حضور افراد معتاد در هر محیطی ممکن است موجب مزاحمت برای اطرافیان شود. چرا که برخی از معتادان گاهی در اثر فشار روحی و جسمی به علت مصرف یا عدم مصرف مواد رفتارهای ناشایستی انجام می‌دهند. و این رفتارها موجب می‌شود اطرافیان و سایر افرادی که در یک محیط با معتاد زندگی می‌کنند معترض شوند. و به این فکر بیافتند که برای خلاصی از این وضعیت به مرجع قانونی مراجعه نمایند و از فرد معتاد شکایت کنند. در ادامه این مطلب به موضوع شکایت از فرد معتاد خواهیم پرداخت.
شکایت از معتاد
افراد معتاد به مواد مخدر مانند سایر افراد در جامعه و محیط‌های اجتماعی حضور دارند. ممکن است وجود فرد معتاد در هر محیطی باعث ایجاد مزاحمت و ورود ضرر برای سایر افراد و اطرافیان گردد. چرا که فشار روحی و جسمی ناشی از مصرف مواد مخدر یا عدم مصرف به موقع آن برای فرد معتاد گاهی موجب می‌گردد. که شخص معتاد رفتار و اعمال ناشایستی از خود بروز دهد. این رفتارهای ناشایست اعتراض اطرافیان را در پی دارد. بنابراین برخی از افراد و اطرافیان معتاد جهت رهایی از این معضلات به مرجع قانونی مراجع و اقدام به شکایت علیه معتاد می‌نمایند.
اقامه دعوا یا شکایت علیه یک فرد به عمل قانونی می‌گویند. که یک شهروند به عنوان شاکی علیه یک فرد دیگر انجام می‌دهد. شهروندان جامعه می‌توانند به دادگاه یا دادسراهای کشور مراجعه کنند. تا در خصوص شخص معتاد یا هر متهمی که عمل ناشایست آن‌ها موجب ورود ضرر به شهروندان شد. از طریق مراجع قانونی تا اخذ نتیجه مطلوب پیگیری کنند. مراجع قضایی در ادامه معمولاً مسبب ورود خسارت را به جبران آن و یا به مجازات قانونی محکوم خواهند کرد.
مفهوم اعتیاد چیست ؟
اعتیاد درواقع، وابستگی به یک ماده و یا وابستگی به یک رفتار خاص معنا می‌شود. که در نتیجه این وابستگی شخص دچار مشکلات فیزیکی، اجتماعی، روانی و حتی اقتصادی می‌گردد. اعتیاد ممکن است به هر نوع ماده‌ای به وجود آید. مثلاً اعتیاد به الکل، دارو، قهوه، تنباکو، مواد مخدر. یا می‌توانند اعتیاد به رفتارهایی مثل شرط‌بندی، بازی‌های رایانه‌ای و… باشد. اعتیاد تأثیرات مخربی بر روی فرد معتاد و هم روی افراد جامعه باقی می‌گذارد.
تأثیر اعتیاد بر فرد
وقتی فردی معتاد شود در اصل به یک بیماری بازدارنده و مزمن مبتلا می‌شود. این بیماری باعث تغییر در رفتار و عادات قبلی شخص می‌گردد. بیماری اعتیاد در طول زمان شدت بیشتری می‌گیرد. و قادر است تأثیرات مختلفی بر خلق‌وخوی فرد بگذارد. از جمله تأثیرات آن می‌توانیم به اختلالات خلقی و افسردگی، مشکلات اجتماعی و خانوادگی، کاهش توانایی تمرکز و تصمیم‌گیری و افزایش احتمال ابتلا به بسیار بیماری‌های جسمی اشاره کنیم. به طور کلی تأثیرات اعتیاد بر فرد را می‌توانیم به 4 دسته تقسیم کنیم.
اول؛ تغییر فیزیولوژیک: اعتیاد موجب تغییرات فیزیولوژی در بدن می‌شود. که موجب بروز مشکلات جدی سلامتی می‌گردد. مثلاً مصرف کوکائین و هروئین موجب افزایش ضربان، فشارخون، بی‌خوابی، اضطراب و … می‌شود.
دوم؛ تغییرات در شخصیت: اعتیاد موجب تغییر در شخصیت فرد می‌گردد. مثلاً فردی که به خودکنترلی قوی مشهور است. پس از اعتیاد دچار شخصیتی ناپایدار، افسرده و ناامید می‌گردد.
سوم؛ سلامت روان؛ استفاده از مواد مخدر و اعتیاد موجب می‌گردد. احتمال ابتلا به بیماری‌های روحی و روانی مثل افسردگی، اختلالات خلقی و اضطراب افزایش یابد.
چهارم؛ افزایش ابتلا به بیماری عفونی: افراد معتاد به جهت تضعیف سیستم ایمنی بدنشان. همچنین انجام رفتارهای پرخطر، بیشتر در معرض ابتلای به بیماری‌های عفونی قرار دارند. بیماری‌هایی نظیر ایدز، هپاتیت، بیماری تنفسی و…
تأثیر اعتیاد بر جامعه
همان‌طور که اشاره کردیم اعتیاد علاوه بر تغییرات خلق‌وخو و خطرات سلامتی که برای فرد معتاد ایجاد می‌کند. در جامعه و اطرافیان افراد معتاد نیز اثرات مخربی برجای می‌گذارد. به طور کلی آثار مخرب اعتیاد در جامعه را در 5 دسته تعریف می‌کنیم. این آثار مخرب به شرح زیر هستند.
اول؛ بروز مشکلات اقتصادی: اعتیاد موجب تحمیل هزینه‌هایی نظیر هزینه درمان، فرایند قضایی، بازداشت و … به جامعه و دستگاه‌های دولت می‌شود. و همه این موارد در بُعد کلان مشکلات اقتصادی را در جامعه ایجاد می‌نماید.
دوم؛ مشکلات خانوادگی: افراد گرفتار در دام اعتیاد برای خانواده خود نیز مشکلات متعددی ایجاد می‌نمایند. افراد خانواده معمولاً با سوء رفتارهای فرد معتاد روبه‌رو می‌شوند. و ممکن است دچار مشکلات اقتصادی، اختلالات روانی، خرابی روابط، طلاق، مشکل پرورش کودک شوند.
سوم؛ افزایش جرم و جنایت: افراد معتاد به موارد مخدر یا الکل و … تمایل بیشتری به ارتکاب جرم دارند. از آن جهت که تحریک سیستم عصبی و افزایش احساس نیاز به تأمین مواد موجب می‌گردد برای رفع نیاز خود اقدام به جرم و جنایت در جامعه نمایند.
چهارم؛ کاهش بهره‌وری: افراد گرفتار در دام اعتیاد معمولاً در انجام وظایف روزانه خود ناتوان می‌باشند. و اگر این افراد دارای شغل باشند این ویژگی مسبب کاهش بهره‌وری شغلی، غیبت ناموجه از کار همچنین ناپایداری در شغل می‌گردد.
پنجم؛ افزایش خشونت: همان‌طور که قبل‌تر اشاره کردیم اعتیاد بر سلامت روان معتاد و اطرافیان وی تأثیر مخرب می‌گذارد. افزایش خشونت در خانواده‌های گرفتار اعتیاد و جامعه از عوارض مهم، تأثیر مخرب اعتیاد بر سلامت روان فرد معتاد و اطرافیان آن می‌باشد.
نحوه شکایت از معتاد
اگر شما از آن دسته افرادی هستید که به هر دلیلی قصد دارید از یک فرد معتاد به علت ورود خسارت به شما شکایت نمایید. می‌توانید با روش‌هایی که در ادامه شرح می‌دهیم اقدام به شکایت از معتاد یا اطلاع رسانی به مراجع مربوطه، کنید.
پلیس
از معمول‌ترین روش‌های ثبت شکایت علیه معتاد مراجعه به پلیس است. اگر شما توسط فرد معتاد دچار خسارت مالی یا جسمی شدید. می‌توانید برای ثبت شکایت خود به پلیس مراجعه نمایید و اعتراض و شکایت خود را اعلام کنید.
دادگاه
اگر از فرد معتاد خسارت مالی یا جسمی دیدید. علاوه بر مراجعه به پلیس می‌توانید مستقیماً به دادگاه نیز مراجعه نمایید. و در دادگاه شکایت خود را جهت جبران خسارت یا مجازات فرد معتاد ثبت نمایید.
مراکز روانشناسی و مشاوره
در مورد دیگر اگر شما نسبت به رفتار این افراد معتاد نگران هستید. و تمایل دارید راهکاری بیابید تا بتوانید به این دسته از افراد کمک کنید. می‌توانید به جای ثبت شکایت در دادگاه یا نزد پلیس به مراکز مشاوره و روانشناسی مراجعه نمایید. تا در آنجا با معرفی فرد معتاد، مشاوران مرکز با ارائه راهکارهای مناسب به این فرد و درمان معتاد کمک نمایند.
گزارش به مسئولین ذی‌ربط
گاهی فرد معتاد رفتارهای خطرناکی از خود نشان می‌دهد که هم برای خودش و هم برای دیگران ایجاد خطر می‌کند. در چنین مواردی می‌توانید به مسئولین مربوطه گزارش دهید. مسئولینی مانند پلیس، آتش‌نشانی یا خدمات اورژانس اجتماعی. این افراد متخصص اقدامات لازم برای جلوگیری از رفتارهای خطرناک معتاد و ورود آسیب‌های احتمالی ناشی از این رفتارها انجام می‌دهند.
مراکز درمانی
یکی دیگر از موارد معمول که مردم و اطرافیان افراد معتاد از آن استفاده می‌کنند. اطلاع رسانی و معرفی معتاد به مراکز درمانی است. شهروندان می‌توانند به جای ثبت شکایت در دادگاه و نزد پلیس با مراکز درمانی مربوط به درمان اعتیاد در تماس باشند. این مراکز می‌توانند به شهروندان در زمینه‌های مختلف مربوط به فرد معتاد راهنمایی نمایند.
خانواده
ممکن است فرد معتاد از افراد خانواده شما باشد در این صورت به جای شکایت می‌توانید ابتدا با اطلاع به سایر اعضای خانواده و همفکری با آن‌ها اقدامات لازم را جهت جلوگیری از بروز رفتارهای آسیب‌زای فرد معتاد و همچنین درمان وی انجام دهید. و در صورت عدم موفقیت راه‌های دیگر را در پیش بگیرید.
متن شکایت از افراد معتاد در دادگاه
اگر شما تصمیم گرفتید که با توجه به رفتار و اعمال معتاد و خسارات وارده روش شکایت از معتاد از طریق مراجعه به دادگاه را در پیش بگیرید. باید تنظیم متن شکایت‌نامه علیه معتاد را یاد بگیرید. طی این شکایت‌نامه با ذکر نام و مشخصات خود و شخص معتاد علت مراجعه به دادگاه و مشکلات را به صورت خلاصه و منصفانه شرح دهید. البته می‌توانید برای نگارش متن شکوائیه از افراد متخصص نیز کمک بگیرید.
در ادامه یک نمونه از متن شکایت علیه همسر معتاد برای شما آورده‌ایم. مطابق این نمونه شما می‌توانید متن شکایت از همسر معتاد و با اندکی تغییر شکایت از فرزند معتاد خود را آماده کنید. البته باید توجه داشته باشید درج مطالب در متن مطابق انصاف باشد و همچنین امکان اثبات آن در محضر دادگاه وجود داشته‌باشد. متن نمونه به شرح زیر است:
ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب
با سلام و احترام، به استحضار می‌رسانم خوانده همسر/فرزند اینجانب است. وی به دلیل مصرف مواد مخدر دچار سوء رفتار و پرخاشگری است. نامبرده با به‌کارگیری الفاظ نامناسب و رکیک اقدام به فحاشی و توهین و تهدید به قتل می‌نماید. و آسایش خانواده را سلب کرده است. همچنین از پرداخت مخارج زندگی و نفقه امتناع می‌نماید. لذا تقاضای تعقیب و مجازات خوانده را استدعا دارم. با تشکر و تجدید احترام.
مسئولیت افراد جامعه در برابر افراد معتاد چیست ؟
اعتیاد تأثیرات مخرب زیادی بر جامعه و افراد جامعه دارد. در مقابل افراد و نهادهای مختلف اجتماعی و سیاسی در برابر معضل اعتیاد و افراد گرفتار اعتیاد مسئولیت‌هایی دارند. این مسئولیت‌ها در زمینه‌ها متفاوت و مختلف هستند. که در ادامه مسئولیت‌های بخشی از افراد و نهادهای جامعه را در برابر اعتیاد و معتادان شرح می‌دهیم.
خانواده
مسئولیت خانواده در برابر معتاد توجه به مشکلات فرد و نیازهای وی است. خانواده می‌تواند تلاش کند تا فرد را از دام اعتیاد برهاند و درمان معتاد را شروع کند. برای این امر می‌تواند از مشاوران یا روانشناسان متخصص در حوزه درمان اعتیاد کمک بگیرد.
نهاد درمانی
یکی از نهادهایی که مستقیماً در برابر افراد معتاد دارای مسئولیت است. نهادهای درمانی اعتیاد می‌باشد. این نهادها مسئول تشخیص و درمان اعتیاد هستند. و موظف‌اند برای هر افراد معتادی که به آن‌ها مراجعه می‌کنند روش درمان مناسبی فراهم آورند. درمان‌ها شامل درمان جسمی و روانی، ترک اعتیاد و مشاوره و پشتیبانی مستمر می‌شود.
دولت و سیاست‌گذاران
مسئولیت دولت در قبال این بخش آسیب‌دیده جامعه تدوین و اجرای برنامه و سیاستی که است برای پیشگیری و کاهش اعتیاد در سطح جامعه بکار گرفته‌شود. مانند تدوین قانون و مقرراتی که به فروش و خرید مواد مخدر مربوط می‌شود. یا قوانین مربوط به ارائه خدمات بهداشتی و درمانی و آموزش و فرهنگ‌سازی به افراد معتاد و سایر افراد جهت پیشگیری از ابتلا به اعتیاد.
جامعه
جامعه با تمامی افرادی که در آن حضور دارد به عنوان یک کل می‌تواند مسئولیت پشتیبانی از افراد گرفتار اعتیاد را بر دوش بکشد. یعنی جامعه باید از فرد معتاد حمایت کند تا درمان شود. علاوه بر آن وجه دیگر اعتیاد، درگیری خانواده یک فرد معتاد با مشکلات متعدد ناشی از اعتیاد است. خانواده‌ها با وجود تنش‌های روانی و اجتماعی و اقتصادی در برابر معضل اعتیاد شاید بیشترین آسیب‌پذیری را دارند. بنابراین دیگر مسئولیت جامعه، علاوه بر حمایت کلی از معتاد برای ترک و درمان، حمایت و پشتیبانی از خانواده این افراد است. تا برای مواجهه با مشکلات و آسیب‌هایی که اعتیاد به طور غیرمستقیم به آن‌ها وارد نمود پیروز شوند.
رسانه عمومی
افزایش آگاهی و فرهنگ‌سازی مردم در خصوص اعتیاد، خطرات و مشکلات آن از اهمیت بالایی برخوردار است. که این مهم بر عهده رسانه‌های عمومی می‌باشد. ساخت برنامه‌های آموزشی، تبلیغات و مصاحبه‌ها و نشر مطالب برای فرهنگ‌سازی افزایش آگاهی مردم در این امر مؤثر است.
سؤالات متداول
چگونه می‌توانیم از معتاد شکایت کنیم ؟
شما می‌توانید با مراجعه به پلیس و دادگاه شکایت خود علیه معتاد را ثبت کنید و یا به مراکز روانشناسی و مشاوره و مراکز درمانی و مسئولین ذی‌ربط جهت مقابله و درمان معتاد گزارش دهید. همچنین به عنوان افراد خانواده معتاد می‌توانید پیش از طرح هر نوع شکایت با سایر اعضا همفکری نمایید و راه چاره ترک اعتیاد را بیابید.
مسئولیت جامعه در برابر افراد معتاد چیست ؟
افراد و نهادهای مختلف مثل خانواده، دولت، رسانه، افراد جامعه و … در برابر معضل اعتیاد و افراد گرفتار اعتیاد مسئولیت‌هایی دارند. این مسئولیت‌ها در زمینه‌ها متفاوت و مختلف هستند. در متن مقاله مفصل به آن پرداختیم.