دستکاری روانی یا روانشناختی به معنی تحریک احساسات و عواطف فردی دیگر به صورت عامدانه است تا افراد را به هدف مورد نظرشان برساند. همه ما گاهی تلاش کرده ایم که اوضاع را به نفع خودمان تمام کرده و یا جوری جلوه دهیم که هیچ اتفاقی نیوفتاده است. اما این موضوع به دیگران و روابط مان آسیب خواهد زد. در واقع با اینکار به نوعی در حال مقصر کردن دیگران و فرار کردن از زیر مسئولیت هستیم. مطلع شدن از این تکنیک در روابط بین فردی می‌تواند کمک به بزرگی به افراد در برقراری ارتباطات درست و سالم تر بکند. همچنین افراد می‌توانند برای محافظت از خود در مقابل پیامدهای ناشی از این رفتار از روانشناس نیز کمک بگیرند. برای دریافت مشاوره تلفنی کلیک نمایید.
برای دریافت مشاوره در زمینه دستکاری روانی می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان کلینیک تخصصی مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
دستکاری روانشناختی یعنی چه؟
بیشتر افراد حداقل یکبار توسط اطرافیان شان مورد دستکاری روانی واقع شده اند و احتمالا متوجه آن نبوده اند. حتی شاید تصور کرده اند که واقعا مقصرند و حق با طرف مقابل است. البته باید به این موضوع نیز اشاره کرد که فردی که از این تکنیک استفاده می‌کند؛ می‌داند به سراغ چه افرادی برود که سواستفاده عاطفی از آنها راحت تر باشد. افراد منفعل بیشتر احتمال دارد که قربانی دستکاری روانی شوند. همچنین این افراد بعد از این موضوع احتمالا دچار اضطراب، افسردگی و یا حتی شرم و عصبانیت می‌شوند. اما زمانی که بدانند چه اتفاقی در حال رخ دادن است قطعا به این چرخه معیوب ورود نکرده و از خود محافظت می‌کنند. برای آشنایی بیشتر با انواع اختلالات شخصیتی کلیک نمایید.
روش های مختلف دستکاری روانی
در این قسمت قصد داریم تا با روش هایی که ممکن است مورد دستکاری روانی قرار گیرید؛ شما را آشنا کنیم. البته نباید اجازه دهید که اطلاع از این موضوع منجر به بروز بدبینی در شما شود. اما باید به الگوهای ارتباطی خود توجه بیشتری کرده و این روش ها را در آنها شناسایی کنید. برخی از کلماتی که در این زمینه می‌شنوید و معانی آنها شامل موارد زیر هستند.
گفتن متاسفم: گاهی طرف مقابل تنها از کلمه متاسفم استفاده می‌کند؛ اما در واقع قصد او عذرخواهی کردن نیست و به طور واضح می‌توان دید که حتی پشیمان هم نمی‌باشد. در این حالت او تنها می‌خواهد شما را آرام کرده و یا از این موقعیت فرار کند.
ببین منو مجبور به چه کاری کردی! : این عبارت زمانی به کار می‌رود که فرد می‌خواهد از زیر بار مسئولیت فرار کرده و تقصیرها را گردن شما بیاندازد.
تو اصلا منو دوست نداری: گاهی افراد از این جمله استفاده می‌کنند تا طرف مقابل خود را مجبور به انجام کاری کنند. اینکار مصداق بارز سواستفاده احساسی است.
آبروی منو نبر: در این حالت طرف مقابل می‌خواهد به شما احساس شرم و گناه دهد تا کاری را انجام ندهید. حتی اگر آن کار کاملا درست باشد.
من مخالفت نکردم: نقل نادرست و یا انکار گذشته نیز یکی دیگر از تکنیک های دستکاری روانی است.
تو داری خیلی اغراق می‌کنی: او به شما این حس را القا می‌کند که شما فرد بسیار حساس و یا حتی متوهمی می‌باشید.
تو نباید اینجوری احساس کنی: فراموش نکنید که هیچکس نباید به شما بگوید که چه احساسی داشته باشید و یا حتی شما را مجبور به داشتن احساسی کند.
معذرت خواهی کردم دیگه: همه چیز با یک معذرت خواهی ساده حل نمی‌شود و افراد باید برای جبران خطاهای گذشته خود تلاش کنند. از این رو شنیدن این جمله به این معنی است که طرف مقابل در حال دستکاری روانی شماست.
تو زیادی حساسی: شنیدن این جمله نیز نمی‌تواند نشانه خوبی باشد چرا که این فرد از حساسیت شما به عنوان یک ضعف استفاده می‌کند.
چطور هنوز از من عصبانی هستی؟ : کنترل احساسات دیگران و یا سرکوب کردن هیجانی که دارند نیز نوعی دستکاری روانی محسوب می‌شود.
استفاده از روش گس لایتینگ یا چراغ گازی
علاوه بر جملاتی که در مورد معنی آنها توضیح دادیم؛ روش دیگری برای دستکاری روانی وجود دارد که به آن گس لایتینگ یا روش چراغ گازی گفته می‌شود. در این روش طرف مقابل همواره به شما این حس را القا می‌کند که اشتباه می‌کنید و یا حتی دچار توهم شده اید. اینکار به قدری تکرار می‌شود که تبدیل به باور در شما شده کاملا مطیع طرف مقابل خود می‌شوید و یا سلامت روان خود را از دست خواهید داد.
خصوصیاتی که منجر به دستکاری روانی یک نفر می‌شوند
همانطور که پیش تر هم به آن اشاره کردیم افرادی که از تکنیک دستکاری روانی استفاده می‌کنند؛ با توجه به یک سری از خصوصیات به راحتی قربانیان خود را پیدا کرده و از آنها استفاده می‌کنند. در واقع برخی از افراد بیش از دیگران مورد دستکاری روانشناختی واقع می‌شوند. این ویژگی ها شامل موارد زیر هستند. برای آشنایی بیشتر با اختلال ماکیاولیسم کلیک نمایید.
- افرادی که کمبود توجه دارند
- به تایید گرفتن از دیگران اعتیاد دارند
- از ابراز احساسات منفی خود می‌ترسند
- نمی‌توانند نه بگویند
- سردرگمی هویتی دارند
- اعتماد به نفس پایینی دارند
- بیش از حد برونگرا هستند
- ناپخته هستند
- دهن بین هستند
- تنها هستند
- حریص و پول دوست می‌باشند
- وابستگی عاطفی دارند
- احساس تنهایی می‌کنند
انگیزه های دستکاری روانی
اما اگر بخواهیم این موضوع از دید طرف مقابل نیز بررسی نماییم؛ باید به انگیزه های افرادی که دستکاری روانی می‌کنند؛ هم توجه کنیم. انگیزه این افراد برای استفاده از این روش در روابط شان چیزی بیش از قدرت طلبی، کنترلگری، کمبود عزت نفس، خستگی و پول نیست. البته که ابتلا به اختلال شخصیت خودشیفته نیز بیشتر افراد را در معرض چنین کاری قرار می‌دهد.
مقابله با دستکاری روانی
اما چطور می‌توان این موضوع را متوقف کرد؟ برخی تصور می‌کنند که همواره در حال خوردن چوب سادگی شان هستند. اما برای اینکه مورد دستکاری رواقع نشد؛ باید از مهارت های بیشتری برخوردار بوده و اطلاعات دیگری نیز کسب کرد. اگر احساس کردید که یک نفر در حال انجام اینکار با شماست؛ از این روش ها می‌توانید استفاده کنید. برای اطلاع از راه های کنترل احساسات و هیجانات کلیک نمایید.
- اطلاع از حق و حقوق
- فاصله گرفتن از افرادی که دستکاری روانی می‌کنند
- شخصی سازی نکنید
- زیر سوال بردن
- استفاده کردن از زمان
- نه گفتن را بیاموزید
- نترسیدن از قلدری
- تلافی کردن
سخن پایانی
طبیعتا مطلع شدن از این موضوع نه تنها دشوار است؛ بلکه از لحاظ روانی شما را در شرایط سختی قرار خواهد داد. اینکه متوجه شوید یکی از نزدیک ترین افراد زندگی شما در حال سواستفاده از احساسات و سلامت روان شماست. از این رو هرچه زودتر از این موضوع مطلع شوید؛ سریعتر و راحت تر می‌توانید جلوی آن را بگیرید. از این رو بهتر است حتما در این مورد با یک متخصص مشورت نمایید.
برای دریافت مشاوره در زمینه دستکاری روانی می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان کلینیک تخصصی مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.