طرحواره ایثار در بیشتر موارد خود را به شکل زیاده روی در گذشت و فداکاری کردن نشان می‌دهد. به طور کلی همه ما به طور ذاتی تمایل داریم تا دیگران را خودمان راضی نگه داشته و تا حد امکان به آنها خوبی کنیم. اما کسی که درگیر چنین طرحواره ای است؛ در این موضوعات افراط کرده و به طور کلی همواره دیگران را در اولویت قرار می‌دهد. این افراد دیگر خود را فراموش کرده و تصور می‌کنند که همه انرژی و زمان خود را باید وقف دیگران کنند. در این صورت ارزشمند خواهد بود. در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد که این طرحواره چگونه شکل گرفته و یا اصلا طرحواره چیست! اما به طور کلی بهتر است افراد در این زمینه اطلاعات لازم را کسب کرده و نشانه های آن را کنترل کنند. در این زمینه بهتر است با یک روانشناس نیز مشورت نمود. برای دریافت مشاوره تلفنی کلیک کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه طرحواره ایثار می توانید با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی آواژه از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 تماس بگیرید.
طرحواره ایثار چیست؟
همه ما فردی را که حاضر است تا از حق و حقوق خود بگذرد تا به دیگران کمک کند را ایثارگر می‌دانیم. این موضوع می‌تواند در غالب یک طرحواره مخرب از دوران کودکی در ذهن افراد شکل بگیرد. طرحواره مانند عینک و یا ذهنیتی است که به وسیله آن دنیا را می‌بینیم. با اینکه همه افراد موافق اند که ایثارگری ویژگی خوبی محسوب می‌شود؛ اما زمانی که به صورت افراط گونه بوده و منجر به آسیب دیدن خود فرد بشود؛ دیگر مفید نیست. بروز این طرحواره در دوران کودکی زیاد مشهود نبوده و یا اصلا خود را بروز نمی‌دهد. اما در بزرگسالی، فرد حتی با وجود آسیب دیدن خود همچنان تمایل دارد که برای راضی نگه داشتن دیگران، کارهای آنها را انجام دهد. برای آشنایی بیشتر با طرحواره محرومیت هیجانی کلیک نمایید.
ویژگی های افرادی که طرحواره ایثار دارند
در ابتدا خود فرد و اطرافیان او باید از این موضوع اطمینان حاصل کنند که طرحواره ایثار وجود دارد. افرادی که چنین طرحواره ای دارند؛ ویژگی هایی دارند که به راحتی می‌توان متوجه این موضوع شد. برخی از این ویژگی ها شامل موارد زیر هستند.
نیازهای خود را به خاطر پاسخ دادن به نیازهای دیگران فدا می‌کنند. آنها کاملا به کاری که می‌کنند معتقد بوده و با اراده و خواست خود آن را انجام می‌دهند. درست برعکس افرادی که طرحواره اطلاعت دارند.
آنها همواره تصور می‌کنند دیگران نیازمند کمک شان هستند.
مسئولیت پذیری افراطی دارند.
بعد از مدتی به نشانه های روان تنی مختلفی مثل سردرد، معده درد، بروز مشکلات گوارشی، خستگی، بدن درد و… نیز مبتلا می‌شوند.
آنها انتظار ندارند تا دیگران محبت شان را جبران کنند؛ اما در صورتی که کار آنها بی پاسخ بماند؛ ناراحت می‌شوند.
این افراد تصور می‌کنند که حق انتخاب داشته و خودشان می‌خواهند تا به دیگران کمک کنند.
معمولا چنین افرادی دوستان زیادی نیز دارند. چرا که دیگران از حمایت شدن لذت می‌برند.
نشانه های ناشی از طرحواره ایثار
به طور کلی می‌توان نشانه های داشتن طرحواره ایثار را در سه دسته کلی جای داد.
- توجه و تمرکز افراطی به نیازهای دیگران و بی توجهی به نیازهای خود
- داشتن احساس خشم و ناراحتی زمانی که دیگران محبت شان را جبران نمی‌کنند.
- داشتن احساس گناه و عذاب وجدان از اینکه به اندازه کافی به مشکلات دیگران رسیدگی نکرده اند.
علت بروز طرحواره ایثار در افراد
اما باید علت بروز طرحواره ایثار را نیز در افراد پیگیری نمود. در واقع با اینکار راحت تر می‌توان نشانه ها را کنترل کرد. ریشه شکل گیری همه طرحواره ها به دوران کودکی افراد برمی‌گردد. اما اتفاقات دوران بزرگسالی نیز آنها را تشدید میکند. در این قسمت به توضیح دلایل شکل گیری این طرحواره پرداخته ایم. برای آشنایی با طرحواره نقص و شرم کلیک نمایید.
انتظارات زیاد و سخت گیرانه والدین
یکی از اصلی ترین دلایل شکل گیری این طرحواره، انتظارات زیاد و سخت گیرانه والدین از کودکان است که آنها را مجبور می‌کنند تا در هر زمینه کمک کننده و پاسخگو باشند.
جلب توجه کردن
وقتی کودک می‌آموزد که به وسیله کمک کردن به دیگران می‌تواند نظر دیگران را جلب کرده و محبت بیشتری را جذب کند؛ این موضوع در او نهادینه شده و تصور میکند که همیشه باید اینگونه باشد.
اهمیت ندادن به نیازهای کودک
از طرفی اگر به نیازهای کودک اهمیت داده نشود؛ او احساس بی ارزشی کرده و تلاش میکند تا این موضوع را به وسیله کمک کردن و ارزش دادن به دیگران جبران نماید.
توجه نکردن به نیازهای خود و تشویق بزرگترها
برخی از والدین به صورت مداوم انتظار دارند تا از سمت فرزندان شان مورد تشویق و توجه قرار گیرند. آنها بزرگسالانی با طرحواره ایثار تربیت می‌کنند.
گرفتن نقش والد در دوران کودکی و نوجوانی
در برخی موارد شاهد این موضوع هستیم که نقش کودک یا نوجوان تغییر کرده و آنها تبدیل به والد می‌شوند. زمانی که آنها از سن کم می‌آموزند که باید از پدر و مادر خود مراقبت کردن، کارهای خانه را انجام دهند و… این اتفاق افتاده و منجر به بروز این طرحواره نیز می‌گردد.
تشخیص طرحواره ایثار در خود
برخی از افراد کنجکاوند تا بدانند که این طرحواره را دارند تا خیر! علاوه بر نشانه هایی که در قسمت قبلی به آنها اشاره شد؛ افراد برای تشخیص این موضوع، می‌توانند سوالاتی را نیز در این زمینه از خود بپرسند. مثلا:
🔸آیا نیازهای دیگران را به نیازهای خود ترجیح می‌دهید؟
🔸آیا در شرایط سخت نیز خود را مجبور به کمک کردن دیگران می‌کنید؟
🔸نه گفتن برایتان دشوار است؟
🔸همواره نگران نارضایتی اطرافیان از خودتان هستید؟
🔸از دیگران به دلیل قدردان نبودن شان ناراحت می‌شوید؟
🔸در درون احساس خشم دارید؟
🔸در بیشتر موارد تصمیم گیری در مورد مسائل خود را به دیگران می‌سپارید؟
🔸احساس می‌کنید اگر به خودتان اهمیت دهید؛ خودخواه هستید؟
🔸فرق بین گذشت و فداکاری با طرحواره ایثار چیست؟
انواع سبک ها در طرحواره ایثار
افراد معمولا در مواجه با این طرحواره سه سبک رفتاری را پیش رو می‌گیرند. این سبک که حالت مقابله ای و فرسایشی دارند؛ شامل موارد زیر هستند.
- مقابله ای افراطی
- مقابله ای تسلیم
- مقابله ای اجتناب
افراد با طرحواره ایثار در روابط عاطفی
ممکن است شریک عاطفی و یا همسر ما طرحواره ایثار را داشته باشد. در این حالت، احتمالا او در شرایط مختلف از خواسته ها و نیازهای خود می‌گذرد؛ تا شما را خوشحال و راضی نگه دارد. از طرفی این فداکاری تنها در ارتباط با شما نبوده و برای دیگران نیز اینگونه است. همین موضوع در روابط زیادی منجر به درگیری و فاصله می‌شود. از این رو بهتر است پیش از ورود به یک رابطه عاطفی این موضوع را شناسایی کرده و تلاش کنید تا نشانه ها را کنترل کنید.
برای درمان طرحواره ایثار چه باید کرد؟
خوشبختانه تا حدی می‌توان نشانه های ناشی از طرحواره ایثار را کمرنگ تر نمود. بهتر است در این زمینه حتما از متخصص کمک گرفته و از روش های زیر استفاده نمایید. برای پاسخ به سوال چگونه مهربان باشیم کلیک نمایید.
روان درمانی: روانکاو باید به دوران کودکی فرد رفته و علت شکل گیری این طرحواره را پیدا کند. از طرفی با تکنیک هایی به او کمک کند تا نشانه ها را کاهش دهد. برخی از درمانگران به طور تخصصی بر روی موضوع طرحواره کار می‌کنند.
شناسایی و دوری کردن از محرک های این طرحواره: در برخی از شرایط نشانه های ناشی از این طرحواره پیش از هر زمان دیگری بروز میکند. باید این موقعیت ها را شناسایی کرده و از آنها دوری نمود.
صحبت کردن با یک فرد مورد اعتماد: با وجود این طرحواره تمایل بیشتری به صحبت و درد و دل کردن با دیگران دارند. بهتر است یک فرد مطمئن را برای اینکار انتخاب کنید.
تقویت مهارت نه گفتن: مهارت نه گفتن را تمرین کرده و تلاش کنید تا در شرایط مختلف خواسته های خود را در اولویت بگذارید.
سخن پایانی
با اینکه بسیاری از افراد نسبت به موضوع طرحواره ایثار بی توجه بوده و یا آن را دست کم می‌گیرند؛ اما بسیاری از مشکلاتی که افراد در روابط شان تجربه می‌کنند؛ ناشی از این موضوع است. از این رو بهتر است در این مورد اطلاعات بیشتری کسب کرده و در صورت شناسایی نشانه ها در خود و یا دیگران برای درمان اقدام نمایید. برای اینکار، حتما باید از متخصص کمک بگیرید.
برای دریافت مشاوره در زمینه طرحواره ایثار می توانید با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی آواژه از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 تماس بگیرید.