حواس پنجگانه نقش اصلی و اساسی در زندگی همه افراد دارد. حواس پنجگانه باید به کودکان آموزش داده شود. زیرا تاثیر این حواس بر رشد کودک و شکوفایی آن نقش مهمی را ایفا می‌کند. حواس‌پنجگانه شامل حس بویایی، بینایی، لامسه، چشایی و شنوایی است. کودکان از بدو تولد حواس پنجگانه به همراه دارند اما متوجه طریقه استفاده از آن نیستند. حتی بلد نیستند تا دریافتی ها محیط که غیر ضروری هستند را از بین ببرند. کودکان در سنین کم به همه چیز علاقه دارند و نسبت به تمام عکس العمل ها واکنش نشان می‌دهند. برای آشنا کردن کودک با بوی بد، طعم بد و … باید آموزش هایی صورت بگیرد که در ادامه شرح داده‌ایم.
حتما از صفحه اینستاگرام ذهن نو دیدن نمایید.
حواس پنجگانه
همه افراد سالم دارای حواس پنجگانه هستند که شامل حس بویایی، شنوایی، چشایی، بینایی و لامسه است. افراد از طریق رشد حواس پنجگانه با محیط پیرامون خود ارتباط برقرار می‌کنند. از بدو تولد کودکان در جستجوی ارتباط با محیط هستند. ارتباط با محیط باعث می‌شود نسبت به موقعیت ها پاسخ مناسب دهیم. از حس چشایی برای طعم غذاها استفاده می‌کنیم. از حس بویایی برای بوییدن استفاده می‌کنیم و … . تمام حواس ما برای درک محیط لازم و ضروری هستند. زمانی که حسی را درک نمی‌کنیم در واقع توانایی تجزیه و تحلیل را نیز نداریم. هرچقدر که حس های ما قوس تر باشند، نسبت به موقعیت ها و رویارویی با حوادث سریع تر پاسخ خواهیم داد. بنابراین آموزش و رشد حواس کودک باید حائز اهمیت باشد. کودکان در بدو تولد از تمام حواس‌پنجگانه برخوردارند اما طریقه استفاده از حواس را بلد نیستند. برای دریافت اطلاعات کودکان نیاز به آموزش طریقه استفاده از حواس پنجگانه دارند. در ادامه در رابطه با آموزش حواس پنجگانه توضیح داده ایم.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه دنیای کودکان کلیک کنید.
آموزش حواس پنجگانه
برای آموزش حواس پنجگانه به کودک باید با آگاهی کودک از اعضای بدن آغاز کنید. و سپس با درگیری حواس او را بهتر متوجه حواس‌پنجگانه اش کنید. در ادامه در رابطه با آموزش حواس پنجگانه توضیح داده ایم.
1. کودک را با اعضای بدنش آشنا کنید
برای آشناییت کودک با حواس پنجگانه ابتدا باید به او در رابطه با اعضای بدن توضیح دهید. مثلا به کودک بگویید که گوش برای شنیدن، زبان برای چشیدن طعم و دست برای لمس کردن است. کودک را از تمام اعضای بدنش آگاه سازید و از او بخواهید تا بگوید که با گوش چه کاری انجام می‌شود یا با بینی چه چیزی حس می‌کنیم. با بازی و نمایش نیز می‌توانید کودک را با اعضای بدنش آشنا کنید.
2. حواس پنجگانه کودک را درگیر کنید
برای آشنایی کودک با حواس پنجگانه موقعیت های خطرساز را به او آموزش دهید. مثلا به او بگویید که اجاق گاز خطرناک است. شاید لازم باشد دست خود را به فاصله از اجاق قرار دهید و نمایش سوختن و گرم شدن را به کودک آموزش دهید.
3. با سوال و جواب کودک را از حواس پنجگانه آگاه سازید
برای آموزش حواس پنجگانه به کودک باید از کلمات توصیفی استفاده کنید. برای مثال از سوالات زیر استفاده کنید.
1. کلمات توصیفی حس شنوای
از کودک سوال کنید که چه چیزی می‌شنوی؟
- زیبا یا گوش خراش؟
- بلند، ملایم یا آهسته؟
2. کلمات توصیفی بینایی
برای آموزش حس بینایی به کودک بگویید که چه چیزی می‌بینی؟
- زشت یا زیباست؟
- کثیف یا تمیز است؟
- دور یا نزدیک است؟
- بزرگ یا کوچک است؟
- چه رنگی است؟
- چند عدد است؟
- به چه شکلی ظاهر شده است؟ (اشکال هندسی)
3. کلمات توصیفی بویایی
برای اینکه حس بویایی را در کودک تقویت کنید از او سوال کنید که غذا یا هر چیزی چه بویی می‌دهد؟
- خوش بو است یا بد بو؟
4. کلمات توصیفی چشایی
برای حس چشایی از کودک بپرسید که چه طعم را احساس می‌کند؟
- خوشمزه یا بد مزه؟
- شیرین، شور، تلخ یا شیرین؟
5. کلمات توصیفی لامسه
برای آموزش حس لامسه از کودک سوال کنید که چه چیزی حس می‌کند؟
- خشک یا مرطوب است؟
- نرم یا سفت؟
- داغ، گرم یا سرد؟
- صاف یا زبر است؟
4. از خمیر بازی برای آموزش حواس پنجگانه استفاده کنید
بازی با خمیر بازی برای آموزش حواس پنجگانه بسیار کاربردی است. کودکان با خمیر بازی حواس پنجگانه خود را درگیر می‌کنند. کودکان با لمس خمیر، رنگ و اشکال مختلف، بافت و جنس خمیر را احساس می‌کنند. زمانی که کودکان در مهد با خمیر بازی می‌کنند صدای مربی را نیز می‌شنوند. با استفاده از قالب های اشکال هندسی در خمیر بازی کودک با اشکال هندسی نیز آشنا می‌شوند. با خمیر بازی حواس پنجگانه کودک درگیر می‌شود.
راهکار برای تقویت حواس پنجگانه
برای تقویت حواس پنجگانه باید راهکارهایی را انجام داد که در ادامه برای کمک رسانی به شما ارائه داده‌ایم.
- برای تقویت حس بینایی رنگ اتاق کودک را با رنگ های روشن تزئین کنید. با این کار به کودک کمک می‌کنید تا از زوایای دیگری به محیط نگاه کند. حتی می‌توانید از بازی “دالی” برای تقویت حس بینایی کودک استفاده کنید.
- برای تقویت حس شنوایی برای کودک کتاب بخوانید یا آواز بخوانید. گاهی با پخش موزیکی که کودک را آزار ندهد می‌توانید به تقویت حس شنوایی کودک کمک کنید. سعی کنید از آهنگ های ریتمیک استفاده کنید.
- برای تقویت حس لامسه کودک او را در آغوش بگیرید و تماس پوست به پوست را انجام دهید. محققان بر این باورند که تماس پوست به پوست باعث آرامش کودک می‌شود.
- برای تقویت حس بویایی سعی کنید از محصولات با بوی یکسان استفاده کنید. اما سعی کنید از شوینده های عطری تند استفاده نکنید و از مواد شوینده و عطری با رایحه ملایم استفاده کنید.
- تقویت حس چشایی سعی کنید از 6 ماهگی کودک را با طعم های مختلف آشنا کنید. با این روش به رشد حس چشایی کودک کمک می‌کنید و او را با تمام مزه ها آشنا می‌کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه توهم در کودکان کلیک کنید.
بازی هایی برای رشد حواس پنجگانه
زمانی که کودکان سالم به دنیا می‌آیند حواس پنجگانه دارندو اما نیاز به تقویت و رشد این حواس است. والدین با بازی و فعالیت های متفاوت می‌توانند حواس‌پنجگانه کودک را تقویت کنند. در ادامه روش هایی را برای رشد حواس پنجگانه ارائه داده ایم.
1. بازی برای رشد حس بینایی
برای تقویت حس بینایی از عروسک ها کمک بگیرید. حرکت عروسک ها حین بازی به کودک کمک می‌کند تا دست و چشم هایش را همزمان تکان دهد. سعی کنید به گونه ای باشید که کودک صورت شما را کاملا ببیند و حرکت دست ها را نیز زیر نظر داشته باشد.
2. بازی برای رشد حس لامسه
کودک می‌تواند با برداشتن اشیاء حس لامسه خود را تقویت کنید. سعی کنید وسایلی را در دسترس کودک قرار دهید که بی خطر باشد اما زبر، نرم و … باشد. کودک با لمس اشیاء مختلف به مرور با تمام اشیاء آشنا می‌شود.
3. بازی برای رشد حس شنوایی
برای تقویت حس شنوایی از حواس پنجگانه کودک، زمانی که برای کودک آواز می‌خوانید یا صحبت می‌کنید، صبر کنید تا کودک با سر و صدا از خود پاسخی نشان دهد. سپس شما نیز به او واکنش نشان دهید. کتاب خواندن، موسیقی و آواز بازی برای تقویت حس شنوایی کودک است.
4. بازی برای رشد حس بویایی
برای رشد حس بویایی از حواس پنجگانه از رایحه های ملایم و آرام استفاده کنید. کودک با بوییدن رایحه های متفاوت به مرور با تمامی بوها آشنا می‌شود. به مرور زمان از بوهای مختلف استفاده کنید و در رابطه با همه بوها به او توضیح دهید.
5. بازی برای رشد حس چشایی
بهترین راه برای تقویت حس چشایی از حواس پنجگانه این است که کودک را از 6 ماهگی با طعم های مختلف آشنا کنید. با بازی های مختلف میوه های متفاوت را به کودک بدهید و بگویید طعم آن را شرح دهد.
رشد حواس کودک در زمینه های مختلف
- رشد حواس پنجگانه کودک در پیوند عاطفی حائز اهمیت است. حس لامسه به پیوند عاطفی کودکتان کمک می‌کند. احتمالا مشاهده کرده‌اید زمانی که کودک به دنیا می‌آید او را فورا در بغل مادر قرار می‌دهند. در واقع تماس پوست به پوست باعث ایجاد پیوند عاطفی در کودک می‌شود. با این روش کودک آرام می‌شود و ضربان قلبش به تثبیت خواهد رسید.
- برای رشد فیزیکی و جسمی کودک حواس پنجگانه بسیار مهم است. زمانی که کودک با دستانش محیط پیرامون را لمس می‌کند و با وسایل آشنا می‌شود. با کسب تجربه های جدید کودک به رشد فیزیکی و جسمی دست می‌یابد.
- با شنیدن صداهای مختلف کودک به مهارت های ارتباطی دست می‌یابد. با شنیدن صدای اطرافیان واکنش نشان می‌دهد و نسبت به محیط و صحبت ها به رشد می‌رسد.
فرض کنید کودک با نقص یکی از حواس پنجگانه به دنیا بیاید. اگر با نقص حواس بویایی به دنیا بیاید توانایی بوییدن را نخواهد داشت. و حتما در طول زندگی با مشکلاتی روبرو خواهد شد که بسیار آسیب پذیر هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه تربیت کودک کلیک کنید.
کلام آخر
روانشناسان همیشه کمک کننده ترین اشخاص برای آموزش به کودک هستند. کودکان برای تقویت حواس پنجگانه نیاز به آموزش دارند. برای آموزش هرچه بهتری حواس به کودک نیاز به روانشناس و مشاورین کودک دارید. مرکز مشاوره نی نی مایند به صورت تلفنی و حضوری به شما عزیزان خدمات ارائه می‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر روی لینک زیر کلیک کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه حواس پنجگانه می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.