شناسه کالا چیست؟ کد کالا یا شناسه کالا که نام دیگر آن‌ها بارکد است. به عنوان شناسنامه یک کالا محسوب می‌شود. این کد مخصوص موجب می‌شود که کالاهای قانونی از کالاهای قاچاق متمایز گردند. دریافت این شناسه برای تاجران و واردکنندگان برای محصولاتشان اجباری است. در ادامه این مطلب به معرفی شناسه کالا و نحوه دریافت آن از سامانه جامع تجارت ایران می‌پردازیم.
شناسه کالا چیست ؟
به علت سوءاستفاده برخی از افراد از کارت بازرگانی برای واردات و صادرات و رواج واردات کالاهای قاچاقی و ارز قاچاق، آیین‌نامه اجرایی ماده 13 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب شد. آیین‌نامه اجرایی ماده 13 قانون مبارز قاچاق کالا و ارز هرگونه فعالیت تجارت و واردات کالا، تحویل و ترخیص و حمل را بدون شناسه کالا ممنوع کرده است.
ماده یک آیین‌نامه اجرایی ماده 13 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در تبصره ج تعریفی از شناسه کالا ارائه می‌دهد. در این تعریف آمده است که:« شناسنامه کالا، مجموعهای از عناصر توصیفی کالا که جهت توصیف مشخصات و ایجاد برداشت مشترک از هر قلم کالا، در چارچوب همسان تجمیع می‌شوند و شناسه کالا، شناسه یکتای این مجموعه از اطلاعات است.»
شناسه کالا یک شماره و کد انحصاری است. که تنها به یک کالا اختصاص پیدا می‌کند. این کد دارنده تمامی اطلاعات و شناسنامه کالای مربوطه می‌باشد. اطلاعات یک کالا شامل مواردی مثل نوع، جنس، رنگ کالا و … می‌شود. بدین ترتیب شناسه‌های کالا به انواع مختلفی تقسیم می‌شود.
انواع شناسه کالا
همان‌طور که اشاره کردیم به علت رواج قاچاق کالا و ارز و همین‌طور سوءاستفاده از کارت‌های بازرگانی، دولت آیین‌نامه اجرایی ماده 13 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز را تصویب نمود. که بر اساس این آیین‌نامه هر نوع فعالیت تجاری که شامل حمل و تحویل و ترخیص و دریافت کالا باشد بدون دریافت شناسه کالا ممنوع می‌شود. این شناسه کالا دارای انواع مختلفی می‌شود که عبارت است از:
شناسه اصالت کالا
شرکت صاحب پروانه، یک کد به عنوان شناسه اصالت کالا صادر می‌نماید. این کد روی کالا درج می‌شود. و افراد با استعلام شناسه اصالت می‌توانند از اصالت کالای خریداری‌شده خود اطمینان حاصل نمایند.
شناسه اصالت قطعات خودرو
این شناسه رهگیری از یک کد 13 رقمی تشکیل می‌شود. و مختص قطعات تولیدی یا وارداتی است. که به طور انحصاری برای هر قطعه صادر می‌شود. تولیدکنندگان موظف به دریافت این شناسه برای محصول خود هستند. در غیر این صورت کالای ایشان به عنوان قاچاق در نظر گرفته می‌شود. برای دریافت این شناسه باید به سامانه جامع تجارت مراجعه نمایید.
شناسه IRC
شناسه IRC مختص محصولات دارویی و فراورده‌هایی می‌شود. که مربوط به حوزه پزشکی و سلامت باشد. وجود این شناسه بر روی کالا به این معنی است که محصول از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تائید شده است. بنابراین این شناسه توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی صادر می‌شود.
شناسه IVC
این شناسه مربوط به کالاهایی می‌شود که برای حیوانات یا گیاهان باشد. به عبارتی شناسه IVC برای کالاهای مصارف گیاهی و حیوانی استفاده می‌شود. مرجع صادرکننده این شناسه سازمان دامپزشکی کشور است.
شناسه IMEI
این شناسه برای کالاهای در حوزه شبکه‌های ارتباطی سیار و الکترونیکی است. به عبارتی دیگر این شناسه به کالاهایی تعلق می‌گیرد که نیازمند به سیم‌کارت هستند.شناسه IMEI توسط تولیدکنندگان کالاها بر روی محصولات چه نرم‌افزاری باشد و چه سخت‌افزاری درج می‌شود.
شناسه VIN
این شناسه مختص خودروها می‌باشد. شناسه VIN تمامی اطلاعات مربوط به خودرو را داراست. که دارای 17 کاراکتر شامل ترکیبی از حروف انگلیسی و عدد می‌شود. برای استعلام آن در سامانه شناسه کالا باید 11 کاراکتر اول آن وارد گردد.
شناسه GTIN
این شناسه که یک شناسه بین‌المللی محسوب می‌شود. توسط سازمان جهانی GSI ارائه می‌گردد. در ایران نیز می‌توانید این شناسه را دریافت کنید. و برای دریافت آن باید به مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات مراجعه نمایید.
سامانه شناسه کالا
همان‌طور که در مطالب بالا اشاره کردیم برای جلوگیری از قاچاق کالا و ارز دریافت شناسه کالا برای تاجران و تولیدکنندگان ازنظر قانونی اجباری شده است. اما دریافت شناسه کالا به چه صورت است؟ در حال حاضر متقاضیان باید با مراجعه به سامانه شناسه کالا به نشانی ntsw.ir برای دریافت شناسه کالای محصول خود مراجعه نمایند.
سامانه شناسه کالا یا سامانه جامع تجارت ایران برای تسهیل ارائه خدمات لازم به تجار و فعالین تجاری بین‌الملل ایجاد شده است. متقاضیان دریافت شناسه کالا می‌توانند با مراجعه به این سامانه از خدماتی نظیر دریافت و پیگیری شناسه کالا بهره ببرند. البته این سامانه دارای امکانات دیگری نظیر زیر سامانه‌هایش، خدمات عمومی، فیلم‌های آموزشی، مستندات و … می‌شود.
نحوه دریافت شناسه کالا
برای دریافت شناسه کالا ابتدا باید وارد سامانه ntsw.ir شوید. و اقدام به ثبت‌نام در این سایت نمایید. اگر از قبل ثبت‌نام کرده‌اید در قسمت چپ صفحه نام کاربری و رمز خود را وارد کنید. تا به سامانه وارد شوید و از خدمات آن استفاده کنید. بعد از ورود به سامانه باید نقش خود را معین سازید. یعنی اگر دارای شناسه صنفی هستید آن گزینه شناسه صنفی را برگزینید. و اگر کارت بازرگانی دارید گزینه کارت بازرگانی را انتخاب کنید و به مرحله بعد بروید. در این مرحله روی گزینه فهرست کالاهای وارداتی کلیک کنید. و گزینه ثبت کالای جدید را انتخاب نمایید.
حال باید نوع کالای خود را انتخاب کنید و بعد شناسه بین‌المللی یا همان شناسه GTIN را وارد کنید. گفتیم که برای دریافت این شناسه باید از قبل به مرکز ملی شماره‌گذاری کالا مراجعه نمایید. سپس در مرحله بعدی فیلدهای توصیفی که مربوط به کالا است. را الزاماً تکمیل نمایید. اما فیلدهای مربوط به ویژگی‌های تکمیلی کالا و .. اختیاری است و نیاز به تکمیل نیست.
در مرحله آخر اطلاعات نمایش داده‌شده را تائید نمایید. و سپس گزینه ثبت را بزنید. در اینجا شناسه کالای شما ایجاد شده است. و در قیمت فهرست کالاهای وارداتی قرار می‌گیرد. شما می‌توانید برای دسترسی به این شناسه و مشاهده آن از گزینه کاتالوگ در این سامانه استفاده کنید.
سؤالات متداول
شناسه کالا چیست ؟
شناسه کالا یک شماره و کد انحصاری است. که تنها به یک کالا اختصاص پیدا می‌کند. این کد دارنده تمامی اطلاعات و شناسنامه کالای مربوطه می‌باشد. اطلاعات یک کالا شامل مواردی مثل نوع، جنس، رنگ کالا و … می‌شود.
انواع شناسه کالا چیست ؟
شناسه کالا شامل انواع مختلف شناسه اصالت کالا، شناسه اصالت قطعات خودرو، شناسه IRC، شناسه IVC، شناسه IMEI، شناسه VINو شناسه GTIN می‌شود.