عبور از دست‌اندازها و سرعت‌گیرها ی موجود در سطح خیابان‌ها یکی از رایج ترین موارد استفاده از دنده معکوس می باشد، که همه روزانه ما با آن روبرو هستیم.
اما لازم است بدانیم؛ استفاده نکردن صحیح از دنده معکوس خودرو، علاوه بر این‌که آرامش سرنشینان را به هم می‌زند می‌تواند خسارات زیادی نیز به وسیله نقلیه وارد کنند.
برای بکار گیری روش صحیح دنده معکوس توصیه می کنیم حتما مطالب ارائه شده در این مقاله را مطالعه بفرمایید.
دنده خودرو چیست ؟
دنده قطعه‌ای است، که کمک می‌کند بدون بالا رفتن دور موتور سرعت خودرو افزایش یابد. زیرا دوره موتور دارای یک محدوده ای می باشد که اگر از آن محدوده بالاتر برود به‌شدت گرم شده و خواهد سوخت.
به طور معمول دور موتور در اکثر خودروها نباید بیشتر از ۵ هزار فراتر برود زیرا در غیر این صورت به علت وارد شدن دور موتور به محدوده قرمز و داغ شدن آن به شدت آسیب خواهد دید.
دنده معکوس چیست ؟
در تمامی خودروها قطعه‌ای به نام جعبه دنده وجود دارد. این قطعه شامل مجموعه‌ای از چرخ‌دنده‌های فلزی می باشد. همگی این چرخ‌دنده‌ها به وسیله دسته دنده با یکدیگر درگیر می شوند. به طور معمول قطر هرکدام از این چرخ‌دنده‌ها با یکدیگر متفاوت است. به ترتیب از پائین به بالا از قطر چرخ‌دنده‌ها کاسته می شود به نحوی که قطر چرخ دنده یک از همه بیشتر و هرچه به سمت بالاتر برویم قطر کمتر می شود. با ترکیب چرخ دنده‌ها با یکدیگر می توان به گشتاور ها مختلفی دست یافت.
تغییر سایز دنده ها سبب می‌شود که سرعت کلی ماشین هم تغییر کند. تو حالت عادی راننده از دنده سبک سنگین‌تر یعنی از دنده یک به دنده دو بالا می‌رود و اگر بخواد برخلاف این عمل کند یعنی از دنده سبک تر به سمت دنده سنگین تر بیاد. بطور مثال از دنده ۴ به دنده ۳ بیاد اقدام به انجام دنده معکوس کرده است
دنده کشی خودروها به چه معناست ؟
معمولاً دنده کشی خودروبه معنی اضافه کردن دنده خودرو می‌باشد.
همان‌طور که مستحضر هستید دنده یک دنده قدرتی و سنگین خودرو به شمار می رفت به نحوی که هرگاه خودرو روی دنده ۱ تنظیم باشد دارای سرعت کم اما قدرت زیادی است. این دهنده صرفاً جهت حرکت دادن اتومبیل از حالت ایستاده به جلو است که اگر فضای جلوی اتومبیل باز باشد و هیچ مانعی بر سر راه آن وجود نداشته باشد سریعاً گاز را پرکرده تا دور موتور افزایش یابد.
نحوه صحیح دنده کشی به چه صورت است هرگاه اتومبیل در یک فضای بازی و بر روی جاده صاف و هموار قرار بگیرد خیلی سریع کاسه موتور پر می‌شود تا دور موتور بالاتر برود برای این‌که این کار به ترز صحیح صورت بگیرد، بعد از این‌که گاز دنده پر شد در یک واحد زمانی گاز را قطع کرده و بلافاصله کلاج را تا ته فشار داد و دسته دنده را از عدد پاینتر به عدد بالاتر انتقال داد آنگاه کلاچ را رها کرده و گاز را فشار داد به این طریق دنده کشی صورت می گیرد و دنده به عدد بالاتر انتقال می یابد.
چه مواقعی از دنده معکوس استفاده می‌شود و علت آن چیست ؟
معمولاً استفاده از دنده معکوس هنگام بالا رفتن از سر بالایی و سرازیری، دست اندازها و یاهر مانعی که منجز به کاهش سرعت خودرو شود استفاده می شود.
هنگام برخورد با موانعی که موجب کم شدن سرعت خودرو به کمتر از زیر ۱۰ کیلومتر در دقیقه برسد؛ دیگر خودرو قادر نیست با دنده بالاتر حرکت کند و لازم است که به صورت معکوس به دنده پایین تر انتقال یابد.
لازم به ذکر است که حرکت با دنده سبک‌تر در حالت های گفته شده منجر به خفگی موتور می گردد.
پس لازم است، برای وارد نشدن فشار بیش از حد به خودرو به دنده‌های پایین‌تر رفت. در این حالت دور و قدرت موتور بیشتر می‌شود اما سرعت ماشین پائین نمی آید.
همان‌طور که متوجه می شوید علت اصلی استفاده از دنده معکوس، بالا بردن دور و قدرت خودرو در سربالایی بدون کاستن سرعت خودرو می باشند.
روش صحیح استفاده از دنده معکوس به چه صورت است ؟
یکی از مشکلات رایجی که هنگام استفاده از دنده معکوس اتفاق می‌افتد کله کردن خودرو است. علت این است که بطور ناگهانی دور موتور تغییر می‌کند و بالاتر می رود. یا به‌اصطلاح دیگر افزایش پیدا می‌کند معمولاً هنگام استفاده از دنده معکوس بااینکه سرعت خودرو کم می گردد،اما شتاب منفی می‌گیرید که در این حالت صدای موتور خودرو نیز به شدت افزایش می یابد.
اگر رانندگان عزیز نحوه صحیح استفاده از دنده معکوس را بلد باشند و بتوانند دور موتور را قبل از رها کردن کلاچ تنظیم کند دیگر با مشکل کله شدن خودرو روبه‌رو نمی‌شوند.
نحوه صحیح استفاده از دنده معکوس بدین شکل است که، قبل از استفاده از دنده معکوس، ابتدا باید دور موتور را از روی نمایشگری که روی داشبورد خودرو وجود دارد و وضعیت دور موتور را نمایش می دهد، چک شود و نسبت آن به سرعت خودرو سنجیده شود.
آنگاه قبل از رها کردن کلاچ باید ابتدا مقداری به خودرو گاز داد تا دور موتور بالاتر بیاد و سپس کلاچ رها شود.
استفاده نکردن صحیح از دنده معکوس چه آسیبی به خودرو می زند ؟
استفاده غلط از دنده معکوس علاوه‌بر کله کردن خودرو و برهم ریختن آرامش سرنشینان آن موجب می شود، صدمه های زیادی به خودرو وارد آید که در زیر به بعضی از آنها اشاره می کنیم.
۱- سوختن صفحه کلاج که بیشتر در خودروهای سنگین اتفاق می‌افتد
۲- شکستن قفل ۴ شاخ گاردان و همچنین فرسودگی زودهنگام براثر لهیدگی ساچمه‌های آن
۳- بریدن میلنگ
۴- بریدن دسته ترمز
۵- فرسودگی زودهنگام یاتاقان ها
۶- تاب برداشتن شاتون
۷- لبه دار شدن چرخنده های درگیر در جعبه‌دنده
۸- لبه دار شدن هزارخاری‌پلوس‌ها
۹- تاب برداشتن یا بریدن هزارخاری پلوس‌ها
۱۰- فرسودگی و یا شکستن چهار شاخ پولس
۱۱- شکستن فنرهای صفحه کلاچ
منظور از دنده سنگین در خودرو چیست ؟
معمولاً به دنده‌های ۱ و ۲ در خودروهای سواری دنده های سنگین یا قدرتی می‌گویند و علت استفاده از این نام برای این ۲ دنده به این خاطر است که این دنده ها دارای قدرت زیاد اما سرعت کم می‌باشند.
معمولاً در جاهایی که برای به حرکت درآوردن اتومبیل به قدرت زیاد نیاز باشد، مانند: هنگام شروع حرکت از حالت ایستاده، سرازیری‌های تند، سربالایی‌های تند جهت کاهش استفاده از ترمز و نیز کنترل بهتر فرمان و سرعت اتومبیل، از دنده های سنگین استفاده می گردد.
منظور از دنده سبک چیست ؟
دنده‌های سبک در مقابل دنده های سنگین قرار می‌گیرند که شامل دنده‌های ۳ ۴ و ۵ می‌شود معمولاً در اتومبیل‌های سبک به دلیل سرعت بالا و قطر کم این دنده ها، خودرو دارای سرعت بالا و قدرت کم است.