بیماری های مادرزادی به ناهنجاری‌ها و اختلالاتی گفته می‌شود که در دوران بارداری ایجاد می‌شوند. عارضه های مادرزادی بیشتر مربوط به سه ماه اول بارداری هستند. عوامل بیولوژیکی و محیطی در بروز این اختلالات موثر هستند. بنابراین مادر با مراقبت ها و رعایت رژیم های غذایی تا حد زیادی می‌تواند مانع از بروز آنها شود. البته همراهی پدر و سایر اطرافیان در سالم به دنیا آمدن نوزاد موثر هستند.
فهرست مطالب
متخصصین با انجام آزمایش های مختلف و دستورالعمل هایی که به شما می دهند، سعی در کاهش این خطرات دارند، با این حال هر چه آگاهی شما در این زمینه بیشتر باشد، اقدامات بهتری خواهید کرد. در ادامه به علل، درمان و راه های تشخیص مشکلات مادرزادی پرداخته‌ایم.
برای دریافت مشاوره در زمینه بیماری های مادرزادی می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره بارداری تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 تماس بگیرید.
بیماری های مادرزادی
عارضه های مادرزادی به احتمال زیاد در سه ماه اول بارداری ایجاد می‌شوند. اندام‌های کودک در سه ماه اول شروع به شکل‌گیری کرده و اختلال و ناهنجاری‌های مادرزادی نیز ایجاد می‌شوند. انواع مختلفی از بیماری‌های مادرزادی وجود داشته که شدت آنها از خفیف تا شدید متغیر است.
گاهی عوارض ناشی از عارضه‌ها مادرزادی بسیار جدی و جبران‌ناپذیر است. در حالی که برخی بیماری‌ها مادرزادی نیاز به درمان ندارند، در مقابل بیماری‌هایی وجود دارند که نیاز به مداخله فوری پزشک دارند. برای کسب اطلاعات لازم در این زمینه می‌توانید از خدمات مشاوره کودک استفاده کنید.
عوامل موثر در ایجاد بیماری های مادرزادی
علت اصلی بیماری‌های مادرزادی شناخته نشده است. از جمله دلایلی که می‌تواند منجر به ناهنجاری و عارضه مادرزادی گردد؛ شامل عوامل محیطی، ژنتیک، عفونت‌ها و… است که در ادامه چگونگی تاثیر هر کدام را شرح داده‌ایم.
برای عضویت در کانال تلگرامی ذهن نو کلیک نمایید.
محیط
قرار گرفتن خانم باردار در معرض سموم شیمیایی و آفت‌ها، استفاده از برخی داروها، نوشیدن الکل از علل محیطی ابتلا به بیماری‌ها مادرزادی هستند.
زندگی کردن در محل‌های تخلیه زباله، خانه‌های نزدیک معادن و زیستن در مناطق آلوده می‌تواند باعث ابتلا جنین به عارضه و بیماری شوند. برای اطلاع از دلایل صاف بودن پشت سر نوزاد کلیک کنید.
بیماری های مادرزادی و ژنتیک
به طور کلی وراثت و ژن‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در ویژگی‌های فرد دارند. صفات و خصوصیات هر فرد توسط ژن‌ها و از پدر و مادر به کودک به ارث می‌رسد.
جهش‌های ژنی در واقع تغییر در ژن‌هاست. این جهش‌های ژنی ممکن است موجب عارضه‌های مادرزادی شوند. علاوه بر جهش‌ها، نسبت فامیلی بین زن و شوهر نیز ریسک ابتلا به بیماری‌ها مادرزادی و عارضه‌ها را بالا می‌برد.
برخی جهش‌های ژنتیکی مانند فیبروز کیستیک و هموفیلی در بین اقوامی مانند یهودیان اشکنازی و جامعه فنلاند شایع‌تر است.
سندروم داون نیز یکی از بیماری‌های ژنتیکی بدو تولد است. این بیماری مادرزادی به علت حضور یک کروموزوم اضافه در جنین به وجود می‌آید.
انواع بیماری های ژنتیکی
بروز بیماری های ژنتیکی، بستگی به نوع نقص در ژن ها نیز دارد. در بیماری های ژنتیکی، چهار حالت ایجاد می‌شود. یا نقص ژنتیکی، تقص تک ژنی، ارث غلب و ارث مغلوب. تشخیص این موضوع برعهده متخصص است؛ اما در فرایند درمان، می‌تواند بسیار موثر باشد.
شرایط اقتصادی
احتمال بروز بیماری‌ها مادرزادی در خانواده‌های کم درآمد و قشر ضعیف جامعه بیشتر است.
قشر محروم جامعه علاوه بر عدم دسترسی به منابع تغذیه‌ای مناسب، به مراقبت‌های بهداشتی و هم‌چنین غربالگری‌های پیش از تولد و دوران بارداری نیز دسترسی ندارند.
ابتلا به عفونت‌ها
ابتلابه عفونت‌هایی مانند توکسوپلاسموز، سرخچه در دوران بارداری یا نزدیک به بارداری موجب عارضه‌های مادرزادی در جنین خواهند شد.
سایر علل
- سن بالاتر از ۳۵ سال در مادران
- سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری‌ها مادرزادی
- عدم دریافت مراقبت‌ها بهداشتی و درمانی در مراحل پیش از بارداری و حین بارداری
- مصرف الکل و مواد مخدر توسط مادر
- عفونت‌های درمان نشده
- ابتلا مادر به دیابت
- ابتلای مادر به بیماری های ویروسی
- استفاده از برخی داروهای پرخطر
تفاوت بیماری های مادرزادی با بیماری های ژنتیکی
فراموش نکنید که بیماری های مادرزادی با بیماری های ژنتیکی متفاوت هستند. بیماری های ژنتیکی همانطور که از نام آنها مشخص است؛ به علت نقص در ژن های افراد بروز می‌کنند. این بیماری های نسل به نسل منتقل می‌شوند تا در فردی بروز کنند. اما در مورد بیماری های مادرزادی، ژن ها کاملا سالم بوده و حتی نطفه نیز مشکلی ندارد. اما تحت تاثیر عوامل محیطی و اتفاقاتی که در فرایند رشد و نمو کودک می‌افتند؛ ممکن است بروز کنند. وجه اشتراک آنها در این است که اکثر بیماری های مادرزادی یا ژنتیکی درمان قطعی ندارند.
شایع ترین بیماری های مادرزادی
برخی از این بیماری‌های مادرزادی منجر به از دست رفتن قسمتی از بدن شده که در دسته بیماری‌های مادرزادی ساختاری قرار می‌گیرند.
مشکلات قلبی، اسپاینا بیفیدا، شکاف کام از جمله رایج‌ترین بیماری‌ها مادرزادی ساختاری است. برای آشنایی بیشتر با اختلال لب شکری کلیک کنید.
دسته دیگر بیماری‌ها مادرزادی از نوع متابولیکی است. این بیماری‌ها در تجزیه مواد اختلال ایجاد می‌کنند. فنیل کتونوریا از این نوع بیماری‌هاست.
نوع دیگری از بیماری‌های مادرزادی موجب عدم عملکرد مناسب قسمتی از بدن می‌گردند.
سندروم داون که احتمال بروز آن با بالا رفتن سن مادر افزایش می‌یابد، از جمله عارضه‌ها مادرزادی شایع است.
کم‌خونی گلبول‌ها قرمز داسی شکل و فیبروز کیستیک نیز دیگر عارضه‌های مادرزادی رایج است.
اغلب نوزادان نیز دچار زردی یا همان یرقان می‌شوند که با نور درمانی رفع می‌شود. اما برای مراقبت های لازم حتما مقاله زردی نوزاد کلیک کنید.
نحوه تشخیص بیماری های مادرزادی
سونوگرافی قبل از تولد، غربالگری پیش از تولد، بررسی مایع آمنیوتیک و انجام آمنیوسنتز، آزمایش خون و… گزینه‌های تشخیصی برای بیماری‌ها مادرزادی به شمار می‌روند. برای آشنایی بیشتر با بیماری های کودکان کلیک کنید.
راه های پیشگیری از بیماری های مادرزادی
- خانم‌های باردار با مصرف فولیک‌اسید می‌توانند تا حدودی از بروز برخی عارضه‌های مادرزادی جلوگیری کنند.
- فولیک‌اسید به پیشگیری از عارضه‌های مربوط به ستون فقرات و جلوگیری از بیماری اسپاینا بیفیدا منجر می‌گردد.
- ید کافی در غذاها مصرفی زنان نیز به پیشگیری کمک خواهد کرد.
- مصرف ویتامین‌ها، عدم استفاده از الکل و دخانیات توسط زنان باردار نیز از جمله راه‌های پیشگیری از بیماری های مادرزادی محسوب می‌شوند.
درمان بیماری های مادرزادی
شدت بیماری‌های مادرزادی از خفیف تا شدید متغیر است. درمان بیماری‌ها مادرزادی به شدت بیماری بستگی دارد. روش‌ها درمانی عبارتند از؛ دارو درمانی و جراحی.
داروها برای درمان یا کاهش عوارض بیماری تجویز می‌شوند. اما اختلالات قلبی مادرزادی به جراحی احتیاج دارند. مواردی چون شکاف لب نیز تحت جراحی قرار می‌گیرند.
اقدامات لازم در خصوص نحوه تغذیه، استحمام نوزادان تحت درمان و به طور کلی مراقبت‌های ضروری از این نوزادان را باید به والدین آنها آموزش داد.
کودکانی که بیماری های مادرزادی همزمان دارند
در مواردی شاهد این موضوع هستیم که تازه متولد می‌شود؛ به چند ناهنجاری مبتلاست. در این حالت باید با روش ها و توسط های تیم های مختلفی درمان را آغاز کند. این موضوع معمولا برای خانواده ها بسیار نگران کننده و البته پرهزینه است. از طرفی به طور کلی آینده کودک را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما هرچه اقدامات درمانی زودتر آغاز شوند؛ کودک کمتر تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. به همین دلیل به محض اطلاع از ابتلای کودک به بیماری های مختلف، حتما درمان را آغاز کرده و متخصصین مختلف، کمک بگیرید.
سخن پایانی
برای دریافت مشاوره در زمینه بیماری های مادرزادی می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره بارداری تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 تماس بگیرید.