مایع آمنیوتیک به مایع درون رحم مادر می‌گویند. در این کیسه مایع آمنیوتیک جریان دارد که دورتادور جنین را پوشش می‌دهد. مایع‌آمنیوتیک فواید زیادی برای جنین دارد و از فرزند شما در رحم محافظت می کند. زیاد شدن یا کاهش یافتن مایع‌آمنیوتیک می تواند مشکلاتی را برای مادر و جنین ایجاد کند. مایع آمنیوتیک با رشد جنین زیاد می‌شود و در جایی که جنین آماده تولد باشد، کاهش یافته و از دهانه رحم بیرون می‌آید. وجود مشکلاتی در دوران بارداری می‌تواند سبب پاره شدن کیسه آب یا همان کیسه آمنیوتیک شود. بسیاری از مادران به دلیل ناآگاهی در دوران بارداری دچار مشکل می‌شوند به همین دلیل متخصصان همواره توصیه می‌کنند اطلاعات خود را درباره سطوح مختلف بارداری بالا ببرید. برای کسب اطلاعات بیشتر مشاوره بارداری دریافت نمایید.
مایع آمنیوتیک چیست؟
همانطور که گفته شد کیسه‌ای درون رحم مادر وجود دارد که محل رشد جنین است. دیواره این کیسه از دو غشاء تشکیل شده که کمک می‌کنند، جنین سفت و محکم درون کیسه قرار بگیرد، زمانی که موعد تولد بچه فرا می‌رسد این غشاها پاره می‌شوند و بچه به همراه مایعی بیرون می‌آید؛ نام این مایع آمنیوتیک است. آمنیوتیک مایعی است که تا زمان تولد جنین دورتادور بچه را احاطه کرده. این مایع از آب بدن مادر و برخی پروتئین ها، الکترود ها و آنتی بادی ها ساخته می شود.
درست 12 روز پس از لقاح مایع آمنیوتیک شکل می گیرد. و تا هفته 38 بارداری افزایش پیدا می کند، پس از این مدت مایع شروع به کاهش می کند تا زمانی که جنین متولد شود. شاید جالب باشد که بدانید مایع‌آمنیوتیک فقط از ترکیبات مهم مغذی و آب تشکیل نشده؛ زمانی که جنین کمی بزرگ می‌شود این مایع را می‌بلعد و به صورت اوره ادرار می‌کند. این ادرار در ماه‌های آخر زیاد می‌شود و تا زمان خالی شدن مایع‌آمنیوتیک در کیسه آب باقی می‌ماند. پیشنهاد می‌شود درباره انواع زایمان نیز بخوانید.
فواید مایع آمنیوتیک برای جنین چیست ؟
محافظت از جنین: اگر ضربه‌ای به شکم شما وارد شود، مایع آمنیوتیک مانند ضربه گیر عمل کرده و جنین را از آسیب حفظ می‌کند. در واقع کیسه آب شبیه به یک بالشت نرم است که جنین درون آن قرار دارد.
پیشگیری از عفونت: گفتیم که مایع آمنیوتیک سرشار از آنتی بادی‌هاست. پادتن یا آنتی بادی ماده‌ای است که از انسان در برابر عفونت و بیماری محافظت می‌کند.
تنظیم دما: مایع آمنیوتیک دمای کیسه آب را گرم نگه می‌دارد. بدین ترتیب جنین در دمای مناسب و ثابت قرار می‌گیرد.
رشد استخوان و عضلات: یکی از فواید مایع آمنیوتیک، رشد استخوان ها است. جنین مانند یک ماهی درون کیسه آب شناور است و می‌تواند در این کیسه حرکت کند. این حرکات اولین تجربه حرکتی نوزاد خواهند بود و به رشد عضله و استخوان‌های بچه کمک می‌کنند.
کمک به دستگاه گوارش: شاید اولین بار که متوجه شدید کودک مایع آمنیوتیک را می‌بلعد کمی نگران شده باشید. اما باید به شما بگویم بلعیدن این ماده نه تنها خطرناک نیست بلکه حتی تمرینی برای بلع و سیستم گوارش است.
کمک به دستگاه تنفسی: نفس کشیدن در مایع آمنیوتیک به دستگاه تنفسی انسان کمک نماید.
حفظ بند ناف: فشردگی و له شدن بند ناف جنین را خفه می‌کند، اما مایع آمنیوتیک جلوی این اتفاق را می‌گیرد.
رشد اندام‌های کوچک: اگر محیط نگهداری جنین خشک باشد به انگشتان و دیگر اعضای کوچک‌تر او آسیب وارد می‌شود. اما چون جنین در مایع آمنیوتیک قرار دارد این مشکل پیش نمی‌آید.
کاهش یافتن مایع آمنیوتیک
اگر شکم مادر خیلی کوچک باشد و در سونوگرافی مشخص شود که جنین نیز بسیار کوچک است، پس احتمالا مایع آمنیوتیک کمتر از حد استاندارد وجود دارد. متخصصان به این عارضه الیگوهیدرامنیوس می‌گویند. حدودا 4درصد مادران باردار دچار کمبود مایع آمنیوتیک می‌شوند. اگر این اتفاق در 6 ماهه اول بارداری رخ دهد بسیار خطرناک است و حتی احتمال سقط جنین وجود دارد. اما اگر در 3 ماه آخر اتفاق بیفتد زیاد خطرناک نیست. و احتمال زایمان زودرس وجود دارد. برای آشنایی با نحوه تعیین زمان زایمان کلیک کنید.
عواملی که سبب کمبود مایع آمنیوتیک می‌شوند ؟
عواملی که سبب کمبود مایع آمنیوتیک عبارتند از.
- سابقه به دنیا آوردن نوزاد کوچک
- مسمومیت حاملگی
- فشار خون بالا
- پارگی جفت
- لوپوس
- چند قلو
- زایمان دیرهنگام
افزایش یافتن مایع آمنیوتیک
بالا بودن سطح مایع آمنیوتیک را پلی هیدرامینوس می‌نامند. اگر جنین بیش از حد رشد کرده باشد، احتمال دارد به پلی هیدرامیتوس مبتلا شده باشید. این عارضه فقط 1درصد مادران باردار را درگیر می‌کند. اگر به صورت خفیف رخ دهد خود به خود حل خواهد شد، اما اگر به صورت شدید و جدی باشد، با دارو می‌توان مایع آمنیوتیک را کم کرد. عواملی که سبب افزایش مایع آمنیوتیک می‌شوند عبارتند از.
- اختلال در عملکرد دستگاه گوارش
- دیابت
- عفونت
- اختلال در سیستم عصبی
- اختلالات قلبی عروقی
- وجود مشکل در ریه جنین
- اختلال رشد مادرزادی
- خیز جنینی (تجمع مایع در اندام‌های جنین)
- چند قلو و اختلال انتقال خون قل به قل
- عدم تطابق خون مادر و جنین
پارگی کیسه و بیرون آمدن مایع آمنیوتیک
کیسه آمنیوتیک (مایع آمنیوتیک) باید در مرحله اول زایمان باز شود تا جنین بیرون بیاید. اما گاهی اوقات کیسه آمنیوتیک زودتر از موعد پاره می‌شود. معمولا به این عارضه پارگی کیسه آب می‌گویند. اگر قبل از هفته 37 بارداری غشاهای کیسه آب پاره شوند پارگی زودرس کیسه آمنیوتیک اتفاق می‌افتد. که با خطر جدی برای مادر و کودک همراه است. برای آشنایی با علائم زایمان کلیک کنید.
عواملی که سبب پارگی کیسه آب می شود
عواملی که سبب پارگی کیسه آب می‌شود عبارتند از.
- فشار زیاد به کیسه بر اثر انقباض
- سوراخ شدن کیسه
- عفونت مادر
- بیماری‌های ریوی
- مصرف الکل یا دخانیات
- کم یا زیاد بودن مایع آمنیوتیک
- جدایی جفت و جنین
بیماری هایی در مادران که مایع آمونیتیک کمی در جنین آنها وجود دارد
- دیابت
- پره اکلامپسی
- بارداری قبلی با محدودیت رشد
- فشار خون بالا
- بروز مشکلات جدی در جفت
- اختلال لوپوس در سیستم ایمنی
- بارداری چند قلویی
- اختلالات کلیوی
- زایمان دیر هنگام
کلام آخر
مایع آمونیتیک داخل کیسه ای که جنین قرار دارد با عوارض مختلفی کاهش می‌یابد. این عوارض عبارتند از: اختلالات کروموزومی، ناهنجاری های جنینی، محدودیت رشد جنین داخل رحم، حاملگی طول کشیده، نارسایی جفت و … . برای بررسی این موضوعات باید با پزشک و متخصصین مشورت کرد. گاهی مادران با استرسی مواجهه می‌شوند که تنها به دست روانشناس و مشاورین در این حوزه بر طرف می‌شود. مرکز مشاوره نی نی مایند به صورت تلفنی و حضوری به شما عزیزان خدمات ارائه می‌دهد. شما عزیزان می‌توانید در این راستا از مشاوران و روانشناسان مرکز مشاوره نی نی مایند مشاوره دریافت کنید. و از تکنیک‌های غلبه بر استرس و اضطراب مطلع شوید.
برای دریافت مشاوره در زمینه مایع آمنیوتیک می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.