانی که در ازدواج اول خود دارای فرزند هستند بعد از طلاق و جهت ازدواج مجدد مهم‌ترین پرسش ایشان تعیین تکلیف حضانت فرزند است. معمولاً مادران می‌خواهند بدانند در صورت ازدواج مجدد آیا حضانت فرزند را از دست می‌دهند یا خیر؟
همان‌طور که در این مقاله مطرح کردیم ازدواج مجدد برای زنان پس از طلاق مانع قانونی خاصی ندارد. این عدم وجود مانع در خصوص زنانی که فرزند دارند نیز صدق می‌کند. اما در خصوص حضانت فرزند باید بگوییم. معمولاً حضانت فرزندان بعد طلاق با پدران است. اما گاهی مادر حضانت فرزند را بعد از طلاق دریافت می‌کند. حال بر اساس قانون در صورتی که مادر ازدواج مجدد نماید. و پدر فرزند زنده باشد و نیز همچنان صلاحیت نگهداری و حضانت طفل را داشته باشد. آنگاه حضانت مادر سلب و حضانت کودک به پدرش سپرده می‌شود.
اما مادر می‌تواند با استفاده از ماده 45 قانون حمایت خانواده که به مسئله مصلحت کودک در خصوص صدور احکام حقوقی برای او می‌پردازد. قاضی را به نحوی متقاعد نماید. که ازدواج مجدد مادر و زندگی کودک با همسر جدید مادر خلاف مصلحت طفل نخواهد بود.
سؤالات متداول
شرایط ازدواج مجدد بعد از طلاق چیست ؟
به جز مسئله عده طلاق برای بانوان باقی موانع قانونی ازدواج مجدد زن و مرد همان موانع قانونی در ازدواج اول است.
آیا حضانت مادر بعد از ازدواج مجدد وی سلب می‌شود ؟
بر اساس قانون ازدواج مجدد مادر در صورتی که پدر فرزند زنده و دارای صلاحیت است، یکی از موارد سلب حضانت از مادر خواهد بود. مگر در مواردی که با استناد به ماده 45 قانون حمایت خانواده، قاضی متقاعد شود ازدواج مجدد مادر خلاف مصلحت طفل نیست.