مکانیسم درون فکنی اصطلاحی است که اولین‌بار توسط فروید مطرح شد. همان‌طور که از نام آن پیداست درون‌فکنی به معنای این است که فرد چیزی را به درون شخصیت خود وارد کند. مکانیسم درون فکنی یکی از مهم‌ترین سازوکارها به‌خصوص در دوران کودکی است. این رفتار به کودک اجازه می‌دهد که با محیط اطراف ارتباط برقرار کرده و ویژگی‌های آن را در خود به وجود بیاورد. شاید از همین طریق باشد که هرکدام از ما زندگی در درون محیط اجتماعی را یاد می‌گیریم. بااین‌حال مکانیسم درون‌فکنی همیشه هم قرار نیست کارکرد مثبتی داشته باشد. درون‌فکنی نیز مانند هر رفتار دیگری اگر بیش از حد اتفاق بیفتد مشکلاتی را به همراه خواهد داشت. در ادامه راجع به مکانیسم درون‌فکنی و نظریات مختلفی که در مورد آن وجود دارد بیشتر صحبت خواهیم کرد. برای آشنایی با روانکاوی کلیک کنید.
مکانیسم درون فکنی
درون‌فکنی یا به قول روان‌شناسان introjection به معنای درونی کردن موضوعات مختلف است. به طور خلاصه می‌توانیم بگوییم که هر کدام از ما محیط و اطرافیان خود را بررسی می‌کند؛ سپس ویژگی‌هایی از آن‌ها را که احساس می‌کند دوست دارد یا به وی قدرت می‌دهند برای خودش انتخاب کرده و وارد شخصیتش می‌کند. در نتیجه مکانیسم درون فکنی می‌تواند شامل هر عقیده یا رفتاری باشد. نکته اصلی این است که فرد احساس می‌کند این ویژگی برای وی خوب است؛ و با استفاده از آن می‌تواند به قدرت بیشتری دست پیدا کند. برای مثال کودکی که سعی می‌کند عقاید و باورهای پدر و مادرش را به کار ببرد و درست مانند آن‌ها رفتار کند در حال درون فکنی اعتقادات آنهاست.
برای آشنایی بیشتر با سایر مکانیسم های دفاعی کلیک کنید.
تفاوت های درون‌فکنی و همانندسازی
در کنار درون‌فکنی، همانندسازی اصطلاح دیگری است که در روانشناسی بسیار مورداستفاده قرار می‌گیرد. اگرچه این دو کلمه از نظر معنایی شباهت بسیاری به هم دارند اما در عمل یکی نیستند. در حقیقت روان‌شناسان معتقدند که درون‌فکنی شکل شدیدتری از همانندسازی است. همانندسازی تا حد زیادی آگاهانه اتفاق می‌افتد.
در این روش فرد سعی می‌کند آنچه را از نظر محیط خوب است برای خود نیز انتخاب کند؛ و خود را به محیط شبیه کند. اما در مکانیسم درون فکنی که معمولاً هم به‌صورت ناخودآگاه اتفاق می‌افتد فرد برای روبه‌رو نشدن با ضعف‌هایش به سراغ این مکانیسم دفاعی می‌رود. بااین‌حال می‌توان گفت که همانندسازی و مکانیسم درون‌فکنی ریشه‌های مشابه بسیاری دارند.
مکانیسم درون فکنی در نظریه فروید
فروید نخستین کسی بود که از اصطلاح درون‌فکنی استفاده کرد؛ و آن را یکی از مکانیسم‌های دفاعی می‌دانست. به‌طورکلی مکانیسم‌های دفاعی مجموعه‌ای از رفتارهای ناهشیار هستند که به فرد کمک می‌کنند تا خود را از اضطراب دور کند. در رابطه با مکانیسم درون‌فکنی فروید معتقد بود که اگر فرد احساس بی‌ارزشی یا ناتوانی کند سعی می‌کند تا ویژگی‌های مطلوب دیگران را جزئی از شخصیت خود کند؛ و از این طریق با اضطراب ناشی از ضعف و ناتوانی خودش مبارزه می‌کند.
مکانیسم درون فکنی در نظریه ملانی کلاین
ملانی کلاین یکی از شاگردان فروید بود که بعدها راه او را ادامه داد. کلاین بیشتر روی کودکان کار کرد. او معتقد بود که درون فکنی سازوکاری است که از ماه‌های اول در نوزاد به وجود می‌آید.
کلاین معتقد بود که کودک نمی‌تواند مادر را به‌صورت یک کل واحد ببیند. او فقط به جزئی از مادر که با آن ارتباط بیشتری دارد توجه می‌کند. این بخش از وجود مادر در ماه‌های اول سینه مادر است که برای تغذیه نوزاد استفاده می‌شود. بااین‌حال مادران همیشه هم فوری و در لحظه در دسترس نیستند. به همین خاطر کودک در ذهن خود دو دسته را به نام‌های پستان خوب و پستان بد تصور می‌کند. زمان‌هایی که مادر در دسترس و ارضاکننده باشد پستان خوب و زمانی که مادر در دسترس نباشد پستان بد به سراغ کودک آمده است.
مهم‌ترین بخش در نظریه کلاین این است که به این نکته توجه داشته باشید که کودک تمامی این مسائل را جدا از هم می‌داند؛ و درک نمی‌کند که تمامی آن‌ها یک کل واحد را تشکیل می‌دهند. سپس نوزاد سعی می‌کند تا ویژگی‌های خوب و بد پستان یا همان مادر را درونی کند. بخش‌های مثبت وقتی درون‌فکنی می‌شوند به کودک کمک می‌کنند تا احساس آرامش و امنیت داشته باشد. بخش‌های منفی نیز اضطراب کودک را کم می‌کنند و باعث می‌شوند که او احساس کند قدرت دفاع از خودش را پیدا کرده است.
مکانیسم درون فکنی چه اهمیتی دارد؟
شاید این سؤال برای شما پیش آمده باشد که مکانیسم درون فکنی چه اهمیتی دارد؟ در جواب باید گفت که این رفتار در رشد کودکان اهمیت بسیاری دارد. در حقیقت به نظر فروید همین مکانیسم درون‌فکنی است که باعث می‌شود کودک ارزش‌ها و ویژگی‌های اخلاقی والدین و فرهنگی که در آن زندگی می‌کند را یاد بگیرد. به عبارتی این سازوکار به کودک کمک می‌کند تا بتواند هماهنگی بهتری با جامعه‌اش پیدا کند. یکی دیگر از مزایای مکانیسم درون‌فکنی شکل‌گیری وجدان است. هنگامی که کودک ویژگی‌های اخلاقی محیط خود را یاد گرفت براین‌اساس دست به رفتارهای اخلاقی می‌زند؛ و از رفتارهای غیراخلاقی دوری می‌کند.
چه زمانی از یک مشاور کمک بگیریم؟
مکانیسم درون فکنی اهمیت بسیاری دارد. بااین‌حال مثل هر موضوع دیگری استفاده کم یا زیاد از آن می‌تواند مشکلاتی را به همراه داشته باشد. یک راه ساده برای تشخیص این که یک نفر از این مکانیسم بیشتر از حد معمول یا کمتر استفاده می‌کند این است که ببینید او چقدر شبیه دیگران است. یکی دیگر از مشکلاتی که مکانیسم درون‌فکنی به همراه می‌آورد بیماری‌هایی مثل افسردگی هستند. اما به‌طورکلی تشخیص اینکه آیا یک نفر از این مکانیسم استفاده می‌کند یا خیر و بیمارگونه بودن این استفاده، برعهده متخصص روانکاوی است. پس اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری از شخصیت خود داشته باشید بهتر است از یک مشاور متخصص کمک بگیرید.
برای دریافت مشاوره در زمینه مکانیسم های دفاعی می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.