فرزند خواندگی و شرایط لازم برای قبول آن
فرزندخواندگی به قبول سرپرستی کودکانی گفته‌می‌شود که تحت حمایت سازمان بهزیستی قرار داشته و سرپرست یا خانواده‌ای از آن‌ها باقی نمانده است. شما می‌توانید با مراجعه به سایت سازمان بهزیستی کشور و یا مراکز بهزیستی در استان محل زندگی خود، از کلیه این شرایط باخبر شوید. بااین‌حال شروط مهم و اساسی برای اینکه بتوانید کودکی را به سرپرستی قبول کنید شامل موارد زیر هستند.- زن و شوهر هردو می‌بایست ایرانی و مقیم ایران باشند.
- از تاریخ ازدواج می‌بایست 5 سال گذشته باشد و در این تاریخ آن‌ها صاحب فرزند نشده باشند.
- سن یکی از زوجین حداقل سی سال باشد
- عدم وجود سوء پیشینه کیفری
- تمکن مالی
- عدم ابتلا به بیماری‌های صعب‌العلاج و یا مصرف مواد مخدر
مراحل قبول فرزندخواندگی
روند کلی به این صورت است که شما می‌بایست مدارک و تقاضای خود را در مراکز بهزیستی استان محل سکونت ثبت نمایید. در صورتی که شرایط شما از نظر کمیته رسیدگی، مورد تایید قرار بگیرد، شما در فهرست نوبت قرارگرفته و با فرارسیدن نوبت، می‌توانید برای انتخاب فرزند به شیرخوارگاه مراجعه نمایید. پس از انتخاب فرزند و طی مراحل مشاوره، از طریق مراجع قضایی، نامه سرپرستی موقت برای شما صادر خواهد شد. در طی مدتی که کودک، برای سرپرستی موقت به شما سپرده می‌شود، فرایند مشاوره و همچنین بازرسی مددکاران بهزیستی از محل زندگی کودک ادامه خواهد داشت. درصورتی که با پایان مهلت سرپرستی موقت، شما توانسته‌باشید معیارهای لازم را کسب‌کنید، سرپرستی دائم کودک به شما سپرده خواهد شد. در نظر داشته باشید که شما حق قبول فرزندخواندگی را صرفاً برای کودکانی خواهید داشت که پدر یا جد پدری علی‌رغم تلاش‌های سازمان بهزیستی پیدا نشده باشند و کودک هیچ ارتباطی با خانواده اصلی خود نداشته باشد.سازگار شدن با شرایط جدید هنگام فرزندخواندگی
تغییرات مهم زندگی، همواره میزانی از فشار روانی را برای فرد ایجاد خواهد کرد. حضور فرد جدید در خانواده شما یکی از این تغییرات است. با حضور کودکی که به سرپرستی قبول کرده‌اید، هم شما و هم فرزندتان مشکلاتی را تجربه خواهید کرد. برای کاهش هرچه بیشتر و تطابق سریع‌تر، به این نکات توجه داشته باشید.سن کودک
هرچقدر سن فرزند شما به هنگام قبول سرپرستی، پایین‌تر باشد راحت‌تر با شرایط جدید سازگار خواهد شد. به میزانی که کودک شما، سال‌های بیشتری را در پرورشگاه گذرانده باشد، عادت کردن به شرایط خانه جدید و فراموش کردن زندگی گذشته سخت‌تر خواهد بود.مقدمات را فراهم کنید
آشنایی با خانه و محل زندگی جدید و همچنین قوانین و آدابی که خانه شما دارد، موضوعی زمان‌بر است. به همین خاطر بهتر است پیش از آنکه کودک به خانه شما بیاید او را با این شرایط آشنا کنید. هنگامی‌که کودک می‌داند وارد چه خانه‌ای می‌شود و چه چیزی انتظارش را می‌کشد سازگاری بهتر اتفاق می‌افتد. برای این کار لازم نیست مجموعه‌ای از قواعد را به‌صورت فهرست‌وار به کودکتان اعلام کنید، بهتر است به‌تدریج و آرام‌آرام تا فرارسیدن موعد حضور او در خانه، برای این کار تلاش کنید. برای مثال در جلسات دیدارتان برایش از خانه، خانواده و اقوام صحبت کنید. می‌توانید یک روز از زندگی خود را به‌صورت داستان برای کودک تعریف کنید. نشان‌دادن تصاویری از خانه، اعضای خانواده و فامیل در این راه بسیار کمک کننده خواهد بود.صبور باشید
کودک شما برای آشنایی با شرایط جدید وپذیرفتن آن به زمان نیاز دارد. انتظار نداشته باشید که از اولین روز او با صمیمیت و رفاقت کامل با شما ارتباط برقرار کند. این مسئله می‌توانددر موارد ساده‌ای نظیر اینکه او برای انجام کارها یا دست‌زدن به وسایل از شما اجازه بگیرد، مستقیم به چشمانتان نگاه نکند و یا شما را مادر و پدر خطاب نکند یا موضوعات پیچیده‌تری نظیر بی‌قراری و تمایل به بازگشت به محیط سابق، احساس افسردگی و اضطراب، بدرفتاری و … خود را نشان دهد. به خاطر داشته باشید که او کودک است و این شما هستید که باید شرایط را مدیریت کنید. درنتیجه سعی‌کنید بامحبت و صمیمت با او برخورد کرده و به نیازها و حرف‌هایش توجه کنید تا به‌تدریج با شرایط جدید آمیخته شود.محبت کنید
بامحبت و توجه بالا با کودکتان برخورد کنید. نیازهای عاطفی و احتیاج به محبت کودکتان را هرگز بی‌پاسخ نگذارید. بااین‌همه دقت داشته‌باشید که مسئولیت تربیت این کودک به شما سپرده شده است. شما نمی‌توانید همیشه بامحبت یا ترحم با او رفتار کنید، گاهی نیز لازم است که سخت‌گیری‌ها و جدیت های لازم را داشته باشید.از مشاور کمک بگیرید
تا زمانی که شرایط به یک ثبات نسبی دست پیدا کند بهتر است همواره با یک مشاور در ارتباط باشید و در مورد نحوه ارتباط با کودک از نظراتش استفاده کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر حتما درباره روانشناسی کودک بخوانید.دغدغه‌های فرزندخواندگی
با قبول سرپرستی یک کودک، شما احتمالاً دغدغه‌های بسیاری خواهید داشت. کودک شما نیز به همین میزان دچار برخی نگرانی‌ها خواهد شد که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت. برای درک بهتر شرایط کودکان بی سرپرست کلیک کنید.1- شباهت به خانواده اصلی
یکی از نگرانی‌های والدین این است که کودکی که به سرپرستی قبول می‌کنند نهایتاً به لحاظ اخلاقی شبیه به خانواده اصلی باشد. این مسئله می‌تواند تا حد زیادی ناامیدکننده باشد. شما برای تربیت کودکی وقت‌داشته‌اید اما او نهایتاً شبیه به خانواده اصلی خود شده است. در پاسخ به این دغدغه در نظر داشته باشید که فرزندان زیستی شما هم، به‌طورکلی با شما برابر نیستند. هر انسانی بر اساس تجربیات و طرز فکری که در زندگی خواهد داشت، مسیری را برای زندگی خود انتخاب خواهد کرد. بااین‌حال روانشناسان معتقدند وراثت و تربیت هردو، در کنار هم عمل می‌کنند. شما می‌توانید با آموزش اصولی که برای خانواده خودتان مطلوب است، تا حد زیادی کودکتان را باارزش‌هایی که برای خودتان مطلوب است بارآورید. برای شناخت بیشتر در زمینه تربیت کودک کلیک کنید.2- پیدا شدن ناگهانی والدین
با توجه به اینکه بر اساس رویه سازمان بهزیستی کودکانی که برای فرزندخواندگی در نظر گرفته‌می‌شوند که تلاش‌ها برای پیداکردن خانواده اصلی به بن‌بست رسیده‌است، درنتیجه چندان جای نگرانی وجود ندارد. بااین‌حال توصیه اکثر روانشناسان این است که شما می‌بایست حقیقت را با فرزندتان در میان بگذارید. در این صورت حتی اگر خانواده او پیدا شوند و یا به هر طریقی با واقعیت مواجه شود، آسیب کمتری می‌بیند.3- بیان واقعیت از دغدغه‌های فرزندخواندگی
آیا می‌بایست واقعیت را با فرزندمان در میان بگذاریم؟ بهتر است او بداند ما والدین واقعیش نیستیم یا هرگز این موضوع را نفهمد؟ به‌طورکلی، پنهان‌کاری در هیچ زمینه‌ای توصیه نمی‌شود. روانشناسان کودک معتقدند، پنهان نگه‌داشتن این موضوع فشار روانی زیادی را به شما تحمیل خواهد کرد. شما در درجه اول دائماً می‌بایست مراقب خود و اطرافیان باشید که در این زمینه صحبتی نکنند و یا به هر طریق دیگری کودکتان متوجه این مسئله نشود. ثانیا شما همواره با این نگرانی مشغول هستید که اگر کودک شما واقعیت را بفهمد چه عکس‌العملی نشان خواهد داد. به همین خاطر معمولاً توصیه می‌شود که حقیقت را با کودک در میان بگذارید. بااین‌حال بیان حقیقت شرایط و ویژگی‌های خاصی دارد.- تا قبل از نوجوانی این حقیقت را باکودک درمیان بگذارید. بالا رفتن سن پذیرش این موضوع را سخت‌تر خواهد کرد.
- بهترین افراد برای بیان این مسئله، پدرخوانده و مادرخوانده هستند.
- برای انجام این کار حتماً با روانشناس مشورت کنید.
- سعی کنید موضوع را در قالب داستان، مثال و یا خاطره برای کودک بیان کنید.
- سعی کنید تا جایی که اطلاعات دارید به سؤالات و کنجکاوی‌های کودک در این زمینه پاسخ دهید.
- تلاش کنید تا ذهنیت بدی از والدین زیستی کودک ایجاد نکنید.
- به کودک اطمینان خاطر دهید که تحت هر شرایطی او برای شما عزیز است و فرزند شما باقی خواهد ماند.
- بعد از بیان این حقیقت برای کودکتان، سعی کنید هیچ تغییری در رفتار شما ایجاد نشود تا کودک بداند که علی‌رغم این واقعیت چیزی در خانواده تغییر نکرده است.
چالش‌های کودکانی که به فرزندخواندگی پذیرفته شده‌اند
احساس رهاشدگی و تنهایی
این کودکان بعد از شنیدن واقعیت فرزندخواندگی ممکن‌است غم شدیدی را نسبت به اینکه دوست‌داشتنی نبوده‌اند و خانواده واقعی، آن‌ها را طرد کرده است تجربه کنند. این غم می‌تواندباعث ایجاد بیماری‌های روحی نظیر افسردگی شده و یا عزت‌نفس فرد را برای همیشه تحت تأثیر قرار دهند. علاوه بر کمک گرفتن از مشاور، بهتر است به این نکته توجه شود که دلایل بسیاری برای از دست دادن خانواده حقیقی وجود دارد. فقر، نبود امنیت، مرگ والدین و یا هر دلیل دیگری برای این موضوع می‌تواند وجود داشته باشد. از طرفی طرد شدن از جانب یک نفر به این معنا نیست که ما در تمامی مراحل زندگی و از جانب همه اطرافیان طرد خواهیم شد. شما به‌عنوان سرپرستان کودک، می‌بایست با غیرمنطقی شدن و یا تک‌بعدی شدن تصور کودک در این زمینه‌ها مبارزه کنید. برای اطلاع از نحوه دریافت سرپرستی کودکان بد سرپرست کلیک کنید.هویت‌یابی
با شنیدن خبر اینکه والدین زیستی کودک شمانیستید، کودک دچار سردرگمی هویت می‌شود. او احتمالاً به شناخت والدین حقیقی خود و آشنایی با اطلاعات هویتی نظیر شهر محل تولد، آداب و رسوم خانوادگی و…علاقه نشان می‌دهد. تا جایی که می‌توانید و از گذشته کودک می‌دانید اطلاعات را در اختیارشان قرار دهید و یا اگر مسئولین و مشاوران بهزیستی اطلاعات بیشتری دارند، اجازه دهید کودکتان با آن‌ها گفت‌وگویی داشته باشد. این حق طبیعی کودک است که بخواهد با حقایق زندگی خود آشنا شود. ممکن است این سوال برای همیشه در ذهن او باقی بماند و با بالاتر رفتن سن، تلاش بیشتری برای پیدا کردن والدین زیستی انجام دهد. تصمیم‌گیری در این زمینه را به عهده خود فرد بگذارید. به خاطر داشته‌باشید تلاش برای دست‌یابی به هویت به این معنانیست که کودک شما، علاقه‌اش به شما را از دست داده است.برای دریافت مشاوره در زمینه فرزندخواندگی می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.
سؤالات متداول
آیا کودکانی که به فرزندخواندگی پذیرفته می‌شوند باید حقیقت را در ارتباط با والدین اصلی خود بدانند؟
بله، این واقعیت که شما او را به فرزندخواندگی قبول‌کرده‌اید می‌بایست تا قبل از سنین نوجوانی به کودک گفته شود. برای بیان حقیقت به شیوه مناسب، می‌توانید با مرکز مشاوره روانشناسی نی نی مایند مشاوران تماس بگیرید و از مشاوران برجسته و متخصص در این زمینه مشورت بگیرید.