اصول خلاصه نویسی شامل تکنیک های و نکات زیادی می‌شود. به طور کلی از زمانی که درس خواندن را به طور جدی آغاز می‌کنید؛ خلاصه نویسی می‌تواند به طور فزاینده ای به شما کمک کرده و باعث پیشرفت تان شود. چرا که در این حالت شما با صرف انرژی بسیار کمتر می‌توانید حجم زیادی از مطالب را بیاموزید. البته که برای خلاصه نویسی کردن هم باید بر مطالب درسی تسلط کافی را داشته باشید. اما در این حالت شما تنها یکبار یک مطلب را به طور کامل خوانده و در دفعات بعدی تنها نگاهی به خلاصه نویسی خود می‌اندازید. برای یادگیری این مهارت ارزشمند، با ما همراه باشید. برای دریافت مشاوره تحصیلی کلیک نمایید.
اصول خلاصه نویسی چگونه است؟
با اینکه همه مطالبی که دانش آموزان و دانشجویان موظف به خواندن آنها هستند؛ مهم محسوب می‌شوند؛ اما خودمان هم می‌دانیم که به مطالبی نیاز پیدا نخواهیم کرد. و آنها تنها بخشی از ظرفیت ذهنی ما را مشغول می‌کنند. از این رو روش هایی مثل خلاصه نویسی می‌تواند در زمان و انرژی ما صرفه جویی کند. اما بیشتر دانشجویان این مهارت را بلد نبوده و یا به طور اشتباه آن را انجام می‌دهند. اما یک خلاصه نویسی خوب باید شامل ایده های اصلی، شواهد، رویدادها و افراد مرتبط و همچنین جملات قلاب باشد. در ادامه بیشتر در مورد پیدا کردن و نوشتن این محتویات توضیح خواهیم داد. برای آشنایی با انواع اصول درس خواندن کلیک نمایید.
انواع اصول خلاصه نویسی
اصول خلاصه نویسی، شامل پنج نوع مختلف است که در صورت رعایت کردن آنها می‌توانید به یک خلاصه جامع و مفید از مطالب درسی تان برسید.
خنثی نویسی کردن: شما نباید از متن جهت گیری خاصی داشته و یا قضاوت خود را بنویسید؛ بلکه لحن یادداشت شما باید کاملا خنثی و همسو با ادبیات متن باشد.
به دقت نوشتن: تلاش کنید تا اعداد و فرمول های یک متن خلاصه نویسی شده، همگی درست باشند.
شفافیت داشتن: متن را در شفاف ترین حالت ممکن نوشته و تصور نکنید که اگر سرنخی بگذارید؛ بعدا آن را به یاد خواهید آورد.
ساده بودن ساختار و اطلاعات: فراموش نکنید که دشواری متن خلاصه شده، باید کمتر از متن اصلی باشد. از این رو تا حد امکان آن را خلاصه کنید.
مختصر و مفید بودن: جملات را به صورت کاملا منطقی و با رعایت اصول دستور زبانی بنویسید.
گام های اصلی خلاصه نویسی کردن
در قسمت قبلی بیشتر در مورد جزئیات اصول خلاصه نویسی صحبت کردیم. اما در این قسمت قصد داریم تا از ابتدا بگوییم تا اینکار را باید چگونه انجام دهید. اگر به طور کلی اصول خلاصه نویسی را نمی‌دانید؛ این قسمت می‌تواند کمک بزرگی برایتان باشد. برای اطلاع از راه های حفظ کردن سریع درس کلیک نمایید.
در ابتدا متن اصلی را بخوانید
در مرحله اول باید متنی را که قصد خلاصه نویسی کردن آن را دارید؛ به طور کامل بخوانید. حتی اگر متن را در گذشته خوانده اید؛ یکبار دیگر آن را خوانده و به ایده ها و نکات اصلی بیشتر توجه کنید.
از نکات اصلی لیستی تهیه کنید
در گام بعدی، نکات اصلی را لیست کرده و در مورد هریک توضیح اندکی بنویسید. حتی می‌توانید به ترتیب اولویت اینکار را انجام دهید. چرا که احتمالا می‌دانید که برخی از سرتیترها اهمیت بیشتری دارند.
متن خلاصه را نگارش کنید
حال متنی را که استخراج کرده اید؛ ویرایش کنید. همه مطالبی که در مرحله اول نوشته اید؛ احتمالا کلیدی نبوده و اهمیت زیادی نخواهند داشت. با یک بار دیگر خواندن متن می‌توانید آنها را حذف کرده و بقیه مطالب را با نظم بیشتری بنویسید.
شواهد، رویدادها و افراد را بیشتر تقویت کنید
یکی از روش هایی که که خلاصه نویسی کردن بسیار کمک کننده است؛ این است که در متن خلاصه نویسی، به شواهد، رویدادها و افرادی اشاره کنید که باعث یادآوری مطلب برای شما می‌گردند. روی این موضوعات هم می‌توانید تمرکز کنید.
نتیجه گیری داشته باشید
در پایا خلاصه نویسی، حتما نتیجه گیری داشته و در قالب چند جمله کلی در مورد مطالبی که نوشته اید؛ نکاتی را تکرار کنید.
روش های مختلف خلاصه نویسی کردن
اصول خلاصه نویسی در قالب روش های مختلفی ارائه می‌شوند. در واقع خلاصه نویسی مفهومی شخصی بوده و هر فردی باید برای خودش آن را انجام دهد. می‌توانید این روش ها را مطالعه کرده و آن که بیشتر برای شما مناسب است را انتخاب نمایید.
روش خلاصه نویسی پنج W و یک H
دراین حالت باید خلاصه نویسی شما به شش سوال چه کسی؟ چه چیزی؟ چه زمانی؟ چه مکانی؟ چرا؟ و چطور؟ پاسخ دهد. معمولا این روش را برای متن هایی استفاده می‌کنند که شخصیت محور هستند. و یا در مورد یک فرایند زمانی صحبت می‌شود.
روش SWBST
این روش را برای خلاصه نویسی داستان ها استفاده می‌کنند. SWBST مخفف جمله Somebody Wanted But So Then است. به این معنی که شخصی می‌خواست؛ اما پس از آن… . در ابتدا باید شخص اصلی داستان را معرفی کنید؛ سپس موضوعی یا اقدامی که شخصیت اصلی می‌خواهد انجام دهد، در مرحله بعدی در مورد مشکلی که شخصیت اصلی با آن مواجه می‌شود؛ راه حل پیشنهادی و در نهایت نحوه حل مشکل و نتیجه گیری.
روش SAAC
برای خلاصه نویسی متون علمی و مقالات باید از این روش استفاده کنید. در یک لیست باید تنها عنوان مقاله، نویسنده و یا شخصیت اصلی، اقداماتی که در طول متن انجام شده اند و در نهایت نتیجه ای که از مرحله قبل به دست آمده و نتیجه گیری منطقی دو مرحله آخر را بنویسید تا کل مطالب را به یاد آورید.
روش FTF
این کلمه مخفف عبارت First Then Finally است که به معنای ابتدا و سرانجام می‌باشد. این روش مناسب برای متونی است که دارای رویدادهایی با ترتیب زمانی هستند. در ابتدا باید در مورد جزئیات صحبت کنید. سپس رویدادهای متعاقب رویدادهای اصلی و در نهایت نتیجه نهایی.
روش GMG
GMG مخفف Give Me the Gist است که در آن تنها تلاش می‌شود تا جزئیات حذف شده و نکات اصلی درآورده شوند. برای دروسی مانند ریاضی و فیزیک مناسب است.
تفاوت نکته برداری با خلاصه نویسی در چیست؟
برخی از افراد نکته برداری را با خلاصه نویسی یکسان می‌دانند. در صورتی که نکته برداری روشی موقت به منظور افزایش تمرکز و کشف سوالات در زمانی دیگر است. اما در خلاصه نویسی شما باید یک مطلب را به طور کامل بلد باشید و جزئیات و مطالب اضافی را از آن حذف نمایید.
بایدها و نبایدهای اصول خلاصه نویسی
اصول خلاصه نویسی همچنین بایدها و نبایدهایی دارد که در صورت رعایت آنها کیفیت کار شما بالاتر خواهد رفت. برخی از این نکات، شامل موارد زیر هستند.
- پیش خوانی داشتن
- توضیح اضافی ندهید
- بازخوانی خلاصه نویسی پس از نوشتن
- از لحاظ تصویری، خلاصه نویسی را جذاب کنید
اصول خلاصه نویسی بر اساس سبک های مختلف
در اصول خلاصه نویسی، افراد معمولا از سه سبک مختلف استفاده می‌کنند. برای مثال یا لحن متن را تغییر داده، یا از کلمات هم معنی استفاده می‌کنند و یا تنها کلمات و نکات اصلی را یادداشت می‌کنند.
اصول خلاصه نویسی بر اساس تکنیک های مختلف
در قسمت های قبلی در مورد تکنیک های مختلف خلاصه نویسی صحبت کردیم. اما سه تکنیک دیگر که می‌توانند در شرایط مختلف کارساز باشند؛ شامل روش سرفصل نویسی، یادداشت برداری کرنل و استفاده از نقشه ذهنی هستند.
در روش یادداشت برداری کرنل، یک برگه را به سه قسمت تقسیم می‌کنید. در یک قسمت کلمات کلیدی و سرنخ ها را نوشته و در قسمتی دیگر نکات مهم و نظرات شخصی و در نهایت خلاصه تمام مطالب.
روش نقشه ذهنی کمی مشابه با روش بارش فکری است. چرا که در ابتدا باید موضوع اصلی را در مرکز صفحه قرار داده و سپس آن را به موضوعات اصلی وصل کنید. در مرحله بعدی شاخه ها و جزئیات بیشتری را به هر تیتر اضافه کنید.
سخن پایانی
برخی تصور می‌کنند که درس خواندن و مطالعه درست تنها به معنی اختصاص زمان زیادی به اینکار است. در صورتی که با استفاده از روش ها و تکنیک های اصولی می‌توانید در زمان کمتر، مطالب بیشتری را یاد بگیرید. از این رو حتما در این مورد با مشاوره تحصیلی صحبت کرده و اصول خلاصه نویسی را بیاموزید.