رانندگی در هر کشور تابع قوانین مخصوصی است. افراد موظف به رعایت قوانین رانندگی کشور هستند. و در صورت عدم رعایت و ایجاد حادثه، مسئولیت آن حادثه بر عهده فردی است که بی‌قانونی کرده است. یکی از قوانین رانندگی دریافت گواهینامه توسط رانندگان می‌باشد. گواهینامه یک مجوز است برای دارنده آن که نشان می‌دهد فرد برای رانندگی آموزش دیده و مهارت کافی دارد. حال پرسش ما این است که مجازات عدم رعایت قانون در مورد دریافت گواهینامه و رانندگی بدون گواهینامه چیست؟ در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.
جرم و مجازات رانندگی بدون گواهینامه
بر اساس تعاریف موجود در قانون ایران هرگونه عملی شامل فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین گردد. به عنوان یک جرم در نظر گرفته می‌شود. بنابراین در گام اول برای آنکه بفهمیم آیا رانندگی بدون گواهینامه جرم است یا خیر؟ باید در متن قانون به دنبال تعیین مجازات برای رانندگی بدون گواهینامه باشیم. پس اگر قانون برای این عمل مجازاتی تعیین نکرده باشد. رانندگی بدون گواهینامه نیز جرم نیست.
در قانون مجازات اسلامی جرم رانندگی بدون گواهینامه و مجازات آن تعریف شده است. ماده 723 قانون مجازات اسلامی در بخش تعزیرات در خصوص رانندگی بدون گواهینامه می‌گوید. افرادی که بدون گواهینامه اقدام به رانندگی وسایل نقلیه موتوری نمایند. که این لوازم مستلزم دریافت گواهینامه باشند. به مجازات حبس یا جزای نقدی و یا هر دو مجازات محکوم می‌شوند.
با این اوصاف رانندگی بدون گواهینامه بر اساس قانون ایران جرم است. و مجازات مخصوص به خود را نیز دارد. اما میزان مجازات رانندگی بدون گواهینامه بر اساس قانون ایران چه قدر است.
مجازات رانندگی بدون گواهینامه در قانون
همان‌طور که گفتیم رانندگی بدون گواهینامه در بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی جرم تلقی شد. و برای این جرم مجازات حبس و جزای نقدی تعیین گشت. البته علاوه بر قانون مجازات اسلامی در قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی نیز به عمل رانندگی بدون گواهینامه به عنوان جرم اشاره و برای آن مجازات تعیین می‌شود. در ادامه به ترتیب مواد این دو قانون را در خصوص جرم رانندگی بدون گواهینامه بررسی می‌کنیم.
قانون مجازات اسلامی
در ماده 723 قانون مجازات اسلامی برای جرم رانندگی بدون گواهینامه چنین آورده است:« هر کس بدون گواهینامه رسمی اقدام به رانندگی و یا تصدی وسایل موتوری که مستلزم داشتن گواهینامه مخصوص است، بنماید و همچنین هر کس به موجب حکم دادگاه از رانندگی وسایل نقلیه موتوری ممنوع باشد به رانندگی وسایل مزبور مبادرت ورزد برای بار اول به حبس تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا 000/000/10 ریال و یا هر دو مجازات و در صورت ارتکاب مجدد به دو ماه تا شش ماه حبس محکوم خواهد شد.»
بدین ترتیب در قانون مجازات اولین مرتبه ارتکاب به جرم رانندگی بدون گواهینامه، حبس تعزیری تا دو ماه و یا جزای نقدی به مبلغ ده میلیون ریال است. و در ادامه ممکن است مجرم به هردوی این مجازات حبس و جزای نقدی محکوم شود.
قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی
در قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی نیز مسئله رانندگی بدون گواهینامه به عنوان جرم تلقی شده است. و برای آن مجازات تعیین شد. بند ج ماده 10 این قانون در خصوص رانندگی بدون گواهینامه می‌گوید:« در صورتی که راننده بدون داشتن گواهینامه مبادرت به رانندگی نماید وسیله نقلیه متوقف و راننده به مرجع قضائی معرفی می‌گردد.»
بنابراین بر اساس بند ج ماده 10 این قانون ضمانت اجرا یا همان مجازات رانندگی بدون گواهینامه این است. که وسیله نقلیه متخلف توقیف می‌شود. و به مرجع قضایی واگذار می‌گردد.
آیا رانندگی با گواهینامه تمدید نشده مجازات دارد ؟
در بخش‌های قبل این مطلب در خصوص جرم و مجازات رانندگی بدون گواهینامه گفتیم. که بر اساس قانون مجازات اسلامی و قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، رانندگی بدون گواهینامه جرم است. و مجازاتی نظیر حبس، جریمه نقدی و توقیف ماشین را به دنبال دارد. حال ممکن است این پرسش ایجاد شود که اگر فردی که گواهینامه دارد. اما موعد اعتبار گواهینامه پایان‌یافته است. و دارنده اقدام به تمدید گواهینامه نکند. آیا این فرد مرتکب جرم شده است؟ و آیا رانندگی با گواهینامه تمدید نشده مانند رانندگی بدون گواهینامه جرم محسوب می‌شود؟
وجود گواهینامه به این معنی است که دارنده آموزش رانندگی دیده است و مهارت کافی دارد. بنابراین اگرچه عدم تمدید گواهینامه‌ای که اعتبار آن به اتمام رسیده نیز تخلف می‌باشد و دارای جریمه نقدی است. اما جرم رانندگی بدون گواهینامه و مجازات آن با رانندگی با گواهینامه تمدید نشده قابل قیاس نیست. پس فردی که گواهینامه خود را تمدید نکند و با آن رانندگی نماید بر اساس قانون صرفاً محکوم به پرداخت جریمه خواهد شد.
سؤالات متداول
مجازات رانندگی بدون گواهینامه چیست ؟
بر اساس قانون مجازات اسلامی و قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، رانندگی بدون گواهینامه جرم است. و مجازاتی نظیر حبس، جریمه نقدی و توقیف ماشین را به دنبال دارد.
مجازات رانندگی با گواهینامه تمدید نشده چیست ؟
فردی که گواهینامه خود را تمدید نکند و با آن رانندگی نماید بر اساس قانون صرفاً محکوم به پرداخت جریمه خواهد شد.