طرحواره رها شدگی و طرد یکی از شایع ترین طرحواره های ذهنی بوده که در آن افراد همواره از اینکه طرد شوند؛ هراس دارند. نکته جالب اینجاست که در بیشتر موارد آنها پیش دستی کرده و خودشان دیگران را رها میکنند. چرا که از این میترسند تا دیگران زودتر اینکار را انجام دهند. همه ما نسبت به عزیزان مان تا حدی این ترس را داریم؛ اما این به معنی داشتن این طرحواره نیست. چرا که در صورت داشتن چنین طرحواره ای افراد رفتارهای مخربی از خود نشان داده و به طور کلی الگوی روابط آنها تحت تاثیر قرار میگیرد. از این رو بسیار اهمیت دارد که به نشانه های این طرحوار در افراد یا خودتان توجه کرده و با کمک یک متخصص برای برطرف کردن آنها تلاش نمایید. برای دریافت مشاوره فردی کلیک کنید.
طرحواره رها شدگی و طرد به چه معناست؟
طرحواره رها شدگی و طرد افراد را دچار احساسات اغراق آمیزی کرده و باعث میشود تا آنها واکنش های اشتباهی از خودشان بروز دهند. آنها همواره در رابطه با خانواده و دوستانشان ترس از تنها ماندن، از دست دادن، طرد شدن و مورد خیانت واقع شدن را دارند. به همین دلیل است که نمیتوانند روابط طولانی و عمیقی با دیگران داشته باشند. اما افکاری که آنها در این مورد دارند؛ تنها تصورات خودشان است و ریشه در کودکی آنها دارد. چرا که اتفاقا اطرافیان آنها افراد خوبی بوده و تلاش میکنند در کنار آنها بمانند. البته که در مواردی، به علت داشتن چنین طرحواره ای، مورد سواستفاده قرار گرفته و درگیر روابط اشتباهی میشوند که این موضوع را در آنها تشدید میکند. برای آشنایی با طرحواره نقص و شرم کلیک نمایید.
نشانه های داشتن طرحواره رها شدگی و طرد
افرادی که طرحواره رها شدگی و طرد دارند؛ نشانه هایی از خود بروز میدهند که به راحتی میتوان متوجه این موضوع در آنها شد. همچنین به طور کلی توجه کردن به چنین نشانه هایی از اهمیت زیادی برخوردار است. چرا که در این حالت میتوانید جلوی بروز بسیاری از موضوعات را بگیرید. برخی از این نشانه ها شامل موارد زیر هستند.
- نگرانی بابت این موضوع که طرف مقابل رابطه را با شما قطع کند و یا خیانت کرده و حتی بمیرد
- با وجود نشانه هایی بسیار پیش پا افتاده از طرف مقابل دچار نگرانی میشوید. مثلا حتی دیگره چند دقیقه جواب شما را دیرتر بدهد
- همه چیز را شخصی سازی میکنید. مثلا تصور میکنید که کم حرفی طرف مقابل رفتارهای شماست. در صورتی که او تنها خسته است.
- حتی نسبت به زمانبندی طرف مقابل نیز حساس میشوید
- وابستگی بیش از حد و غیرعادی به خانواده و دوستان دارید
- در روابط عاطفی کنترلگر هستید
- احساس مالکیت نسبت به اطرافیان دارید
علت شکل گیری طرحواره رها شدگی و طرد
بعد از بررسی نشانه ها، باید به این موضوع توجه کنید که علت شکل گیری این طرحواره چیست. در بیشتر موارد طرحواره از دوران کودکی ما ناشی شده و در دوران بزرگسالی خود را نشان میدهند. در این قسمت به توضیح دلایلی میپردازیم که باعث شکل گیری این طرحواره ها میشوند.
مرگ والدین یا مراقب کودک
زمانی که در دوران کودکی، فرد یکی از والدین یا مراقبانش را در اثر مرگ از دست میدهد؛ دچار طرحواره رها شدگی و طرد میگردد. چرا که همواره از دیگران نیز انتظار دارد تا به زودی او را ترک کنند.
بی توجهی و غفلت نسبت به کودک
در مواردی، با اینکه والدین زنده بوده و در کنار فرزند خود هستند؛ اما به قدری به او بی توجهی کرده و اهمیتی نمیدهند که انگار او را رها کرده اند. کودکان در این حالت تصور میکند که تمام بزرگسالان به اینگونه رفتار میکنند و یا اینکه این رفتار ناشی از اشتباهاتی است که کودک میکند.
بدرفتاری کردن والدین با کودک
یکی دیگر از دلایل بروز طرحواره رها شدگی و طرد ، بدرفتاری والدین با کودک است. برای مثال کودکانی که مورد تنبیه جسمانی و رفتاری قرار میگیرند؛ همواره به دنبال حمایت عاطفی از سمت دیگران هستند.
تنها ماندن برای مدت زمان طولانی
گاهی کودک در فضایی رشد میکند که به طور متناوب و برای مدت زمان های طولانی تنها میماند. برای مثال زمانی که والدین او در بیمارستان بستری هستند و یا از دیگدیگر جدا شده اند. در این حالت نیز شاهد شکل گیری این طرحواره در افراد هستیم.
بروز تنش هایی در خانواده
تنش های شدید و طولانی نیز در فضای خانواده، این حس را به کودک القا میکنند که بی ارزش بوده و یا همه مشکلات تقصیر اوست. از این رو کودک مبتلا طرحواره رها شدگی و طرد میگردد.
پیامدهای ناشی از طرحواره رها شدگی و طرد
برخی تصور میکنند که با وجود طرحواره های مختلف نیز میتوان زندگی سالم و روابط عادی داشت. در صورتی که اصلا اینطور نبوده و در جنبه های مختلفی از زندگی شاهد بروز مشکلاتی خواهیم بود. در این بخش، پیامدهای ناشی از تجربه طرحواره رها شدگی و طرد را توضیح خواهیم داد.
اضطراب بالا: از آنجایی که این افراد همواره ترس از دست دادن دارند؛ اضطراب و استرس زیادی را تحمل میکنند.
تجربه روابط پرچالش: آنها به دلیل داشتن این طرحواره در رابطه خود تنش های چالش های زیادی ایجاد میکنند که حتی ممکن است دقیقا به همین دلیل رابطه به پایان برسد.
تجربه روابط اجتماعی ضعیف: چنین افرادی هیچگاه نمیتوانند یک دوست صمیمی داشته و یا روابط عاطفی خوبی را تجربه نمایند.
بروز رفتارهای آسیب رسان با خود و دیگران: این افراد در روابط خود بیش از حد کنترلگر بوده و یا به طور کامل به خواسته های طرف مقابل تن میدهند تا رها نشوند.
انواع طرحواره رها شدگی و طرد
طرحواره رها شدگی و طرد نیز خود انواع مختلفی داشته و به شکل های مختلفی بروز میکند. با شناسایی نوع دقیق این طرحواره در افراد، به شکل موثرتری میتوان اقدامات لازم را انجام داد.
📌مبتنی بر وابستگی: در این حالت طرحواره طرد خود را به صورت وابستگی بیش از حد به خانواده، دوستان و یا همسر نشان میدهد. آنها هرکاری میکنند تا طرف مقابل آنها را ترک نکند. برای آشنایی با نشانه های اختلال شخصیت وابسته کلیک نمایید.
📌مبتنی بر فقدان یا بی ثباتی: در این نوع، فرد کاملا به صورت برعکس عمل کرده و پیش از اینکه دیگران بخواهند او را ترک کنند؛ او از آنها فاصله میگیرد.
برای درمان طرحواره رها شدگی و طرد باید چه کنیم؟
از آنجایی که طرحواره رها شدگی و طرد منجر به بروز مشکلات زیادی برای افراد در زندگی شخصی و روابط شان میگردد؛ بهتر است نشانه های آن را کنترل کرده و برای درمان اقدام کنند. درمان این طرحواره تنها با کمک متخصص امکانپذیر است. معمولا روش هایی مختلفی مانند درمان شناختی رفتاری، تکنیک تجربه ای، طرحواره درمانی و… توسط درمانگر اتخاذ میشوند.
سخن پایانی
همه ما درگیر طرحواره مختلفی هستیم که علت بخش اعظمی از رفتارهای ما با دیگران به آنها مربوط میشود. اما این موضوع بسیار اهمیت دارد که بدانیم طرحواره ها تله های ذهنی هستند و عملکرد درست ما را مختل خواهند کرد. از این رو بهتر است آنها را شناسایی کرده و برای درمان آنها حتما با کمک متخصص اقدام نماییم.