کم خونی در بارداری از مشکلات رایجی است که اغلب بانوان باردار دچار آن می‌شوند که دلیل اصلی بروز آن فقر آهن می‌باشد. در بدن زنان باردار برای اینکه مواد مغذی لازم برای رشد جنین ایجاد شود، خون بیشتری تولید می‌گردد؛ به همین دلیل بانوان باردار گاها دچار کم خونی می‌شوند. بیشتر بانوانی که قبل از بارداری زمینه ابتلا به کم خونی را داشته‌اند، پس از حاملگی دچار کم خونی شدید می‌شوند که معمولا جای نگرانی نیست و چنانچه این مشکل به موقع شناسایی و درمان شود، از بروز دیگر مشکلات جلوگیری خواهد شد. برای آشنایی با نشانه‌ها، علت و درمان کم خونی در بارداری در ادامه همراه ما باشید و برای دریافت مشاوره بارداری کلیک کنید.
کم خونی در بارداری
در زمان بارداری بدن در وضعیت جدیدی قرار گرفته است و نیاز به مراقبت های جدی دارد. بدن مادر باید برای تغذیه جنین کاملا آماده باشد. به همین دلیل نیاز به آهن بیشتری دارد. آهن از هموگلوبین(پروتئین سلول قرمز) تشکیل شده است. این سلول ها نقش اکسیژن رسانی از ریه به اندام ها دارد. کم خونی در بارداری تقریبا برای همه مادران به وجود می‌آید. بنابراین برای جلوگیری از پیامدهای کم خونی در بارداری باید حتما با پزشک مشورت کنید و راه های درمان را پیش بگیرید. کم خونی در بارداری معمولا در ماه دوم، سوم و یا ماه هفتم به بعد رخ می‌دهد. اما کم خونی بسیار شدید برای مادر و جنین خطرناک است. اگر با این مشکل مواجه شوید حتما جدی بگیرید.
انواع کم خونی در بارداری
کم خونی در بارداری انواع مختلفی دارد و به 3 نوع شایع وجود دارد. در ادامه به انواع کم خونی در بارداری اشاره کرده ایم.
1. کم خونی کمبود اسید فولیک
یکی از مهم ترین ویتامین های موجود در بدن، ویتامین B است. این ویتامین در سبزیجات پهن برگ به طور طبیعی وجود دارد. مغز استخوان برای تولید سلول های خونی جدید به این ماده نیاز دارد. اگر به اندازه کافی در بدن وجود نداشته باشد باعث کم خونی در بارداری می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه فولیک اسید در بارداری کلیک کنید.
2. کم خونی فقر آهن
کم خونی در بارداری به دلیل عدم وجود آهن در بدن رخ می‌دهد. در صورتی که مقدار کافی آهن وجود نداشته باشد، تولید هموگلوبین کاهش می‌یابد. در نتیجه باعث کم خونی در بارداری می‌شود.
3. کم خونی ویتامین B12
ویتامین B12 در تولید گلبول های قرمز در خون موثر است. زمانی که از کمبود این ویتامین برخوردار بودید، کم خونی در بارداری را تجربه خواهید کرد. برای جلوگیری از این اتفاق مصرف گوشت، مرغ، لبنیات و تخم مرغ را جدی بگیرید.
نشانه های کم خونی در بارداری
کم خونی در بارداری در ابتدا علائمی ندارد. اما با گذشت زمان تغییراتی در بدن مادر ایجاد می‌شود که نشانه‌های کم خونی در او نمایان می‌گردد. علائم و نشانه‌های کم خونی در دوران بارداری شامل موارد زیر است:
- مشکل در تمرکز
- سردی دست و پا
- رنگ پریدگی پوست و لب
- درد در قفسه سینه
- ضربان قلب سریع یا نامنظم
- ناخن‌های ضعیف و شکننده
- عدم توانایی در ورزش کردن
- نفس نفس زدن
- سرگیجه
- ضعف بدنی در برابر بیماری‌ها
- خستگی و افسردگی
لازم است اشاره کنیم که این علائم در بدن مادر باردار صرفا به معنای کم خونی نیست. و می‌تواند نشانه‌ای از دیگر مشکلات نیز باشد. توصیه می‌شود در هر صورت رویت هر کدام از نشانه‌های فوق ابتدا با پزشک خود مشورت نمایید. برای آشنایی بیشتر با اقدامات لازم در مورد بیماری های مادر باردار کلیک کنید.
علت ابتلا به کم خونی در بارداری
کم خونی در بارداری به دلایل مختلفی صورت می‌گیرد که در ادامه به آن‌ها اشاره کرده‌ایم.
- کمبود آهن در رژیم غذایی به دلیل مصرف نکردن مواد غذایی حاوی آهن
- عدم توانایی بدن در جذب آهن دریافتی از طریق مواد غذایی
- عدم دریافت اسید فولیک یا ویتامین B12
- تهوع و استفراغ در زمان بارداری
- بارداری‌های پشت سر هم
- خونریزی با شدت بالا به دلیل زخم و یا جراحت
- اهدا خون
تمامی مواردی که نام بردیم می‌تواند سبب کاهش تعداد گلبول‌های قرمز در خون مادر باردار شود. لازم است اشاره کنیم که طی دوران بارداری جنین از آهن موجود در خون مادر برای رشد استفاده می‌کند. و عدم مصرف مکمل‌های آهن طی این دوران، میزان ابتلا به کم خونی را افزایش می‌دهد. در ادامه به سایر عوامل کم خونی در بارداری اشاره کرده‌ایم.
- دوقلو یا چند قلو بودن جنین
- داشتن اختلالات ارثی و ژنتیکی
- کم‌خونی ناشی از برخی بیماری‌ها شامل آرتریت روماتوئید و کلیوی
- بارداری در سنین کم یا نوجوانی
- تغذیه نادرست و نخوردن غذاهای غنی از آهن
- کم خونی قبل از بارداری
توجه داشته باشید که ابتلا به کم خونی در بارداری در نوع خفیف طی طبیعی است، اما کم خونی‌های شدید نیازمند پیگیری و مراجعه به پزشک دارد. در صورتی که مادر در سه ماهه اول بارداری دچار کم‌خونی شدید شود احتمال دارد دچار زایمان زودرس شده و یا نوزاد کم وزنی را متولد کند.
عوارض و پیامدهای کم خونی در بارداری
کم خونی در بارداری اگر به مرور زیاد شود و به کم‌تر از 9 گرم در دسی لیتر برسد، احتمال سقط جنین افزایش پیدا می‌کند. از دیگر عوارض کم خونی در بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وزن جنین کاهش پیدا می‌کند و در نهایت نوزاد کم وزنی به دنیا می‌آید.
- احتمال عقب افتادگی در رشد جنین زیاد می‌شود.
- میزان احتمال زایمان زودرس در مادرانی که دچار کم خونی هستند، بالا است.
- با کاهش فعالیت‌های فیزیکی مادر احتمال دارد او دچار ضعف گردد.
- در مواردی که مادر دچار کم‌خونی شدید است، احتمال نارسایی و فوت مادر در زمان زایمان وجود دارد.
- احتمال بالاتر افسردگی پس از زایمان
- احتمال بالا مرگ و میر نوزاد
توصیه می‌شود تمامی زنان قبل از اقدام به بارداری ابتدا تحت نظر پزشک باشند تا اگر دچار کم خونی در بارداری و یا دیگر مشکلات می‌باشند، ابتدا درمان شده سپس اقدام به بارداری کنند. پیشنهاد می‌شود مقاله خطرات بارداری را بخوانید.
درمان کم خونی در بارداری
در صورتی که دچار کم خونی در بارداری شده‌اید بهتر است به نکته‌های زیر توجه کنید.
- خانم‌های باردار باید روزانه 30 میلی گرم آهن مصرف کنند.
- استفاده از غذاهای حاوی آهن شامل لوبیا، عدس، آجیل‌ها و دانه‌ها، سبزیجات برگ دار و سبز تیره مثل بروکلی و اسفناج، تخم مرغ، گوشت قرمز، مرغ و خروس می‌تواند در پیشگیری و درمان کم خونی مفید باشد.
- روزانه از مواد مغذی همچون خرما، موز، سه شیره (شیره انگور، توت و خرما)، مویز، کنجد، چغندر قرمز و … در رژیم غذایی استفاده شود.
زمانی که پزشک برای پیشگیری از کم خونی در بارداری و یا درمان آن در زنان باردار استفاده از مکمل را تجویز کرده است، بهتر است برای جذب بهتر قبل از خواب مصرف شود. در نظر داشته باشید که بهتر است مکمل‌های آهن همراه با دیگر لبنیات همچون شیر و فرآورده‌های لبنی مصرف نگرددچراکه مانع از جذب آهن می‌شود.
کم خونی در بارداری و جنسیت جنین
کم خونی در بارداری بر سلامت جنین اثرات مخربی می‌گذارد. اما جنسیت جنین در کم خونی موثر نیست. تعیین جنسیت جنین با کم خونی در بارداری به عوامل بستگی دارد که از کنترل مادر و پدر خارج می‌باشد.
آمپول کم خونی در بارداری
برای درمان کم خونی در بارداری روش های مختلفی وجود دارد. اما یکی از روش ها تزریق آمپول کم خونی در بارداری است. مکمل های آهن به صورت وریدی قابل دریافت است. برخی از مادران به دلیل عمل بای پس معده و مشکلات گوارشی در دریافت خوراکی ها با مشکلات معده مواجه می‌شوند. به همین دلیل برای دریافت آهن از آمپول استفاده می‌کنند.
رژیم غذایی برای کم خونی در بارداری
مصرف میوه هایی مانند خرما، موز، انجیر، زردآلو، کلم بروکلی، چغندر و سیب زمینی برای کم خونی در بارداری مفید است. در وعده های صبح از غلات، جو دوسر و نان سبوس استفاده کنید. رژیم غذایی سالم در بارداری باعث افزایش سیستم ایمنی در بدن خانم ها می‌شود.
سخن آخر
ابتلا به کم خونی در بارداری طبیعی است و معمولا مادران پس از بارداری به حالت عادی باز می‌گردند. توصیه پزشکان این است که کم خونی در بارداری بسیار جدی گرفته شود تا مادر و جنین بر اثر عوارض آن دچار مشکل نشوند. کم‌خونی در دوران‌بارداری در صورتی که به موقع شناسایی گردد قابل درمان است.
به طور کلی بهتر است طی زمان های مشخصی به پزشک مراجعه کنید و انجام آزمایش‌های مختلف از سلامتی خود و فرزندتان مطلع گردید. برخی از مادران باردار برای جلوگیری از ابتلا به کم خونی در بارداری در مصرف آهن زیاده روی می‌کنند. و در پی آن دچار یبوست، اسهال و یا تهوع می‌گردند. بنابراین بهتر است از دوز کم شروع نمایید و به تدریج و با توصیه پزشک دوز مصرفی آهن خود را افزایش دهید. در صورتی که در این زمینه نیازمند راهنمایی‌های بیشتری هستید می‌توانید با مشاوران مرکز تخصصی نی نی مایند در ارتباط باشید.
برای دریافت مشاوره در زمینه کم خونی در بارداری می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.