افسردگی اساسی یا همان افسردگی ماژور یکی از انواع اختلالات خلقی است که بیشترین آمار ابتلا در میان سایر اختلالات روانی را داشته است. سطح کارایی در محیط کار، نشاط در خانواده، سلامت روانی افراد جامعه، داشتن صبر و تحمل مربیان و معلمان مدرسه و … همگی به یکدیگر ارتباط داشته و در صورت درست عمل نکردن هر بخش سایر بخش‌ها نیز متضرر می‌شوند. به همین جهت امروزه در کشورهای پیشرفته توجه ویژه‌ای به وضعیت خلقی شهروندان می‌شود. در کشور ما نیز با گسترده شدن دانش روانشناسی و آشنایی عموم مردم با مباحث روانشناختی، دریافت کمک از متخصصان روانشناسی به عنوان اقدامی ضروری قلمداد می‌شود. برای دریافت مشاوره افسردگی کلیک کنید.
اختلال افسردگی اساسی
اختلال افسردگی اساسی که با نام های اختلال افسردگی ماژور یا اختلال افسردگی عمده نیز شناخته می‌شود، نوعی اختلال خلقی است که سبب بروز دائم غم و ناراحتی می‌شود. از سنین 20 تا 30 سالگی آغاز می‌شود اما در هر سنی رخ می‌دهد. افسردگی اساسی بر عملکرد رفتار و افکار تاثیر گذار است. نشانه های متعددی از جمله: بی میلی به فعالیت های مورد علاقع گذشته، اختلال در خواب و غذا، خستگی مداوم، بی حوصلگی و… دارد. علل این اختلال می‌تواند ژنتیکی، زیستی و محیطی باشد.
اما اختلال افسردگی انواع مختلفی دارد که در ادامه به آنها اشاره کرده ایم.
- الگوی فصلی
- کاتاتونیا
- شروع دوره حاملگی
- افسردگی اساسی و شیدایی
- افسردگی اساسی با اضطراب
- افسردگی اساسی همراه با توهم و هذیان
- ویژگی های مالیخولیایی
علائم و نشانه های افسردگی اساسی یا عمده
افسردگی اساسی ( عمده ) یا همان افسردگی ماژور یکی از انواع اختلالات خلقی است که برخی افراد تنها یک بار در زندگی آن را تجربه می کنند، اما اکثر مبتلایان، چرخه‌های مکرری را گزارش می‌دهند. نکته حائز اهمیت این جاست که اختلال افسردگی با ناراحتی‌ها و دلگیری‌های طبیعی که در طول زندگی هر انسانی پدید می‌آید متفاوت است. برای آشنایی با انواع افسردگی کلیک کنید.
در این اختلال فرد حداقل به مدت دو هفته علائمی از خلق پایین یا از دست دادن علائق را نشان می‌دهد. همچنین علائم دیگری نیز بروز می‌یابند که از جمله آنها باید به موارد زیر اشاره کرد.
- احساس غمگینی در اکثر اوقات روز، ناامیدی و پوچی
- بروز تغییراتی در الگوی خواب نظیر دچار شدن به بی خوابی یا پرخوابی مفرط
- بروز تغییراتی در اشتها که منجر به کاهش یا افزایش قابل توجه در وزن می‌شود
- کندی روانی حرکتی
- بروز مشکلاتی در فرایندهای شناختی نظیر کاهش تمرکز و توجه
- احساس اضطراب و بی قراری
- احساس گناه، بی ارزشی، ماندن در گذشته و سرزنش کردن خود
- اشتغال ذهنی با افکار مرگ و داشتن تمایلاتی برای خودکشی
- اختلال در روابط خانوادگی و شخصی
- خلق و خوی ضعیف
- احساس پوچی
- احساس پشیمانی
- درماندگی و نا امیدی
- کاهش میل جنسی
- ناتوان در انجام امور مورد علاقه گذشته
- خستگی
- سر درد
- مشکلات گوارشی
علائم افسردگی اساسی در سنین پایین تر
علائم و نشانه‌های افسردگی اساسی در کودکان و نوجوانان می‌تواند مشابه با علائمی باشد که در بزرگسالی دیده می‌شود. با این حال افراد در این دوره سنی ممکن است افسردگی را با علائم متفاوتی نشان دهند.
برای مثال کودکان اغلب مشکل خود را در قالب دردهای جسمانی نظیر دل درد، وابستگی شدید به والدین، بهانه گیری برای نرفتن به مدرسه، لجاجت و بدغذایی بروز می‌دهند. نوجوانان افسردگی را با علائمی نظیر تحریک پذیری مفرط، ناتوانی در کنترل خشم، احساس درک نشدن از جانب دیگران، افزایش تعارضات بین فردی و تمایل به مصرف سیگار، مواد و الکل اغلب نشان می‌دهند.
علت بروز افسردگی اساسی
متخصصان بر این باورند که افسردگی اساسی تنها یک دلیل خاص ندارد، بلکه از تعامل عوامل مختلف پدید می‌آید. از جمله عوامل خطری که در بروز این مشکل نقش دارند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
1- تغییر در سطوح انتقال دهنده های مغزی
طبق پژوهش‌ها مبتلایان به افسردگی دچار افت قابل توجهی در سطوح برخی انتقال دهنده های عصبی می‌شوند که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به سروتونین اشاره کرد. به همین خاطر پزشکان برای درمان افسردگی از داروهای افزایش دهنده سروتونین استفاده می‌کنند.
با این حال امروزه برخی از متخصصان بر این باورند که افت انتقال دهنده‌های عصبی علت افسردگی نیست بلکه پیامد آن است. به همین خاطر اگر با روش‌های غیردارویی نظیر روان درمانی، افسردگی تحت درمان قرار بگیرد میزان سروتونین به طور طبیعی به حالت طبیعی خود بازخواهد گشت.
2- نقش عوامل ژنتیکی در افسردگی اساسی
مطالعات همه گیرشناسی نشان دهنده این است که افسردگی اساسی در افرادی که یکی از بستگان خونی آنها به این اختلال مبتلا است؛ بیش از دیگران دیده می‌شود. از همین رو این فرضیه وجود دارد که عوامل ژنتیکی نیز می‌توانند در بروز این مشکل تاثیرگذار باشند. با این حال هنوز به طور دقیق مشخص نشده که چه ژن‌هایی در این زمینه نقش ایفا می‌کنند.
3- استرس های زندگی
تجربه برخی رویدادهای استرس زا در زندگی یکی از عوامل بسیار تاثیرگذار در بروز افسردگی هستند. از جمله این رویدادها می‌توان به جدایی از والدین در سنین بسیار پایین در کودکی، از دست دادن شغل، تجربه شکست عشقی، طلاق، مرگ عزیزان و سایر موارد از این دست اشاره کرد.
4- تغییرات هورمونی
نوسانات هورمونی یکی از عوامل بسیار تاثیرگذار در تغییرات خلقی هستند. از همین رو بسیاری از زنان در دوران قبل از قاعدگی، دوران بارداری و پس از زایمان علائمی از افسردگی اساسی را تجربه می‌کنند. همچنین بروز تغییراتی در هورمون تیروئید نیز می‌تواند به خلق افسرده بیانجامد. از همین رو متخصصان قبل از شروع درمان‌های روان شناختی ابتدا ارزیابی‌های جسمانی برای اطمینان از مناسب بودن سطح هورمون‌ها را در دستور کار قرار می دهند.
عوامل بروز افسردگی اساسی
عواملی وجود دارد که خطر ابتلا به اختلال افسردگی اساسی را افزایش می‌دهد. این عوامل عبارتند از.
- سوء مصرف الکل
- سوء مصرف مواد
- سوء مصف داروهای غیر قانونی
- همجنس گرایی
- دو جنس گرایی
- تغییر جنسیت
- سابقه خانوادگی افسردگی اساسی
- سابقه خانوادگی اختلال دو قطبی
- سابقه خانوادگی خودکشی
- بیماری های مزمن مانند سرطان، سکته
- مصرف داروهای خواب آور و فشار خون
- اعتماد به نفس پایین
- وابستگی بیش از حد
- بد بینی
- اختلال خوردن
- اختلال در خواب
- اختلال استرس پس از سانحه
- سوء استفاده جنسی
- از دست دادن عزیزان
- مشکلات خانوادگی
- مشکلات مالی
نحوه غلبه بر افسردگی اساسی
افسردگی اساسی یکی از رایج‌ترین اختلالات روان شناختی است که امروزه متخصصان برای درمان آن راهکارهای مختلفی را پیشنهاد می‌دهند. در ادامه به چند مورد از آنها اشاره کرده‌ایم.
1- افزایش سطح فعالیت های جسمانی
داشتن فعالیت‌های جسمانی و گنجاندن ورزش در برنامه روزانه با افزایش سطح برخی مواد شیمیایی در مغز نظیر اندورفین‌ها باعث تجربه احساس نشاط و سرخوشی بیشتر در زندگی می‌شود. اگر به دلیل افسردگی اساسی انگیزه‌ای برای انجام ورزش ندارید، بهتر است از فعالیت‌های ساده‌ای نظیر چند دقیقه پیاده روی در روز شروع کنید. به مرور زمان و با افزایش بهبودی می‌توانید سطح فعالیت خود را افزایش دهید.
2- در میان گذاشتن افکار و احساسات
حرف زدن با آدمی قابل اطمینان یکی از عوامل بسیار تاثیرگذار در روند بهبود افسردگی عمده است. از همین رو تلاش کنید با یکی از دوستان یا اعضای خانواده‌تان در مورد آنچه در درونتان می‌گذرد، صحبت کنید. اگر احساس می‌کنید دیگران نمی توانند واکنش مناسبی به شما نشان دهند و رفتارهایی نظیر قضاوتگری یا سرزنش در مقابل‌تان دارند، بهتر است از یک روانشناس برای درمیان گذاشتن افکار و احساسات‌تان کمک بگیرید.
3- انجام تمرین های ذهن آگاهی
مبتلایان به افسردگی اساسی اغلب دچار نشخواری فکری هستند. به این معنا که افکار منفی را دائما در ذهن خود تکرار می‌کنند. همین مساله باعث می‌شود که روز به روز بیشتر در افسردگی خود غرق شوند. برای مقابله با این وضعیت متخصصان تمرین‌های ذهن آگاهی را پیشنهاد می‌دهند.
در این تمرین‌ها افراد تلاش می‌شود تا حضور در لحظه را به معنای کامل تجربه کنند. برای مثال شما می‌توانید به پیاده روی در طبیعت بروید و در حین راه رفتن تمامی حواس خود را به کار بگیرید. سعی کنید تمام آنچه می‌شنوید، می‌بینید یا استشمام می‌کنید را در ذهن خود پردازش کرده و آنها را به خاطر بسپارید. برای آشنایی بیشتر با فنون ذهن آگاهی بهتر است از یک روانشناس کمک بگیرید.
4- مراجعه به یک روان درمانگر
افسردگی اساسی همواره با اقدامات خودیاری بهبود نمی یابد. در بسیاری از موارد برای درمان این مشکل به کمک یک روان درمانگر نیاز دارید. درمانگران در جلسات مشاوره کمک می کنند تا ریشه مشکل خود را بشناسید و به کمک تکنیک‌های شناختی، هیجانی و رفتاری مختلف به مرور زمان علائم آن را بهبود ببخشید.
5- کمک گرفتن از درمان های دارویی
در مواردی که افسردگی اساسی بسیار شدید باشد، بیمار انگیزه‌ای برای شرکت در جلسات روان درمانی نداشته باشد و یا دچار افکار مرگ یا خودکشی باشد؛ روانشناسان بیمار را به یک روانپزشک ارجاع می‌دهند تا درمان با داروهای ضد‌افسردگی را نیز شروع کنند.
درمان اختلال افسردگی اساسی
روان درمانی به همراه دارو بهترین روش برای درمان اختلال افسردگی اساسی است. طبق تشخیص پزشک با توجه به رویکردی که لازم است، درمان صورت می‌گیرد. اما در ادامه به درمان هایی که برای اختلال افسردگی اساسی دارای بیشترین تاثیرند اشاره کرده ایم.
- روان درمانی
- دارو درمانی
- بستری شدن
- درمان با شوک
- تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال
کلام آخر
اختلال افسردگی اساسی روند زندگی روزمره را مختل می‌کند. برای درمان این اختلال، هرگز خود درمانی نکنید. بهترین کمک به خود و اطرافیان برای درمان اختلال افسردگی اساسی، کمک از روانشناس و متخصص است. مرکز مشاوره ذهن نو به صورت حضوری و تلفنی به مراجعان خدمات ارائه می‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره درج شده تماس حاصل فرمایید.
برای دریافت مشاوره در زمینه افسردگی اساسی می‌توانید در ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
سوالات متداول
آیا افسردگی اساسی ارثی است؟
عوامل مرتبط با وراثت می تواند در بروز افسردگی تاثیرگذار باشد اما افسردگی اختلالی تک علیتی نیست و علل و عوامل دیگری نیز رویدادهای استرس زا و کاهش سروتونین نیز در بروز آن تاثیر دارند.