فرزند پرتوقع می‌تواند مشکلات زیادی را در فضای خانواده ایجاد نماید. امروزه به دلیل فرهنگ فرزند سالای بسیار شاهد این موضوع هستیم که فرزندان انتظارات زیادی از والدین خود داشته و به همین دلیل هم فشار زیادی به خانواده می‌آورند. البته که این کاملا به فضایی برمی‌گردد که فرزندان در آن بزرگ می‌شوند. اما خوشبختانه قابل کنترل بوده و می‌توان از طریق روش های تربیتی آن را برطرف نمود. از طرفی داشتن کمی روحیه زیاده خواهی و بلندپروازی بد نیست. اما نباید باعث شود تا او زیاده خواه شده و تنها از شما متوقع باشد. در این زمینه بهتر است از یک مشاوره خانواده کمک بگیرید.
انتظارات فرزند چیست؟
در ابتدا باید به این موضوع بپردازیم که انتظارات آنها چیست و تا چه اندازه منطقی است! به هرحال طبیعی است که آنان باید توقعاتی از والدین خود داشته باشند و والدین نیز موظف هستند که آنها را عملی کنند. اما زمانی که این انتظارات بیش از حد شده و غیرمنطقی باشند؛ باید با فرزند به طور جدی برخورد کرد. برخی از انتظارات طبیعی که فرزندان باید از خانواده خود داشته باشند؛ شامل موارد زیر هستند.
- اینکه مورد علاقه و محبت والدین باشند
- آنها تمایل دارند که دیگران به آنها احساس نیاز کنند
- باید مورد احترام قرار گیرند
- آنها باید احساس کنند تا قدرت زیادی دارند
- احساس تعلق و اینکه جزوی از خانواده است
- نیازهای اولیه و اساسی آنها برطرف گردد
چرا برخی از فرزندان پرتوقع هستند؟
در بخش قبلی در مورد توقعات طبیعی فرزندان از والدین صحبت کردیم. در صورتی که فرزند چنین توقعاتی داشته باشد؛ اصلا پرتوقع محسوب نشده و باید آنها را ارضا نمود. اما در این قسمت قصد داریم تا در مورد دلایل شکل گیری انتظاراتی صحبت کنیم؛ که کاملا زیاده خواهی بوده و باید با آنها برخورد شود. برخی از این دلایل، شامل موارد زیر هستند.
خانواده انتظارات بالایی از آنها دارد
یکی از دلایل بروز توقعات بیش از حد از والدین، سخت گیری و انتظارات زیاد والدین است. در واقع فرزندان این موضوع را از خانواده خود می‌آموزند و از طرفی زمانی که مورد چنین سخت گیری هایی قرار می‌گیرند؛ مبتلا به کمالگرایی شده، و باعث می‌شود تا فرزند از دیگران نیز توقعات بالایی داشته باشند.
حمایت ها و محبت های افراطی
طبیعتا زمانی که فرزند همواره مورد محبت و حمایت های افراطی والدین قرار می‌گیرد؛ بی مسئولیت شده و همواره از دیگران انتظار برآورده کردن خواسته هایش را دارد. والدین اینکار را از روی دلسوزی انجام داده و تصور می‌کنند که محبت کردن است. در صورتی که تنها در حال تربیت کردن یک فرزند پرتوقع هستند.
پاداش دادن بیجای والدین
گاهی والدین چنین رفتارهایی را در فرزند خود تقویت و تشدید می‌کنند. چرا که زمانی که فرزند در مقابل آنها رفتارهای اشتباهی دارد؛ به او پاداش داده و او را تقویت می‌کنند. اما نمی‌دانند که بعد از مدتی این توقعات زیاد گریبانگیر خودشان نیز خواهد شد.
معاشرت خانواده با افراد و خانواده های سطح بالا
در معاشرت و رفت و آمد با دیگران باید اختلاف طبقاتی را نیز در نظر داشت. با اینکه معاشرت کردن با افرادی که کمی از ما بالاتر از ما هستند؛ باعث پیشرفت و ترقی ما از لحاظ فکری می‌گردد؛ اما این ذهنیت را در فرزندان ایجاد می‌کند که شما هم باید مانند آنها باشید. از این رو ممکن است بعد از مدتی فشار زیادی به شما بیاورند تا از آنها در زمینه های مختلف تقلید کنید. برای مثال ماشینی مشابه با ماشین آنان بخرید و یا خانه ای در نزدیکی آنها بخرید و توقعاتی از این قبیل.
چطور با فرزند پرتوقع برخورد کنیم؟
اما چطور باید با چنین فرزندی برخورد کرد؟ فراموش نکنید که در صورتی که نتوانید که در زمان درست و با روش مناسب با فرزند پرتوقع خود برخورد کنید؛ احتمالا چالش های زیادی را در خانواه تجربه کرده و در نهایت از یکدیگر دور خواهید شد. برخی از راهکارهای مناسب برای این شرایط، شامل موارد زیر هستند.
شناختن فرزند
در ابتدا تلاش کنید تا خصوصیات اخلاقی و ویژگی های شخصیتی فرزند خود را بشناسید. چرا که گاهی این موضوع، اقتضای سن فرزند محسوب شده و هنوز تحت تاثیر دیگران است. از این رو نباید به آنها خرده گرفت. با آنها به آرامی صحبت کرده و تلاش کنید به این روش آنها را قانع کنید و شرایط را برای آنها توضیح دهید.
کار کردن روی اعتماد به نفس کودک
انتظار و توقعات زیاد؛ گاها از کمبود اعتماد به نفس نشات می‌گیرند. از این رو روی اعتماد به نفس فرزند کار کرده و و تلاش کنید تا به او بیاموزید که عزت نفس و احساس خودارزشمندی خود را معطوف به محیط خود نداند. همچنین تنها از خودش توقع داشته باشد و تلاش خود را بیشتر کند.
شما الگوی خوبی برای او باشید
همانطور که گفته شد؛ گاهی فرزندان این موضوع را از شما می‌آموزند و تقلید می‌کنند. از این رو شما به عنوان والدین توقعات خود را کم کرده و منطقی باشید تا فرزند نیز این موضوع را از شما بیاموزد.
روی نقاط قوت او تمرکز کنید
یکی دیگر از راه های برخورد با فرزند پرتوقع ، تمرکز کردن بر روی نقاط قوت فرزند است. از این بابت به او احساس گناه نداده و تلاش کنید تا رفتارهای مثبت او را تشویق کنید. زیاده خواهی گاهی باعث می‌شود تا فرزند تلاش خود را بیشتر کرده و خودش به خواسته هایش برسد. از این رو این روحیه را در او به طور کامل سرکوب نکنید.
به طور واضح به او نه بگویید
اگر دیدید که فرزند پرتوقع همواره از شما خواسته های زیاد و غیرمنطقی دارد؛ به طور واضح به او نه بگویید و بیان کنید که قادر به برآورده کردن خواسته هایش نیستید. اینکار باعث می‌شود تا او با واقعیت کنار آمده و سطح انتظاراتش را کاهش دهد.
تسلط بر خود
ممکن است در این مسیر دچار سخت گیری ها و جبه گیری های نامناسبی شوید. همین رفتارها به انتظارات فرزند دامن زده و باعث بدتر شدن آنها می‌شود. از این رو برخودتان مسلط بوده و تلاش کنید تا حد امکان با آرامش با او برخورد کنید.
سخن پایانی
در بسیاری از موارد شاهد این موضوع هستیم که یک فرزند پرتوقع به دلیل زیاده خواهی اش، کل کانون خانواده را به فرط نابودی می‌کشاند. چرا که هرچه برای او فراهم می‌کنید؛ ناسپاس است و بیشتر می‌خواهد. از این رو سعی کنید برخورد درستی با او داشته و حتی از یک متخصص نیز کمک دریافت کنید.